Zevende dosis uit Pfizer-flesje niet zonder risico: ‘Haal onderste niet uit de kan’

Vaccineren in Luik op 27 januari 2021. © Francisco Seco / AP
Tex Van berlaer
Tex Van berlaer Journalist Knack

Officieel wordt het afgeraden, maar toch kunnen sommige woonzorgcentra zeven keer vaccineren met één Pfizer-flacon. Experts zijn bezorgd. ‘Dit is echt niet de bedoeling.’

Ondertussen weet zowat iedereen het: in één flesje van het BioNTech-Pfizer-vaccin zitten niet vijf, maar zes dosissen. Dat goede nieuws kwam ook producent Pfizer ter ore, waardoor die vorige week prompt de toelevering terugschroefde. Het contract met de Europese Commissie spreekt over dosissen, niet over flesjes, zo redeneerde Pfizer. Europese landen zoals België moesten hun vaccinatie-uitrol hertekenen.

Minder bekend is dat sommige zorgverstrekkers zelfs in staat zijn om een zevende dosis uit het flacon te puren. Ook in ons land, waar de vaccinatie van de bewoners en het personeel in de woonzorgcentra in een laatste fase zit. Dat kan met een specifieke spuit met een zogenaamde lage dode ruimte, waarmee er meer vloeistof uit een flacon kan worden gehaald.

Officieel wordt het niet aangeraden om een zevende dosis uit het flesje te halen. Daarover stuurde het Vlaams Agentschap Zorg en Gezondheid twee weken geleden een brief rond. Maar volgens woordvoerder Joris Moonens verneemt het agentschap af en toe dat die aanbeveling niet wordt opgevolgd. ‘We weten niet hoe systematisch het gebeurt’, zegt hij. ‘Het is dan ook een logische reflex van de woonzorgcentra: in perioden van extreme schaarste is er de druk om niets verloren te laten gaan. Maar je moet van je hart een steen maken.’

Men kan niet mentaal en moreel niet omgaan met verlies in deze vaccinatieschaarste.

Lieve Dhaene, Zorgnet-Icuro

Ook zorgkoepel Zorgnet-Icuro zegt weet te hebben van rusthuizen waar de zevende dosis geen taboe is. ‘Vorige week heb ik nog een getuigenis gehoord’, zegt Lieve Dhaene. De zorgkoepel spoort niet actief op welke woonzorgcentra de zevende dosis toedienen. Dhaene zegt evenwel begrip te hebben voor de keuze van sommige zorgverstekkers. ‘Men kan mentaal en moreel niet omgaan met verlies in deze vaccinatieschaarste’, zegt ze. ‘Maar ons formeel advies is: geen zevende dosis.’

Een Pfizer-vaccin in Duitsland op 25 januari 2021.
Een Pfizer-vaccin in Duitsland op 25 januari 2021.© Getty Images

Lomp

En daar zijn goede redenen voor, zegt Jo Swartenbroekx (UZA). De voorzitter van de Vlaamse vereniging van ziekenhuisapothekers hoort ook verhalen over de zevende dosis. ‘Terwijl het eigenlijk niet mogelijk is om een volle zevende dosis eruit te halen. In feite haalt men er zesenhalf dosissen uit, waarna de restjes uit verschillende flacons worden gemixt. Maar dat is echt niet de bedoeling.’ Zo is de risico op contaminatie groot, bijvoorbeeld doordat er luchtbellen in het goedje terechtkomen.

Ik heb als kind ook geleerd dat je geen eten mag weggooien, maar dat gaat hier niet op.

Jan De Lepeleire (KU Leuven)

Daarnaast zijn er logistieke redenen. Woonzorgcentra krijgen tweemaal dezelfde levering van het Pfizer-vaccin. De ene dient voor de eerste inenting, de andere voor de tweede. Door menselijke of materiële onnauwkeurigheid in de tweede ronde bestaat het risico dat het niet mogelijk is om dezelfde hoeveelheid mensen te vaccineren als die van de eerste ronde. Zo dreigen mensen onvoldoende beschermd achter te blijven. ‘Ik snap dat het heel lomp klinkt om het overschot weg te gooien, maar er zijn echt wel goede redenen om het onderste niet uit de kan te halen’, zegt Swartenbroekx.

Dezelfde boodschap bij professor huisartsgeneeskunde Jan De Lepeleire (KU Leuven). Als voorzitter van de werkgroep coördinerende en raad­gevende artsen (cra’s) in de woonzorgcentra heeft hij weet van ‘familieleden, directeurs en voorzitters van de raad van bestuur’ die gevaccineerd werden met de extra dosis. ‘Ik heb als kind ook geleerd dat je geen eten mag weggooien, maar dat gaat hier niet op’, zegt hij. ‘Het is goedbedoeld, maar de kans is te groot dat je te weinig overhoudt voor een volwaardige dosis. Waar zijn we dan mee bezig?’

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content