Wordt Vlaanderen de nieuwe aandeelhouder van Brussels Airport?

Een derde van de luchthaven van Zaventem staat te koop. Het is een cruciaal dossier voor onze toekomst en een uitgelezen kans voor Vlaanderen.

Een dik jaar geleden was er één dag heisa over het voorstel om de luchthaven van Zaventem 1,8 kilometer te verplaatsen. Dat idee kwam uit de koker van de Brusselse minister van Begroting Guy Vanhengel (Open VLD). Hij noemde het ‘logisch’ om de luchthaven, samen met de groei van de hoofdstad, verder achteruit te leggen. Het voorstel van Vanhengel werd weggehoond, ook door zijn eigen partij. Onder het mom de nationale luchthaven een toekomst te bieden, blijkt geen voorstel te gek voor politici die zichzelf graag in de belangstelling kletsen.

De luchthaven van Zaventem verdient beter, want ze zorgt voor heel wat jobs en speelt een cruciale rol in onze economie. Enkele jaren geleden maakte de Nationale Bank een studie over het belang van de zes Belgische luchthavens (Antwerpen, Brussel, Charleroi, Kortrijk, Luik en Oostende). In 2015 zorgden ze voor een toegevoegde waarde van zes miljard euro, wat overeen komt met 1,5 procent van ons bbp. Ze waren goed voor meer dan 62.000 jobs, wat 1,5 procent van de Belgische binnenlandse werkgelegenheid is. De Brusselse luchthaven weegt natuurlijk het zwaarst door: ze is verantwoordelijk voor ongeveer 75 procent van dat resultaat.

De luchthaven van Zaventem is economisch en strategisch uiterst belangrijk: een stad die zich profileert als de hoofdstad van Europa kan niet zonder een internationale luchthaven. Toch is Brussels Airport sinds 2004 grotendeels in buitenlandse handen. Belgische investeerders lieten het ook in dit dossier jammerlijk afweten. Een blik op de financiële resultaten is genoeg om te weten dat ze ongelijk hadden. Op een omzet van 520 miljoen euro werd in 2016 307 miljoen euro brutobedrijfswinst geboekt, een marge waarvan de meeste ondernemingen slechts kunnen dromen. Sinds 2013 werd voor ruim 350 miljoen euro aan dividenden uitgekeerd.

Brussels Airport is voor 39 procent in handen van het pensioenfonds van het onderwijzend personeel van de Canadese provincie Ontario. De Australische financiële groep Macquarie bezit 36 procent en de Belgische staat een blokkeringsminderheid van 25 procent plus een aandeel. Macquarie heeft een poosje geleden beslist om haar participatie van de hand te doen. De Australiërs zullen zich hun investering niet beklagen. Ze betaalden in 2004 735 miljoen euro voor 70 procent van Brussels Airport. Voor de 36 procent die ze nu nog bezitten kunnen ze rond de 1,5 miljard euro vangen.

Toch gaat de luchthaven gebukt onder een reeks aanslepende problemen. Zo is er het dossier van de geluidshinder, waarin Vlaanderen en Brussel diametraal tegenover elkaar staan. Federaal minister van mobiliteit François Bellot (MR) slaagde er niet in om hiervoor een oplossing uit te werken en deed ook in dit dossier zijn bijnaam van Monsieur Frigo alle eer aan. Omdat er in oktober lokale verkiezingen gepland staan en in mei 2019 federale verkiezingen, moet er ook deze legislatuur geen doorbraak in het dossier verwacht worden.

Een ander delicaat punt voor Brussels Airport is haar grote afhankelijkheid van Brussels Airlines, waar het niet zo gesmeerd loopt. Brussels Airlines boekte vorig jaar voor de derde keer op rij winst, maar moedermaatschappij Lufthansa was ontgoocheld dat er maar vier miljoen euro nettowinst gehaald werd. Er wordt getwijfeld aan de strategie: Brussels Airlines presteert goed in Afrika, maar op de korte afstanden in Europa is ze verlieslatend, onder andere door de moordende concurrentie van Easyjet en Ryanair. Daarbij komen nog de veelvuldige stakingen. De ene keer zijn het de bagageafhandelaars die het werk neerleggen, de voorbije dagen waren het de piloten. Dat zorgt ook bij Brussels Airport voor onrust.

Toch zou er heel wat interesse bestaan om de 36 procent aandelen van Macquarie in Brussels Airport over te nemen. Er is sprake van buitenlandse langetermijninvesteerders, zoals pensioen- en infrastructuurfondsen, mogelijk in samenwerking met Belgische investeerders. Er zou ook Chinese belangstelling zijn, maar dat ligt gevoelig. De christelijke vakbond van overheidsbedrijven ACV-Transcom wil dat de overheid de aandelen koopt. Misschien kan de Vlaamse overheid de participatie van de Australiërs overnemen. Het zou niet alleen een goede investering kunnen zijn, maar zo krijgt Vlaanderen ook greep op de belangrijkste groeimotor van het land. Wie de nieuwe aandeelhouder wordt bij de luchthaven van Zaventem zou ons meer moeten bezig houden dan vandaag het geval is. Daarover mag langer dan één dag gepraat worden.