Wat met uw huisdier na een echtscheiding?

Bij een (v)echtscheiding worden kinderen altijd als de grote dupe gezien. Maar wat met onze harige viervoeters? Steeds meer dieren leven de ene week bij mama en de andere week bij papa.

Als het over voogdij gaat, kan het er in de rechtbank lelijk aan toe gaan. Denk maar aan de klassieker Kramer versus Kramer, waarin Meryl Streep en Dustin Hoffman gestalte gaven aan twee exen die alles uit de kast halen om hun zoontje Billy voor zich te winnen. Het leek alsof hun verhaal jaren later werd overgedaan door Stanley en Linda Perkins, een ex-koppel uit San Diego. Zij spendeerden 150.000 euro en twee jaar van hun leven aan zo’n voogdijgevecht, met als inzet Gigi. Er werden gedragstherapeuten en hechtingsspecialisten gedagvaard, en de advocaten van Linda kwamen zelfs met een video op de proppen: ‘Het leven van Gigi’. Het enige verschil met Billy is dat Gigi geen jongen was maar een windhond. Dit verhaal dateert van vijftien jaar geleden, Stanley en Linda waren pioniers. Maar de laatste jaren zijn er steeds meer voogdijzaken over honden.

‘Veel mensen staan er niet bij stil, maar huisdieren hebben juridisch het statuut van een roerend goed, net als een stoel of tafel. Al klinkt dat niet echt diervriendelijk’, geeft Fleur Goister toe. Zij is advocate-vennoot bij GF Family Law en erkend bemiddelaar. ‘Ze moeten strikt genomen dus mee worden opgenomen in de inventaris van de notaris, die na de scheiding alles moet vereffenen en verdelen. Als het huisdier uitsluitend de eigendom is van een van de ex-partners, is er geen discussie. Maar in het andere geval moet een beslissing worden genomen. Je kunt zo’n dier moeilijk in tweeën hakken. Strikt juridisch kan een rechter geen ‘week-weekregeling’ voor huisdieren toestaan. De wetgever voorziet een gelijke huisvesting voor kinderen, maar niet voor dieren. Alvorens alles definitief verdeeld wordt door de notaris, kun je wel een ‘voorlopig genot’ vragen van je goed – in dit geval de hond – en zou de rechter dat wisselend aan beide partners kunnen toekennen. Dat zie je ook soms met een auto, wanneer een gezin maar één wagen heeft.’ Maar volgens Goister is het slimmer om voor bemiddeling te kiezen. ‘Dat levert veel betere resultaten op dan een vechtscheiding, zeker als er kinderen – of huisdieren – bij betrokken zijn. Na zo’n traject waarin de partijen zelf ‘samen’ beslissen, kun je perfect tot afspraken komen over ‘co-ouderschap’ voor huisdieren, of bijvoorbeeld een bezoek- of wandelrecht, waarbij de ene ex-partner wekelijks de hond mag uitlaten.’

Stress voor katten

Over co-ouderschap is veel discussie. Uit een studie van de KU Leuven bleek vorig jaar nog dat de impact op het sociale leven van kinderen vaak zwaar is. Hoe zit dat dan met huisdieren? Dierengedragstherapeut Inge Pauwels zei in Gazet van Antwerpen dat zij er de dupe van zijn. ‘Ik krijg vaak te maken met dieren die de ene week bij de moeder van het gezin verblijven en de andere week bij de vader. Vooral voor katten is dat uitermate stresserend, want zij zijn als de dood voor verandering.’ Dat klopt misschien voor katten, die inderdaad erg gehecht zijn aan hun vaste omgeving, zegt presentator Chris Dusauchoit, die onlangs het boek Honden zoals ze echt zijn publiceerde. ‘Maar voor een hond lijkt ‘co-ouderschap’ me niet zo’n probleem. Honden hechten zich in de eerste plaats aan mensen. En niet aan één baasje, zoals soms wordt gedacht, maar aan alle leden van een gezin. Bovendien kunnen ze zich makkelijk aan nieuwe personen hechten. Dat zie je bijvoorbeeld bij assistentiehonden: eerst leven zij tot anderhalf jaar in een gewoon gezin, dan volgen ze een intensieve opleiding waarbij ze gehecht raken aan de lesgevers, en ten slotte komen ze bij een persoon met een beperking terecht.’

Dus ook zo’n week-weekregeling lijkt voor Dusauchoit perfect aanvaardbaar. ‘Ze kunnen elke week terugkeren naar een omgeving die ze kennen, met steeds dezelfde mensen en hun eigen mand of deken. De meeste honden houden trouwens van afwisseling: een saai bestaan is niks voor hen. Al is het wel belangrijk dat de ex-partners goede afspraken maken. Honden weten, net als kinderen, heel snel bij wie ze wat gedaan krijgen, en ze zullen daarvan profiteren. En net als kinderen voelen zij ook perfect de spanningen tussen hun ‘ouders’ aan. Als die roepen en schelden zullen ze bang in een hoekje kruipen, omdat ze denken dat ze zelf de schuldige zijn.’ U hoeft dus niet getrouwd te blijven voor Fifi, maar houd uw innerlijke Meryl Streep wel gedeisd.