Waarom CD&V het been stijf houdt

© Belga
Stavros Kelepouris
Stavros Kelepouris Journalist Knack.be

Er komt vandaag geen beleidsverklaring van premier Michel. De onderhandelingen over de begroting en de nodige belastinghervormingen raakten vannacht niet rond, nadat CD&V-vicepremier Kris Peeters een koppeling wilde van de meerwaardebelasting op aandelen aan een hervorming van de vennootschapsbelasting. Waarom spelen de christendemocraten het opeens zo hard?

Het is crisis in de Wetstraat, al gaat het mogelijk maar om een crisette. In de laatste fase van de begrotingsgesprekken legde vicepremier Kris Peeters (CD&V) afgelopen nacht de gesprekken lam door een koppeling te eisen tussen de hervorming van de vennootschapsbelasting en een meerwaardebelasting op aandelen. Een verrassing is dat niet, want Peeters gaf de afgelopen weken en dagen al aan dat een inspanning van de grote vermogens een conditio sine qua non voor zijn partij zou zijn. ‘Zonder rechtvaardige fiscaliteit is het probleem groter dan deze regering,’ klonk de vicepremier gisteren scherp.

Alleen werd dat dreigement blijkbaar niet al te serieus genomen, waardoor Peeters zich genoodzaakt zag tot wat waarnemers omschrijven als een potje blufpoker. Gisteravond laat trok hij de deur van de Lambermont achter zich toe om het een en ander voor te leggen aan de partij. Vier uur lang liet hij de kern wachten, tot het bericht kwam dat hij niet meer terug zou keren maar wel vandaag om 9 uur ’s ochtends een nieuw voorstel op tafel wou leggen. Daarmee spelde Peeters hoog spel, want de coalitiepartners wilden zich niet laten gijzelen door een naderende deadline van de beleidsverklaring.

Hoe groot is die crisis nu? De kans dat de regering valt, is niet echt groot. Geen van de regeringspartijen hebben momenteel iets te winnen bij nieuwe verkiezingen. Bovendien liggen de grote lijnen van het begrotingsakkoord al vast, het waren vooral de hervormingen die nog in het kader ingewerkt moesten worden. De door CD&V zo gegeerde meerwaardebelasting ligt vooral moeilijk Open Vld, die van geen nieuwe belastingen wil weten. Maar ook N-VA heeft veel vragen bij de maatregel en ziet zo’n meerwaardebelasing niet zitten.

Voor CD&V staat er veel op het spel. De partij maakt van rechtvaardige fiscaliteit een speerpunt, en werd op dat vlak niet rijkelijk bedeeld bij het akkoord over de taxshift. Dat ze nu opnieuw de forcing voeren op hetzelfde thema – met het risico van opnieuw niets binnen te halen- is dan ook opmerkelijk.

De houding van de christendemocraten is het gevolg van de moeilijke spagaat als sociaal gelaat van een centrumrechtse regering waar een tweede indexsprong sneller op tafel lag dan een meerwaardebelasting. De partij wist in 2014 al dat de linkerflank het grootste zorgenkind zou worden, maar halverwege de ambtstermijn blijkt de taak zwaarder dan verwacht.

Het uitstellen van de beleidsverklaring en de frustraties die vannacht te rapen vielen bij onder meer Alexander De Croo (Open Vld) en Jan Jambon (N-VA) zijn symptomen van een onderling wantrouwen. Het idee dat centrumrechts een regering van daadkracht en sterke compromissen moest worden, vertoont steeds meer barstjes. Vorige maand kregen we nog een mooi voorsmaakje van de tweespalt die het afgelopen jaar steeds nadrukkelijker de kop opstak: coalitiepartners CD&V en N-VA die elk los van elkaar een veiligheidsplan voorstellen.

Ook niet echt aangenaam voor deze meerderheid: de manier waarop vandaag alle topministers zich haasten om te stellen dat het nog wel meevalt met die crisis. ‘Di Rupo heeft de beleidsverklaring ook eens moeten uitstellen,’ klinkt het. Dat is vervelend voor partijen die bij aanvang beweerden dat alles anders zou zijn dan onder Di Rupo. Vooral N-VA zag in 2013 een bewijs van een gebrek van samenhang binnen de regering omdat Di Rupo zijn beleidsverklaring moest uitstellen.

Aan de Lambermont werd vannacht vooral Kris Peeters met de vinger gewezen, maar voor het eerst valt er ook wat kritiek te horen op de onderhandelingsmethode van Charles Michel (MR). Die schippert afwachtend tussen plein en petit comité, tot hij zelf zicht heeft op de contouren van een akkoord. De eisen van Kris Peeters zouden door de andere partijen steeds op de lange baan geschoven, ze zouden bestudeerd worden, en niet noodzakelijk doorgevoerd. Bovendien had de premier de huidige situatie al van deze zomer kunnen voorspellen.

Het hielp ook niet dat de premier nu – noodgedwongen – in de Lambermont moest vergaderen, en zich niet zoals de vorige keren, kon terugtrekken in Hertoginnendal. Aankomende en vertrekkende ministers gaven altijd wel een stukje prijs over de voortgang van de onderhandelingen, waardoor de discussie bijna voor het oog van de camera kon gevoerd worden. Het dramatische gehalte van het begrotingsconclaaf werd des te groter.

Is het probleem groter dan deze regering, zoals Peeters verklaarde? Misschien wel, maar dat is niks nieuws. Eerlijke fiscaliteit voor grote vermogens en beursspeculanten is een ambitieus project dat vroeg of laat een heikel punt ging vormen in deze regering, maar qua timing kon het natuurlijk beter. Nu lijkt het erop dat de crisette compleet is. Nu is het afwachten wat de deadline later deze week zal geven, wanneer ons land de begroting moet indienen bij Europa.

De inhoud op deze pagina wordt momenteel geblokkeerd om jouw cookie-keuzes te respecteren. Klik hier om jouw cookie-voorkeuren aan te passen en de inhoud te bekijken.
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content