Het dienstenchequestelsel wordt onbetaalbaar en trekt ontzettend veel buitenlanders aan.
Bij gebrek aan gemotiveerde Belgische kandidaten, richten meer en meer dienstenchequebedrijven zich op buitenlandse poetshulpen. Sinds 1 mei 2009 is het vrij verkeer van werknemers in België van toepassing voor de inwoners van Polen, Estland, Letland, Litouwen, Hongarije, Slovenië, Tsjechië en Hongarije.
‘Sindsdien neemt het aantal anderstaligen bij dienstenchequebedrijven spectaculair toe’, zegt Werner Van Heetvelde, federaal secretaris van het ABVV. ‘Sommige van die bedrijven richten zich specifiek op bepaalde nationaliteiten en gaan die ook echt rekruteren. Dat komt natuurlijk doordat de arbeidsmarkt in Vlaanderen stilaan uitgeput begint te raken terwijl de vraag naar poetshulp nog altijd groeit. Vandaar dat er mensen uit het buitenland worden geïmporteerd om hier in die zwaar gesubsidieerde sector te komen werken. We zijn dus Poolse werknemers aan het subsidiëren, en dat was natuurlijk niet de bedoeling. Meer nog: het systeem dreigt eraan kapot te gaan.’
Hoeveel niet-Belgen er vandaag precies met dienstencheques werken, is niet bekend. De recentste studies, die nog van voor het vrij verkeer van werknemers uit de nieuwe EU-lidstaten dateren, hebben het over 13,7 procent buitenlanders in de sector. In het Brussels Hoofdstedelijk Gewest had een paar jaar geleden al meer dan de helft van de werksters geen Belgische nationaliteit.
De bedrijven zelf beweren dat ze zonder die buitenlandse arbeidskrachten onmogelijk aan de vraag van hun klanten zouden kunnen voldoen. ‘Dan zou de zaak niet draaien’, zegt Frans Dekens van Plus Home Services. ‘Wij zijn ons een paar jaar geleden zelfs specifiek op Poolse thuishelpers gaan richten met de kantoren Serwis Domowy. Eerst hebben we Poolse bedienden, die ook Nederlands spreken, in dienst genomen om hen te begeleiden. Daarna zijn we actief nieuwe mensen gaan rekruteren. Aan de halte in Antwerpen waar de bussen uit Polen arriveren, bijvoorbeeld, en ook bij de Poolse kerk. Ondertussen hebben we ongeveer 800 Poolse thuishelpers in dienst.’
Private dienstenchequebedrijven schieten dezer dagen als paddenstoelen uit de grond. ‘Elke hond met een hoed op kan vandaag zo’n bedrijfje beginnen’, zegt Werner Van Heetvelde van het ABVV. ‘Vaak zijn het niet-Belgen die geen flauw benul hebben van de sociale wetgeving. We zien ook soms dat zo’n bedrijf wordt opgestart, korte tijd functioneert en dan weer verdwijnt zonder ook maar een euro aan socialezekerheidsbijdragen te hebben doorgestort.’
Daarom pleiten sommigen ervoor om het stelsel even on hold te zetten een geen nieuwe bedrijven meer te erkennen tot er zich een volwaardige regering aandient die zich over de toekomst van de dienstencheques kan buigen. ‘Men moet dringend de regelgeving en de doelstellingen herbekijken’, aldus Van Heetvelde. ‘Toch als we willen vermijden dat het hele systeem in ons gezicht ontploft en er straks meer dan 100.000 mensen op straat staan.’
(APE)
