‘Moet het mogelijk zijn dat mensen ook na hun pensioenleeftijd in dezelfde functie blijven werken? Uiteraard. Maar dit kan enkel als beide partijen het hierover eens zijn’, schrijft arbeidsmarktdeskundige Jan Denys van Randstad over de ‘gedwongen’ pensionering van Linda De Win en Michel Wuyts.
Veel verontwaardiging op Twitter. Linda De Win en Michel Wuyts (65) ‘moeten’ op pensioen. Martine Tanghe (65) moest dat al eerder begin dit jaar. En Frank Raes (intussen al 67), die al op pensioen was maar nog wat bijkluste, krijgt geen verlenging van zijn freelance-contract. Leeftijdsdiscriminatie en in strijd met de visie van de overheid om langer te werken waren de belangrijkste verwijten. Op hetzelfde ogenblik regende het op dezelfde sociale media complimentjes voor Aster Nzeyimana (28 jaar). Het vertrek van Frank Raes biedt hem een fantastische kans om zijn talent verder te ontwikkelen. Frank Raes was zelf 27 toen hij op de VRT begon. Dan neemt onze openbare zender de VRT actie om meer diversiteit op het scherm te krijgen, is het weer niet goed. Ik denk dat het streven naar langer werken niet noodzakelijk in strijd is met een beslissing om werknemers te laten stoppen in een specifieke functie.
Waarom verplicht op pensioen niet noodzakelijk in strijd is met langer werken.
De beslissing van de VRT is in geen geval in strijd met ‘langer werken’. Langer werken bestaat erin om de feitelijke pensioenleeftijd (ongeveer 61) zo dicht als mogelijk bij de officiële pensioenleeftijd te brengen (nu 65, straks 66 en in 2030 zelfs 67).. De acties van de namen van wie het vertrek nu zo druk besproken wordt, vallen daar niet onder. Zij wensen na hun pensioenleeftijd verder te werken in hun huidige functie. Het is geen beleid van de overheid om mensen uitdrukkelijk aan te moedigen te blijven werken na het pensioen. Dat blijft een vrije keuze. Wel werden, volledig terecht, de belemmeringen weggewerkt om aan de slag te blijven. Ook de betrokken bekende gezichten kunnen perfect aan de slag blijven, zij het niet als werknemer van de VRT. Er was een tijd dat het beleid van de VRT wel in strijd was met langer werken. Dat was toen de VRT zijn werknemers vervroegd wegstuurde. De laatste coryfee die hier het slachtoffer van werd is wellicht de befaamde sportjournalist Jan Wauters die in 1999 op 60-jarige leeftijd werd weggestuurd. Volgens zijn naasten is dat altijd aan de betrokkene blijven knagen. Gelukkig heeft de VRT deze politiek stopgezet.
Moet het mogelijk zijn dat mensen ook na hun pensioenleeftijd in dezelfde functie blijven werken? Uiteraard. Maar dit kan enkel als beide partijen het hierover eens zijn. Noch de werkgever, noch de werknemer kunnen hier geïsoleerd over beslissen. We merken dat het aandeel 65 plussers die actief blijven jaar na jaar stijgt. Van 2.3% in 2000 ging het naar 5.7 in 2019. Meer en meer werknemers willen actief blijven en er zijn ook meer en meer bedrijven die vragende partij zijn om specifieke expertise ook na 65 aan boord te houden. Meestal wordt het werknemerscontract wel omgezet in een freelancecontract. België heeft in deze voor alle duidelijkheid nog een lange weg te gaan. Het aandeel actieve 65 plussers mag dan wel gestegen zijn maar ligt ver onder het Europese gemiddelde van 15%.
Deed de VRT er dan verkeerd aan om de betrokkenen niet in hun huidige functie te blijven laten werken? Het is moeilijk om de hoofden van de betrokken beslissers te kijken maar het lijkt logisch dat ze naast evidente kostenoverwegingen ook rekening hebben gehouden met de wensen van de jongere garde op de redacties. Langer werken is een belangrijke uitdaging maar voldoende interne mobiliteit binnen een afdeling en bedrijf is dat ook. Misschien dreigden de betrokken jongere garde met vertrek. Wie weet? We kunnen er niet omheen dat de betrokken B.V.’s telkens al heel lang hun functie uitoefenden. In die zin kan zeker begrip opgebracht worden voor de verzuchtingen en het ongeduld van de jongeren. Het klopt dus niet dat expertise en excellentie op zich cruciaal zijn om aan het werk te blijven binnen een specifieke functie. Dit is noodzakelijk maar niet voldoende. De mate van vervangbaarheid speelt een minstens even grote rol. De vraag stelt zich wel of er voor de betrokkenen geen andere jobs beschikbaar waren binnen de openbare omroep. In zo’n groot huis zou dat in principe geen probleem mogen vormen. Hoorden we onlangs niet de schitterende stem van Martine Tanghe als voice over bij een documentaire?
In elk geval kunnen de betrokken journalisten en commentatoren hun competenties, die ze gedurende een lange loopbaan hebben verworven binnen de VRT, indien ze dit willen aanbieden op de externe arbeidsmarkt. In dat verband is het sterk overdreven om te spreken van verplichte pensionering.
Jan Denys is arbeidsmarktdeskundige bij Randstad.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier