Bartje zoekt het geluk (Anne De Vries)

© .
Bart Osaer
Bart Osaer Redacteur Trends.be

Als lid van de eerste generatie zogenaamde ‘TV babies’ had ik het geluk dat er af en toe een boek verfilmd werd in de vorm van een televisiereeks. Dan hoefde je het boek niet te lezen als je te lui was om dat te doen. En dat was ik, maar in het geval van de verfilmde roman ‘Bartje’ en het vervolg ‘Bartje zoekt het geluk’ ging het andersom. Tijdens de televisiereeks op een Nederlandse zender ging ik de boeken namelijk ontlenen in de bibliotheek. En ik las ze.

Dat ‘Bartje’ en ‘Bartje zoekt het geluk’, gebundeld in een omnibus, veeleer bestemd waren voor de oudere jeugd en dus naar de letter geen echte jeugdboeken waren, wist ik niet. Als ik het me goed herinner, was het aanbod kinder- of jeugdboeken in de plaatselijke bibliotheek van mijn geboortedorp begin jaren zeventig relatief beperkt. Maar eerlijk is eerlijk, ook mijn belangstelling voor het gedrukte woord bleef in mijn prille dagen vrijwel beperkt tot het door de onderwijzers en mijn vader opgelegde minimum. Oorzaak: televisie en stripverhalen. Ik kan me ter illustratie overigens geen titels voor de geest halen waar ik als kind wild van werd. Boeken waren stoffig, zo eenvoudig was het. Bovendien bleven ook vele volwassenen op hun honger zitten in die plaatselijke bibliotheek van dat dorp van mij, aangezien de omstreden en fel begeerde romans van ene Jef Geeraerts op de index stonden en dus niet gelezen konden worden in dat dorp van mij.

In dat kader ging ik dus ‘Bartje zoekt het geluk’ lezen, niet toevallig omdat het hoofdpersonage mijn naam droeg en op die manier mijn nietszeggende kinderego streelde. Met dat verschil dat Bartje Bartels een opgroeiend kind was in het Nederlandse Drente van de jaren veertig (1940!), en ik de weg van de prille jeugd bewandelde in het landelijke West-Vlaamse Koekelare van de jaren zeventig (1970!). Zoals hierboven vermeld, kwam het boek weer in de belangstelling door de televisiereeks op een Nederlandse zender. De auteur van ‘Bartje’ was de Drentse schrijver van streekromans Anne de Vries.

In ‘Bartje’ is Bart een jongetje dat opgroeit in een arm Drents landarbeidersgezin, waar de kleine Bartels wordt geconfronteerd met de toenemende armoede waar menige arbeider in het begin van vorig eeuw mee af te rekenen krijgt. Bartje schikt zich niet in zijn lot en gaat revolteren. Dat resulteert in een harde confrontatie met zijn ouders, wanneer hij weigert te bidden voor een bord bruine bonen die zijn moeder voor hem opschept. “Ik bid nie veur bruune boon’n”, luidt zijn reactie, waarop hij een pak ouderlijke rammel krijgt en het huis wordt uitgeschopt. Dat werd toen heel treffend en vrij rauw verfilmd (door Willy van Hemert) als ik het fragment nu zo bekijk op You Tube. Het Drentse dialect lijkt overigens op het West-Vlaamse dialect waarmee ik opgroeide. Zo leek dat Nederlandse Bartje ook een beetje op mij, al kreeg ik bij mijn weten nooit bruine bonen op mijn bord geschept.

In ‘Bartje zoekt het geluk’ wordt het hoofdpersonage stilaan een jonge man die af te rekenen krijgt met de ‘grote vier’ uit het leven van die tijd. En die verschillen niet eens met de ‘grote vier’ van deze tijd, namelijk ziekte, dood, geld en liefde. Bartje ging dus zoals ieder van ons – gisteren, vandaag en morgen – op zoek naar het grote geluk, aanvankelijk vooral gedreven door de zucht naar financiële rijkdom. Maar die rijkdom brengt hem uiteindelijk als vanzelfsprekend geen geluk. Welnee, Bartje Bartels vindt de zin van het leven terug in het geloof en de liefde. Het leven ten voeten uit, kortom. Een kolfje naar mijn hand in die onbekommerde jaren zeventig van net voor de oliecrisis, waarna het – zoals we vandaag weer merken – nooit meer goed kwam.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content