Blauwhelmen bestellen?

Zes maanden na de verkiezingen is de Wetstraat volkomen stuurloos geworden. Niemand weet nog hoe het verder moet.

Twee weken geleden was het Elio Di Rupo, toen was het Frank Vandenbroucke, en nu is het weer Bart De Wever. Alle drie veroorzaakten ze een incident dat de sfeer aan de onderhandelingstafel grondig verziekte.

Di Rupo sloeg een modderfiguur toen hij in paginagrote interviews een ‘geste’ deed aan de Vlamingen. Hij was bereid om meer fiscale autonomie te geven, maar dit was wel zijn ultieme voorstel. Een paar uur lang leek hij met dat staaltje commedia dell’arte de publieke opinie voor zich te kunnen winnen, tot bleek dat hij zijn voorstel in de pers had gelanceerd vooraleer de onderhandelaars er kennis van hadden kunnen nemen. Bovendien bleek het voorstel ‘geen aantrekkelijk perspectief voor de pleitbezorgers van fiscale autonomie’. Dat rekende Frank Vandenbroucke voor in een schier onbegrijpelijke en technische mail die door een onhandigheid bij de verkeerde geadresseerde terechtkwam. Toen dat uitlekte, kon De Wever weer ‘scoren’. Zelfs de socialisten gaven toe dat het voorstel van Di Rupo niet deugde.

Toen het stof van die rel ging liggen (na het harakiri van Vandenbroucke), leek het er op dat de onderhandelaars toch nog een ernstige poging zouden wagen om tot een akkoord te komen. Zaterdag gaf Bart De Wever een voor zijn doen zelfs liefelijk interview in De Tijd. Hij stak daarin zijn bewondering voor Elio Di Rupo niet onder stoelen of banken (‘Wat een stijlvolle, charmante man’).

Toen kwam Der Spiegel uit. In een interview dat twee weken geleden (na de onemanshow van Di Rupo) was afgenomen, herhaalde een norse De Wever de klassieke N-VA-stellingen: België is ziek, Wallonië is verslaafd aan de Vlaamse geldstromen (‘zoals een junkie’), en de koning kan het niet. De Standaard en Le Soir smeerden het interview breed uit over hun voorpagina. De Wever reageerde verbaasd op de storm van protest die daarop volgde. Hij had niets nieuws gezegd, zei hij. Toch gaf hij toe dat de timing een beetje vervelend was.

Het is al lang geen geheim meer dat de zeven partijen rond de tafel op zoek zijn naar de uitgang. Iedereen weet dat een akkoord verder af is dan ooit, ondanks de ‘objectiveringen’ die het Rekenhof en de Nationale Bank maakten van de voorstellen over de hervorming van de financieringswet. Elke strekking plooit zich terug op haar eigen dada’s. Het is ‘responsabilisering’ versus ‘solidariteit’. Maar niemand slaagt erin om helder en duidelijk te formuleren wat daar precies meer bedoeld wordt. De technische discussie over ‘belastingkrediet’ en ‘split rate’ of over ‘het versterken van het federale niveau’ is een rookgordijn om het fundamentele meningsverschil te verbergen. Is ‘responsabilisering’ meer dan ‘I want my money back’, en is ‘solidariteit’ een synoniem van ‘status-quo’?

Dat debat is niet alleen een debat tussen Vlaams en Franstalig, maar ook tussen links en rechts en modern en archaïsch. Alleen wie de kwadratuur van die cirkel kan maken, heeft de oplossing binnen handbereik. Niemand dus.

Brengen verkiezingen soelaas? Volgens een exclusief verkiezingsonderzoek van TNS Media dat vandaag in Knack verschijnt, maar dat diverse partijen al zes maanden kennen, was De Wever op 13 juni goed voor een virtuele absolute meerderheid. Sindsdien lijken zijn tegenstanders hem te willen uitroken. De studie toont aan dat die strategie wel eens zou kunnen slagen. Het gros van de N-VA-kiezers heeft geen boodschap aan het N-VA-programma. Ze willen gewoon verandering. Als ze in de gaten krijgen dat ze die niet zullen krijgen van De Wever, zou de woede in het stemhokje heel groot kunnen worden.

Misschien kunnen we dan alvast blauwhelmen bestellen bij de VN…