‘Zet ons in een lockdown, liever vandaag dan morgen’

‘Als het huis niet in brand staat, dan moet de brandweer inderdaad niet uitrukken. Maar, beste leiders, als de gasleiding lekt, dan draai je wel best de gaskraan dicht’, schrijft moraalfilosofe Petra Van Brabandt, die pleit voor een onmiddellijke lockdown.

Sinds maart leven we in crisis-modus. Ja, sommigen hebben van wat vakantie kunnen genieten in een appartement aan zee of huisje in de Ardennen; de meer gefortuneerden in hun villa in Zuid-Frankrijk of Toscane. Maar nog voor half juli zagen de opmerkzamen onder ons de tweede golf al komen. Vanop dat balkon in Oostende zagen we de besmettingen in Antwerpen de pan uit rijzen. Blijkbaar namen degenen die veroordeeld waren tot thuisblijven ook vakantie, in eigen dichtbevolkte stad. Brussel volgde Antwerpen op de voet, als een slaapwandelaar de realiteit ontkennend, domweg gelukkig in de Dapperstraat. Na een uitzonderlijk streng maar veel te kort moment van doortastendheid in de provincie Antwerpen, volgden de versoepelingen elkaar in sneltempo op. De bevolking maar ook het virus vond dit heerlijk; en de besmettingen stegen.

Zet ons in een lockdown, liever vandaag dan morgen.

België is het land van schuldig verzuim. Niet alleen door media en lobbygroepen, maar ook en vooral schuldig verzuim door de vele regeringen. Het schuldig verzuim van te snel te veel versoepelingen bijvoorbeeld. Met kennis van zaken en bij volle verstand creëerden ze een nieuwe tsunami, nu, in oktober. En de volgende kondigt zich al aan voor maart 2021, daar hoef je zelfs niet een beetje waarzegger voor te zijn. Ze zullen de curve opnieuw naar beneden krijgen, en opnieuw zullen ze veel te snel versoepelen. Of zoals minister Weyts het stelt: twee dagen langer herfstvakantie om de scholen tot de kerstvakantie open te houden. Is België een land waar zelfs een minister van Onderwijs voor elementaire rekenkunde buist; rekent hij liever op magie?

Ken je die nachtmerries waarin iedereen rondom je heen tegen elke logica in handelt, of waarin je geen stap vooruit raakt hoe hard je ook je best doet, alsof een onzichtbare kracht je tegenhoudt? Het is zo een nachtmerrie waarin we nu leven. Exponentiële curve? Begrijpen ze niet. Dat er met zo een virus niet te leven valt? Toch wel. En mensen volgen de maatregelen niet? Ah, ze zijn corona-moe. Men zou denken dat beleidsmakers rekening houden met mechanismen van sociale psychologie, zoals het feit dat mensen zich een eerste keer beter inspannen, wanneer bijvoorbeeld de gewenning aan de sterftecijfers nog niet is ingezet.

We weten ook dat eenmaal men de smaak van versoepelingen heeft geproefd, men overal achterpoortjes van plezier gaat zoeken. En dat men zich een tweede keer veel minder makkelijk in zijn kot laat jagen. Maar beleid gebaseerd op kennis, feiten en ervaringen? Liever niet; hier doen we aan collectieve cognitieve dissonantie. Politici overtreffen elkaar in DSRS (Deny-Surprise-Reverse Responsibility). Eerst, ‘De curve zal wel afnemen’, dan, ‘Oei, toch niet’, en uiteindelijk, de dooddoener, ‘Er was geen draagvlak voor maatregelen’. Als ik op de radio hoor verklaren ‘we hadden niet verwacht dat de tweede golf zo snel en zo hevig…’, dan vraag ik me af: maar wie heeft de voorwaarden voor deze golf ontworpen? Dit is failure by design, en het bedotten van de bevolking, hen uitlachen tot in het ziekenhuisbed. Verbaast het ons nog langer dat zovelen in complottheorieën gaan geloven?

Zet ons morgen, nee, liever vandaag nog, in een lockdown. En hou die aan tot we onder de tien gevallen per dag zitten. Zet dan een performant test-, opvolg- en isoleerbeleid op. Gestructureerd, consequent, en degelijk. Zet ons in een lockdown zodat mensen met ‘onderliggende aandoeningen’ niet langer angstig door het leven moeten gaan – ook zij hebben recht op leven. De laatste maanden zijn onze morele standaarden stilzwijgend opgeschoven, steeds een beetje meer naar het recht van de sterksten. Zo gaat dat blijkbaar in crisisstijden, het morele vernislaagje pelt snel af. We verkondigen dat theater het vaccin is en dat we onze immuniteit moeten boosten met yoga en noten, maar we vergeten dat gezondheid ook een kwestie is van puur geluk, en vaker nog van sociaal-economische privileges. Niet dat gezonde voeding, beweging, sociale contacten, rust en cultuur onze gezondheid niet ten goede komen, maar wanneer iemand verdrinkt, ga je toch ook niet staan roepen dat ze moet leren zwemmen?

Onze morele horizon is het algemene belang, dat wil zoveel zeggen als het belang van iedereen, en dus ook van zij die het gevaarlijkste werk in de ziekenhuizen doen, van zij die een orgaantransplantatie ondergingen of zij die met drie generaties onder één klein dak wonen. Het is zoals met het ontwerpen van de publieke ruimte, wanneer men maatregelen uitdenkt met het oog op kinderen, ouderen, vrouwen en andersvaliden, dan zorgt men voor ons allemaal.

Als we willen dat ouderen opnieuw een sociaal leven kunnen leiden en kinderen en jongeren op een normale manier onderwijs volgen, als we ons wereldkampioenschap in oversterfte niet nog eens willen overdoen, als we economie en cultuur willen ‘redden’, als we onze huisartsen en het medisch, verplegend, ondersteunend en onderhoudspersoneel van ziekenhuizen en rusthuizen niet verder willen uitputten, en als we willen dat slachtoffers van een hersenbloeding of een auto-ongeluk morgen ook nog op intensieve zorgen terecht kunnen, dan rest ons nu enkel de lockdown.

Kondig een lockdown af, niet morgen, maar vandaag. Elke dag uitstel levert alleen maar meer doden en mensen op intensieve zorgen. Mensen die daar niet moeten zijn. Honderden mensen die daar niet zullen zijn, voor elke dag dat men vroeger handelt. Maar doe het ook beter dan de vorige keer. Roep tegelijk jongeren en vrijwilligers op voor een radicaal zorgbeleid – waarom niet van deur tot deur? Onze mentale gezondheid en verdeeldheid is schrijnend na een half jaar van afwisselend ontkenning en paniekvoetbal. Mensen worden depressief en de eenzaamheid neemt toe. Nee, niet door de maatregelen tegen het virus, maar door een gebrek aan eenduidige communicatie en maatregelen die werken.

Als het huis niet in brand staat, dan moet de brandweer inderdaad niet uitrukken. Maar, beste leiders, als de gasleiding lekt, dan draai je wel best de gaskraan dicht. Een goede huisbewaarder laat zijn huis niet ontploffen, al zeker geen tweede keer. Dus zeg ons nu eindelijk: Quo vadis?

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content