Alweer nieuw oud werk van J.R.R. Tolkien

Deze keer wordt een onuitgegeven episch gedicht rond koning Arthur van onder het stof gehaald.

Uitgeverij Harper Collins plant de publicatie van ‘The Fall of Arthur’ – goed voor ruim 200 pagina’s aan allitererende verzen op z’n 14de-eeuws en geïnspireerd door de Arthurverhalen van Geoffrey of Monmouth en Thomas Malory – voor mei 2013.

Het gedicht dateert van de jaren 1930 en is onaf. Het werd door Tolkiens zoon Christopher geredigeerd en van commentaar voorzien. Christopher Tolkien, die door zijn vader werd aangeduid als literaire testamentuitvoerder, heeft sinds de dood van J.R.R. in 1973 een voltijdse job aan het uitbrengen en becommentariëren van het talrijke onuitgegeven werk dat nog in bureaulades en archiefkasten ten huize Tolkien ligt.

Een eerste wapenfeit was ‘De Silmarillion’ in 1977. In 1980 volgde de verhalenbundel ‘Nagelaten vertellingen’. Tussen 1983 en 1996 werd het gros van Tolkiens literaire nalatenschap in twaalf delen uitgegeven als ‘De geschiedenis van Midden-Aarde’. Daarna was het even wachten, maar in 2007 kwam Christopher Tolkien op de proppen met ‘De kinderen van Húrin’, een verzameling van tekst uit de voorgaande postume uitgaven en onuitgegeven teksten die door zoon Tolkien tot een narratief geheel werd gesmeed.

Tot dan waren alle postume uitgaven verhalen die zich afspelen in de wereld van Midden-Aarde. De recentste uitgave, ‘The Legend of Sigurd and Gudrún’ uit 2009, en het aangekondigde ‘The Fall of Arthur’ spelen zich daar niet af en zijn alleen al daarom interessant. Ze illustreren namelijk waar Tolkien de mosterd voor de schepping van Midden-Aarde vandaan haalde: bij de Noord-Germaanse mythologie en de Britse Arthurlegendes. In een van de begeleidende essays gaat Christopher Tolkien dieper in op de relatie tussen de wereld van koning Arthur en die van helden als Aragorn.

Volgens Harper Collins is ‘The Fall of Arthur’ niet alleen interessant als studieobject om het oeuvre van Tolkien te doorgronden, maar is het werk op zichzelf ook meer dan de moeite waard: “Het is een krachtig, van passie doordrongen verhaal, vol van de levendige beeldspraak, en het laat zien wat voor een briljante verteller Tolkien was.” Bovendien, aldus uitgever Chris Smith, “ademt Tolkien nieuw leven in een van onze grootste helden en bevrijdt hij hem van de romantische voorstelling door bijvoorbeeld Thomas Malory. Hij stelt Arthur voor als een complex, menselijk individu, dat boven het ergste verraad moet uitstijgen om zijn geliefde koninkrijk te redden.”

Aan Tolkien valt deze dagen niet te ontsnappen. Vanaf midden december loopt het langverwachte eerste deel van de verfilming van ‘De Hobbit’ door Peter Jackson in de Vlaamse bioscopen. En het boek mag dit jaar ook nog eens zijn 75ste verjaardag vieren.

Jeroen Bert