‘Waarom is groene energie in Duitsland een bron van welvaart en in Vlaanderen een bron van miserie?’

‘Waarom is groene energie in Duitsland een bron van welvaart en jobs, en in Vlaanderen blijkbaar vooral een bron van miserie?’ vragen Björn Rzoska en Johan Danen (Groen) zich af. ‘Twee factoren verklaren het succes van de Duitse Energiewende: economisch én maatschappelijk draagvlak. En voor beide speelt de houding van de beleidsmakers een cruciale rol. En daar knelt het schoentje in ons land.’

Politici moeten voor economisch draagvlak zorgen door een stabiel beleid uit te tekenen voor hernieuwbare energie. De flip-flophouding van de opeenvolgende Vlaamse regeringen over hernieuwbare energie fnuikte de investeringen in de kiem. Waarom zou je als investeerder in wind- of zonne-energie investeren in België als je ook kan kiezen voor buurlanden zoals Duitsland of Nederland? Als land moet je een duidelijke koers varen.

Bij het begin van deze eeuw begon Duitsland in te zetten op duurzame energie. Het land versnelde deze beweging 5 jaar geleden, na de kernramp in Fukushima. Duitsland besliste een definitieve uitfasering van haar kerncentrales. Het land zette daarmee resoluut in op de ontwikkeling van de duurzame energiesector.

Na 5 jaar kunnen we een feitelijke balans opmaken. Hoe staat de Duitse energiesector er vandaag voor? De Duitse groothandelsprijzen voor elektriciteit staan op hun laagste peil in 12 jaar, dankzij de groei van hernieuwbare energie. De steeds goedkopere hernieuwbare energie duwt de fossiele energie uit de markt. Dit is goed voor de Duitse economie en gezinnen. De transitie naar duurzame energie is dus betaalbaar. Dat blijkt uit de feiten.

Draagvlak bij de burgers

Naast economisch draagvlak is ook maatschappelijk draagvlak, de steun van de bevolking, nodig. Na de Turteltaks, de zonneparken van Fernand Huts, de verlenging van de nucleaire scheurtjescentrales en andere miskleunen zakt het draagvlak bij onze burgers onder het vriespunt. Maar het kan anders. De Duitse Energiewende innoveerde door het betrekken van de burgers in de productie van elektriciteit, de Bürgerenergie. De Duitsers werden massaal eigenaar van zonnepanelen en gingen participeren in windturbines op lokaal niveau. In Duitsland is 47% van de hernieuwbare energiecapaciteit in handen is van burgers, gemeenten en coöperatieven. In België ligt de participatie van burgers om amper op 5% schat Ecopower.

1,4 miljoen Duitsers maken gebruik van groene stroom en 27% van de elektriciteit in Duitsland is groene elektriciteit. En dat dankzij de duidelijke visie van de Duitse opeenvolgende regeringen: uitstap uit kernenergie in een eerste stap, uit fossiele en bruinkool in een tweede stap, gekoppeld aan een duidelijke keuze voor zoveel mogelijk hernieuwbare energie. 92% van de Duitsers staat achter de Energiewende, toonde een recent onderzoek van Price Waterhouse Coopers aan. Het draagvlak voor de transitie naar hernieuwbare energie is groot. Deze gegevens zouden de Vlaamse regeringspartijen moeten geruststellen. Een duidelijke en positieve visie op energiebeleid kan ook populair zijn.

Macht van grote spelers inperken

Bijkomend pluspunt is dat het Duits beleid de macht van de grote elektriciteitsmaatschappijen in Duitsland sterk heeft ingeperkt. De grote vier energieproducenten (EON, RWE, EnBW en Vatenfall) bezitten slechts 5% van de hernieuwbare productie-eenheden. Terwijl hernieuwbare energiebronnen nu al goed zijn voor meer dan 27% van de stroomproductie in Duitsland. De grote energieproducenten kunnen dan ook niet zo’n druk uitoefenen op regeringen, zoals in ons land teveel gebeurt.

Door economisch en maatschappelijk draagvlakte te creëren is een dergelijk succesverhaal ook potentieel mogelijk in ons land. Het aantal jobs in Duitsland op dit ogenblik in de sector van de hernieuwbare energie is niet minder dan 341.000. In België al zijn er 15.000 jobs in de sector van de hernieuwbare energie. Dat kunnen er 23.000 zijn binnen vier jaar, volgens cijfers van de technologiefederatie Agoria. En dat we een tand moeten bijsteken voor de klimaatdoestellingen bleek gisteren uit cijfers van de Europese Commissie. De CO2-uitstoot in België is in 2015 gestegen met 4.7%. Zo zijn we één van de slechtste leerlingen van de Europese klas.

Jobs, koopkracht, klimaatdoelstellingen, energie-onafhankelijkheid. Het kan ook hier. Het is dus hoogdringend dat regeringen duurzame energie nu positief en voluntaristisch gaan benaderen. Een echt Energiepact, met oplossingen over de grenzen van de beleidsniveaus heen. En vooral, samen met de burgers. Dat is pas positieve energie.