‘Wie heeft baat bij de e-sigaret? EU-tabaksrichtlijn is aan herziening toe’

‘In Europa was er ooit het idee om de e-sigaret enkel toe te laten wanneer er een erkenning als medicijn zou zijn. Maar het is anders uitgedraaid’, schrijft Suzanne Gabriëls van Stichting tegen Kanker, die waarschuwt voor mogelijke greenwashing door grote tabaksbedrijven.

Sinds 1 oktober mogen de producenten van e-sigaretten enkel nog neutrale verpakkingen op de Deense markt brengen. Hiermee is Denemarken het eerste land van de EU dat zo’n strenge verpakkingsregel oplegt voor de e-sigaret.

Wie heeft baat bij de e-sigaret? EU-tabaksrichtlijn is aan herziening toe.

Diezelfde dag, 1 oktober, startte ook in Australië een nieuwe regeling voor de e-sigaret. Wie daar wil dampen, mag nicotinehoudende e-sigaretten en navullingen enkel aankopen mits een doktersvoorschrift. De beweegredenen voor Down Under?

  • Het bewijs van de potentiële werkzaamheid voor het stoppen met roken is momenteel gemengd.
  • Door een doktersbezoek als tussenstap te verplichten, biedt je de roker een kans tot advies, los van commerciële belangen.
  • Het ministerie van Volksgezondheid kan zo bepalen welke e-sigaretten de leveranciers van medische producten mogen aanleveren.

De e-sigaret blijft er overeind als een “unapproved medical good” terwijl sommigen daar liever een compleet verbod hadden gezien. Door tabaksbedrijven is hard gelobbyd om dit laatste idee te dwarsbomen. Ondertussen is duidelijk gedocumenteerd hoe Philip Morris International als groot tabaksbedrijf geld heeft doorgesluisd naar de Australische Handelaars Organisatie om te lobbyen voor de legalisering van e-sigaretten en om de Australische plannen van een totaal vape-verbod tegen te houden. In augustus 2020 kwam er nog een nieuwe voorzitter aan het roer van ARA (Australian Retailers Association) die een einde maakte aan de geldstroom vanuit PMI zoals goedgekeurd door zijn voorganger. Een duidelijk teken dat de zakenwereld in Australië zich toch wel wil distantiëren van “big tobacco“. Het statement van de nieuwe voorzitter bij de aankondiging was meer dan duidelijk: ‘We geloven niet dat de belangenbehartiging van e-sigaretten in het belang is van de bredere detailhandel.’

In Europa was er ooit het idee om de e-sigaret enkel toe te laten wanneer er een erkenning als medicijn zou zijn. Maar het is anders uitgedraaid. Bij de vorige herziening van de EU tabaksrichtlijn werd beslist om de e-sigaret als gewoon consumentenproduct toe te laten, weliswaar met een aantal algemene regels, maar verder de vrijheid voor de lidstaten om er hun eigen invulling aan te geven.

Deze EU-tabaksrichtlijn is terug aan herziening toe. Achter de schermen, maar het topje van de ijsberg ook publiek zichtbaar, is er een enorme lobby aan de gang richting Europese leiders, maar ook richting onze Belgische politici en administraties. Bij de start van de vorige tabaksrichtlijn in 2014 kon je nog hopen dat de e-sigaret als disruptieve technologie, voornamelijk verspreid door kleine onafhankelijke vapeproducenten, een positief nettoresultaat zou gaan opleveren voor de volksgezondheid.

Nu, 7 jaar later, moeten we vaststellen dat de grote tabaksbedrijven dominanter worden op de markt van de e-sigaret en het debat verzieken. Niet alleen voor de e-sigaret, maar ook voor andere nieuwe nicotinehoudende producten, zoals verhitte tabak of nicotine pouches, willen de tabaksbedrijven soepele regels krijgen. En wat nog belangrijker is voor hen: via dit debat willen ze de WHO en haar kaderconventie in de strijd tegen tabak in diskrediet brengen en politici overtuigen om het over een compleet andere boeg te gooien met de term “harm reduction” als grote mantra. Even ter zijde opgemerkt: Methadon, een middel dat als harm reduction wordt ingezet voor drugsverslaafden, ligt niet zichtbaar als gewoon consumentenproduct in zovele winkels om de hoek.

Volgens Stichting tegen Kanker zouden onze beleidsmakers een juist compromis moeten kunnen vinden tussen maatregelen die jongeren beschermen tegen nieuwe nicotineproducten op de markt en informatieverstrekking aan rokers over de e-sigaret als mogelijk rookstophulpmiddel. Dit laatste zien wij graag in handen of aangestuurd vanuit overheidsinstanties en niet vrijgegeven aan de producenten. Deze laatsten bewaken immers vooral hun commerciële belangen en hebben duidelijk de ambitie om te groeien in het segment van de nieuwe nicotineproducten, maar tegelijkertijd ook nog groter te worden in het segment van de klassieke sigaretten. Een schoolvoorbeeld dus van greenwashing, waarbij deze tabaksmultinationals zich maatschappelijk verantwoordelijker willen voordoen dan ze in werkelijkheid zijn. Tabaksbedrijven die plots bezorgd zijn over de volksgezondheid? Laat ons hopen dat onze ministers dit niet slikken als zoete broodjes maar dat ze alert blijven voor de ranzige kern van deze verslavingsbusiness ondanks het nieuwe zilveren randje.

Stop helemaal met het roken van tabak

Vermijd dubbelgebruik, dit is alternerend roken en dampen, want in dat geval boek je amper gezondheidswinst. Bij dampen komen minder schadelijke stoffen vrij dan bij roken. Dampen is daarom beter dan verder te blijven roken. Maar nog beter is om ook te stoppen met dampen omdat we niet weten wat de langetermijngevolgen ervan zijn. Zo weten we o.a. niet wat het effect van de toegevoegde aroma’s is wanneer die ingeademd worden. Dat aroma’s veilig bevonden werden voor orale opname (als smaakstof voor voeding) wil niet zeggen dat ze ook veilig zijn voor opname via de longen (dus door inademing).De e-sigaret wordt daarom best alleen gebruikt in de context van een rookstop en tijdelijk. Stoppen met dampen vergt trouwens ook een inspanning want met dampen blijft de nicotineverslaving. Om te stoppen met roken of te stoppen met dampen, kan je je laten begeleiden. Wist je dat een e-sigaret om effect te hebben als rookstophulpmiddel best gecombineerd wordt met gedragsmatige ondersteuning (tabakoloog of Tabakstop via 0800 111 00) of met andere nicotinevervangers (bv. nicotinepleisters)? Een tabakoloog kan je vertellen welke precieze nicotinedosis je in dit geval nodig hebt.

Suzanne Gabriels is expert tabakspreventie bij Stichting tegen Kanker.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content