Vlaanderen heeft een kader uitgewerkt dat moet helpen om in tijden van droogte en waterschaarste moeilijke knopen door te hakken. Het kader moet bijvoorbeeld helpen om te beslissen wie er op momenten van extreme droogte prioriteit krijgt voor watergebruik.
De voorbije zomers met hoge temperaturen en weinig regen hebben aangetoond dat Vlaanderen kwetsbaar is voor waterschaarste. De klimaatprojecties tonen ook aan dat die periodes van droogte wellicht vaker zullen voorkomen. Perdiodes van acute droogte dwingen overheden nu al om bepaalde maatregelen te nemen zoals een tijdelijk verbod om leidingwater te gebruiken om je auto te wassen, zwembadjes te vullen of je gazon te besproeien. Ook landbouwers kregen al eens te horen dat ze tijdelijk geen water mochten oppompen om hun akkers te beregenen.
De Vlaamse regering wil zich beter voorbereiden op die periodes van droogte en gaf de Vlaams Milieumaatschappij (VMM) en prof. Patrick Willems (KU Leuven) de opdracht om samen met alle betrokkenen een mogelijke afwegingskader te onderzoeken. Dat studiewerk is nu klaar.
Risico
Het voorgestelde afwegingskader brengt onder meer het risico op waterschaarste in kaart. Voor alle mogelijke maatregelen werd ook de socio-economische impact ingeschat en is onderzocht wat de baten van de maatregelen zijn op het watersysteem. Het kader is nog niet volledig klaar, maar Vlaams minister van Omgeving Zuhal Demir (N-VA) wil het instrument deze zomer een eerste keer uittesten.
Er zijn ook een aantal randvoorwaarden ingebouwd. Zo moet de drinkwaterbevoorrading bijvoorbeeld gegarandeerd blijven. Mensen mogen dus niet door de droogte en waterschaarste afgesloten worden van hun drinkwater. Daarnaast moet ‘onherstelbare schade aan kwetsbare natuur absoluut vermeden worden’.
Knopen doorhakken
De onderzoekers benadrukken dat het kader geen instrument is dat blind of automatisch kan toegepast worden zonder verdere afwegingen of lokale gebiedskennis. Het is eerder een hulpmiddel. Het moet burgemeesters, gouverneurs en andere beleidsverantwoordelijken vooral helpen bij het doorhakken van knopen op momenten van acute droogte. Volgens minister Demir blijft de concrete beslissing ook liggen ‘bij diegene die daarvoor de eindverantwoordelijkheid draagt’.
Volgens de N-VA-minister moet het kader nog verder aangevuld worden, maar kan de komende zomer wel dienen als ’testfase’. ‘Na de zomer start een vervolgtraject met een evaluatie van het instrument’, klinkt het.
