10 leugens die iedereen gelooft

Chinezen zweten wél, het maakt niet uit of u voor 12 uur naar bed gaat en u slikt géén acht spinnen per jaar in. Herman Boel verzamelde (en ontkracht) de leugens die iedereen gelooft.

In ‘666 leugens die iedereen gelooft’ onthult scepticus Herman Boel de waarheid achter 666 leugens, fabels en onwijze volkswijsheden. ‘Het is absoluut niet de bedoeling dat lezers er zomaar van uitgaan dat wat in het boek staat de absolute waarheid is.’

‘Door vragen te stellen scheppen we orde in de wereld om ons heen. We begrijpen beter wat er gebeurt en komen tot nieuwe ideeën en oplossingen. Meer nog: vragen kunnen foute redeneringen, gebrek aan kennis en zelfs fraude aan het licht brengen. Stellen we geen vragen, dan blijven we vasthouden aan onze eigen ideeën. Met als mogelijk gevolg: slechte beslissingen,’ zo schetst Herman Boel, auteur van ‘666 leugens die iedereen gelooft’, de aard van de mens.

Maar we zijn niet allemaal zo, weet hij. Tegenover de vragen stellende mens staat hij of zij die alles gelooft wat hem of haar voorgeschoteld wordt, ‘zeker als de verpakking bijzonder mooi is.’ Dat is zeker zo in het geval van de 666 leugens die Boel verzamelde. Sommigen zijn erg ongeloofwaardig (‘Indigokinderen vormen een volgende stap in de evolutie van de mens’), anderen zouden dan weer zelfs de meest betweterige alweters aan het twijfelen brengen (‘De Spaanse griep kwam uit Spanje’).

‘De meeste leugens kunnen geen kwaad, oplichterij zoals homeopathie en astrologie dan weer wel’

De meeste leugens in het boek kunnen op zich geen kwaad, zegt Boel. ‘Zelfs complottheorieën kunnen tot op zekere hoogte geen kwaad.’ Als bestuurslid van Skepp, de Studiekring voor Kritische Evaluatie van Pseudowetenschap en het Paranormale, ziet hij uiteraard wel gevaar in de leugens die ‘pure oplichting’ zijn: ‘Homeopathie, acupunctuur, astrologie en dergelijke meer. Dat zijn flagrante leugens die kwaadwillig worden verspreid uit commerciële overwegingen en zonder enige baat voor de ‘gelover’.’

Boel pretendeert echter niet de waarheid in pacht te hebben, ook al heeft hij in de mate van het mogelijke altijd wetenschappelijke studies gevolgd en werd elke leugen meestal door meer dan één bron ontkracht. ‘Het is echter absoluut niet de bedoeling dat lezers er zomaar van uitgaan dat wat in het boek staat de absolute waarheid is. Integendeel. Als het boek net iets wil duidelijk maken, is het wel dat men net kritisch moet zijn met informatie.’

10 leugens die iedereen gelooft

Een selectie uit de 666 leugens die Herman Boel verzamelde:

1. Van stress kan u kanker krijgen

Niet stress, maar de gevolgen ervan kunnen uw dood worden of kanker uitlokken. Langdurige stress heeft immers een impact op uw immuunsysteem. Wie lang onder stress lijdt, heeft bovendien meer kans op allerlei aandoeningen. Wie stress heeft, gaat automatisch ongezonder eten en rookt en drinkt meer dan ervoor, weet Boel. Dat beïnvloedt dan weer wel de kans op kanker.

2. Chinezen zweten niet

Chinezen zweten evenveel als Europeanen of Afrikanen, maar ze stinken minder. Dat komt omdat ze wel evenveel exocriene klieren hebben, maar minder apocriene. Die eerste zorgen voor een reukloos vocht dat voor afkoeling zorgt, de laatste scheiden een olieachtig zweet af. En dat stinkt (of juister: de bacteriën op de huid die dat olieachtig zweet afbreken zorgen voor die reuk).

3. De uren die u voor middernacht slaapt, tellen dubbel

Heeft alles met gewoonte te maken, schrijft Boel: wie meestal voor 12u ’s nachts slaapt en dat een keer niet doet, kan wel eens slecht uitgeslapen zijn. Het zijn echter de eerste vier uur van uw slaap die tellen, niet wanneer u precies de eerste uiltjes knapt. Zorg er dus voor dat die eerste vier uren slaap goed zijn.

4. U kan in een nacht grijs worden

Een fabeltje, zo blijkt als we het proces van grijs worden bekijken: de bestaande haren veranderen immers niet van kleur. De grijze haren zijn nieuwe haren met minder pigment. Elk grijs haar dat ontstaat, moet dus de normale groeicyclus doorlopen. Wil iemand in een nacht grijs worden, dan moet al het bestaande haar uitvallen en moeten de nieuwe haren tegen een astronomische groeisnelheid uit de schedel schieten.

5. Mensen zijn de enige dieren die seks hebben voor hun plezier

Fout: ook dolfijnen en bonobo’s doen het niet enkel voor het nageslacht. Meer zelfs: bij bonobo’s is seks een middel om geweld af te wenden en om conflicten op te lossen.

6. Sint-bernardshonden lopen in de bergen rond met whisky om de hals

Aangezien alcohol de mens niet opwarmt, maar integendeel (nog zo’n leugen!) het risico op onderkoeling vergroot, droegen de Sint-bernardshonden nooit een vaatje whisky onder de hals tijdens hun reddingsoperaties in de bergen. De monniken in het reizigersverblijf aan de Sint-Hernhardspas hingen de vaatjes aan de honden, gewoon om de toeristen te plezieren.

7. U slikt gemiddeld acht spinnen per jaar in

Raar maar waar: dit verhaal begon te leven omdat het net als voorbeeld gegeven werd van onzin die mensen gaan geloven, omdat het op het internet staat. Spinnen hebben volgens Boel weinig reden om in onze mond te kruipen. Adem jaagt hen weg en mocht er al een spin in uw mond sukkelen, dan spuwt u die wellicht meteen uit.

8. Wiskunde: u bent er goed in of niet, niets aan te veranderen

Wiskunde is een manier van denken, logisch redeneren om een probleem op te lossen. En dat kan je leren, aldus Boel. Iedereen kan beter worden in het inschatten, opdelen en oplossen van problemen, als de juiste methode wordt aangeleerd. Dit kan echter lastig zijn, en daar staan de meeste tieners niet voor te springen, meent Boel.

9. Laptops op uw schoot maken u onvruchtbaar

Een halve leugen. Vrouwen, wiens eierstokken geen hinder kunnen ondervinden omdat ze in het lichaam zitten, hebben niets te vrezen. Bij mannen ligt het moeilijker. Vast staat dat werken met de laptop op de schoot de temperatuur van de teelballen doet stijgen. Dat is sowieso niet goed voor de teelballen: die functioneren slecht als ze het te warm hebben. Vandaar ook dat ze niet in het lichaam zitten. Het is wel nog niet bewezen welke effecten die opwarming hebben op de vruchtbaarheid van de man. Wie graag koters op de wereld wil zetten, zo raadt Boel aan, zet toch maar beter de laptop op tafel. Een laptopkussen geeft immers quasi evenveel warmtestijging.

10. Suiker in de benzinetank maakt de motor kapot

Deze onwaarheid steunt op de theorie dat de suiker oplost in de benzine, naar de motor gaat en daar door de hitte tot een dikke klont karamel samensmelt. De motor kan niet meer draaien en enkel een vervanging ervan kan soelaas brengen. Die theorie is waardeloos: suiker lost helemaal niet op in benzine, kan zich dus niet verspreiden, noch samensmelten tot karamel en de motor ‘dichtmetselen’. De motor van uw wagen zal wel beschadigd geraken, omdat de brandstofinjectoren verstoppen. Gevolg: uw auto rijdt geen meter meer. Oplossing: de brandstoffilter en eventueel de benzinetank vervangen.