‘Wat te doen als Catalonië straks zijn onafhankelijkheid zou uitroepen?’

‘Op amper 1300 kilometer van de Brusselse Wetstraat wil het parlement van de economisch sterkste regio zich losrukken van het Spaanse staatsverband’, schrijft Karl Drabbe. Toch is daar in Vlaanderen -in tegenstelling tot het referendum in Schotland- weinig aandacht voor.

De Belgische politiek dreigt saai te worden, zuchtte politicoloog Bart Maddens vorige week op Deredactie. Nochtans hoeft dat niet zo te zijn. Mochten Belgische politici zich bijvoorbeeld eens buigen over wat er zich in het nabije buitenland afspeelt, bijvoorbeeld. In Spanje, meer bepaald in Catalonië.

De parlementen van Denemarken, Ierland, Uruguay en onlangs ook Paraguay bogen zich over het Catalaanse secessieproces dat zich voor onze ogen afspeelt. Alleen, er is weinig aandacht voor in de Belgische (Vlaamse) media en dus ook niet in het Belgisch of Vlaams parlement. Opiniedelicten bestraffen zoals de ontkenning van de Armeense genocide kunnen parlementariërs dan weer wel behagen.

Nochtans speelt het Catalaanse secessieproces zich af in onze achtertuin. Op amper 1300 kilometer van de Brusselse Wetstraat wil het parlement van de economisch sterkste regio zich losrukken van het Spaanse staatsverband. Daarover gaan de regionale verkiezingen van 27 september in Catalonië. Gezien de inzet is het niet overdreven te spreken van ‘onafhankelijkheidsverkiezingen’.

In tegenstelling tot het Schotse referendum van 18 september 2014 vloeit er in de Vlaamse media opvallend weinig inkt over wat er in Catalonië te gebeuren staat. De afstand tussen Brussel en Edinburgh is nochtans niet zoveel kleiner als die tot Barcelona, het scheelt amper 300 km, de breedte van het Belgische vaderland zowaar.

En dus beroert het ook onze politici niet. Vorig jaar nog werd N-VA-politici maar al te vaak haar een standpunt over Schotland gevraagd. Ligt het aan de asielcrisis, dat die vraag nu niet wordt gesteld (tenzij aan Mark Demesmaker, die qua volksnationalisme Willy Kuijpers naar de kroon steekt)? Irrelevant nu de N-VA in een federale regering is getreden waar over communautaire problemen zou gezwegen worden? In een opiniestuk op Knack.be riepen N-VA’ers Mark Demesmaeker, Peter Luyckx en Jan Van Esbroeck nochtans nog uit: ‘Ook in het Vlaams en federaal parlement mogen we niet blind zijn voor de Catalaanse kwestie. Nochtans is de oplossing voor dit onafhankelijkheidsvraagstuk erg simpel. Kiest een meerderheid van de Catalanen voor een eigen staat, dan mogen we niet wegkijken.’

Wat zich in Spanje/Catalonië aan het afspelen is belangrijk genoeg voor een federale Kamer en haar commissie Buitenlandse Zaken om zich over te buigen. Omdat het om plebiscitaire verkiezingen gaat van groot constitutioneel belang. Omdat de onafhankelijkheidsverkiezingen heel de Europese Unie moet beroeren – wat te doen als Catalonië straks zijn onafhankelijkheid zou uitroepen?

Maar ook gezien het economische gewicht van Catalonië in Spanje en dus ook in Europa. Moet de EU een nieuwe onafhankelijke staat erkennen? Moet de EU Madrid onder druk zetten als Barcelona een eigen weg kiest; alles wijst er immers op dat de centrale Spaanse regering dit niet zomaar zal laten gebeuren. Gevolgen kunnen rechtsonzekerheid zijn, voor personen en bedrijven een heikele zaak. Zeker omdat onafhankelijkheid voor een grote economische groei kan zorgen en dus voor meer jobs, althans in Catalonië. En tot slot, omdat Catalanen breed geëngageerd zijn in het debat hieromtrent. Binnen enkele dagen, op Cataloniës nationale feestdag 11 september, worden bijna twee miljoen demonstranten voor onafhankelijkheid verwacht in Barcelona (vorig jaar waren het er 1.800.000 – en dat op een bevolking van 7,5 miljoen inwoners).

Komt daarbij de ‘nationalistische’ of ‘regionalistische’ dimensie. In Edinburgh zitten SNP-politici niet stil sinds het verloren referendum en de gewonnen verkiezingen. Devolutie wordt er verder voorbereid. Een nieuw referendum achter de hand gehouden. In Brussel echter kijken regionalisten en nationalisten ernaar. En zwijgen erover.

Als de meerderheid van de Catalaanse democratie kiest voor onafhankelijkheid, zal de regio zichzelf politiek en economisch isoleren, zo dreigen Madrileense politici en rechters. Als parlementen elders in de EU en daarbuiten zich over de zaak buigen, wordt de legitimiteit van de onafhankelijkheidsverkiezingen nochtans groter. Het zou de Belgische Kamer en het Vlaams Parlement in Brussel-hoofdstad-van-Europa sieren zich hier ook over te buigen. Politiek zou plots misschien minder saai worden.

Maar wie luistert er nu naar saaie commentatoren?