Werken met achtergrondmuziek: een goed idee?

Thuiswerk heeft zo z’n voordelen. U kunt loeihard Iron Maiden draaien zonder dat een collega u op de vingers tikt. De vraag is alleen: is dat ook een goed idee?

Toen ons land amper vier dagen in ‘lockdown light’ was, kregen we op muzikaal vlak toch al even een lichtpuntje: Jeff en P-Jay, de heren achter het YouTubekanaal ‘Supercontent’, lanceerden Het Marc Van Ranst Lied, een geslaagde parodie op de Marco Borsato-hit Hoe het danst. En ze zijn blijkbaar niet de enigen bij wie het coronavirus de creativiteit aanwakkert. Op Spotify krijgt de playlist ‘The Sound of the Virus’, vol nummers over covid-19, een dagelijkse update. Intussen zijn er al honderden meesterwerkjes gecomponeerd, voor ieder wat wils. Van de melancholische latinosong No Me Quiero Morir de Coronavirus tot het Duitse hart onder de riem Zusammenstehen. Ook wie van upbeat ( It’s Corona Time) of zelfs rap ( Spreadin’) houdt, komt aan z’n trekken. Maar zolang u geacht wordt te telewerken, kiest u – tussen de videomeetings door – zelf welke deuntjes u door de boksen laat knallen. Maar zit er qua efficiëntie eigenlijk een verschil tussen Mozart en Beethoven – of Beyoncé?

Over naar de wetenschap. In verschillende onderzoeken wordt het ‘Mozarteffect’ bevestigd: symfonieën en concerto’s van de achttiende-eeuwse Oostenrijker kunnen ons brein een boost geven. In 2015 deed een groep Italiaanse onderzoekers hersenscans bij proefpersonen, nadat die allemaal een sonate te horen hadden gekregen. Eén groep luisterde naar K. 448 van Mozart, de andere naar Für Elise van Beethoven. Opvallend: Mozart kon hersengolven uitlokken die gelinkt worden aan geheugen, kennis en probleemoplossend vermogen, Beethoven niet. Uit ander onderzoek blijkt dan weer dat zo’n vrolijk deuntje als K. 448 ons vooral opgewonden maakt – in niet-seksuele zin, welteverstaan. Maar er zijn ook studies waaruit blijkt dat achtergrondmuziek ons stoort tijdens het lezen. En een overzichtsartikel uit 2019 onderstreept vooral het gebrek aan objectief, wetenschappelijk onderzoek naar de vraag of muziek onze efficiëntie op het werk beïnvloedt. Onduidelijkheid troef, met andere woorden.

Mentale ruimte

Over naar de expert. Als we professor arbeidspsychologie Hans De Witte (KU Leuven) de vraag voorleggen, reageert hij laconiek. ‘Als u mij vraagt of werken met muziek een goed idee is, dan moet ik u helaas een zeer clichématig antwoord geven: “Het hangt ervan af.” Meer bepaald van het soort muziek en het soort taak. Zelf ben ik – tot grote frustratie van mijn echtgenote – een groot liefhebber van uitzonderlijk complexe, vaak atonale hedendaagse muziek. Net omdat die zeer véél en intense aandacht vraagt. Ieder van ons beschikt over een beperkte hoeveelheid cognitieve capaciteit. Als je brein zich met complexe muziek bezighoudt, is er dus geen ruimte over om nog iets anders te doen, laat staan geconcentreerd te werken. Maar een eenvoudig, harmonieus deuntje van Mozart, waarvoor je brein weinig moeite moet doen, kan in bepaalde gevallen wél.’ In bepaalde gevallen, want ook het soort taak is cruciaal, aldus De Witte. ‘Complexe werktaken nemen, net als complexe muziek, alle beschikbare mentale ruimte in. Die kun je dus niet combineren met muziek, zelfs niet met Mozart. Maar routinetaken, die goed ingeoefend zijn – eenvoudige mails beantwoorden of bepaald bandwerk verrichten bijvoorbeeld – kunnen wel aangenamer worden met wat achtergrondmuziek. Net omdat die voor opwinding en positieve emoties zorgt.’

Het probleem is natuurlijk dat in het gemiddelde kantoor veel verschillende mensen met veel verschillende taken bezig zijn. ‘De ene persoon is ook gevoeliger voor (muzikale) prikkels dan de andere, dus in zo’n omgeving wordt het heel moeilijk om voor iedereen goed te doen. Maar in bepaalde contexten, zoals in een fabriekshal of autogarage, kan een streepje muzak de sfeer wel opvrolijken en mensen door minder energieke momenten heen helpen. Dat geldt trouwens ook voor winkels: zolang de muziek daar niet te luid staat en er regelmatig een nieuwe plaat wordt opgezet, kan het verkopers helpen om op rustige momenten bij de les te blijven.’ Als u op dit eigenste moment mag telewerken, koester dan de momenten waarop Mozart u vergezelt bij het mailen. Uw mails zijn misschien zelfs beter dan ooit. En als u in een energiedip dreigt te belanden, één tip: It’s Corona Time.