Voedsel Anders: ‘Help boeren om te desinvesteren’

© Belga Image

Voedsel Anders, de koepelbeweging voor agro-ecologie, heeft in de aanloop naar de verkiezingen een eisenbundel klaar. ‘Help veetelers om te desinvesteren’, vragen ze. ‘En betaal hen voor ecosysteemdiensten zoals waterbeheer, bestuiving en CO2-opslag.’

De kans is klein dat het thema de campagne zal domineren, maar op 26 mei stemmen we ook over de toekomst van onze landbouw. Zowel in Europa als Vlaanderen worden nieuwe krijtlijnen getrokken voor onze voedselproductie. Het Europees Parlement stemt na de zomer over het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB) 2021-2027, een kaderwet waarbij een pot van 365 miljard euro hoort. Intussen sleutelt Vlaanderen in samenspraak met landbouw- en natuurorganisaties aan een strategisch GLB-plan, een primeur die voortvloeit uit de verplichting voor lidstaten om het GLB in regionale uitvoeringsplannen te gieten. De blauwdruk moet tegen eind 2019 door de nieuwe Vlaamse regering ter goedkeuring aan de nieuwe Europese Commissie worden voorgelegd..

En dus wordt er volop gelobbyd. Tegenover de agro-industriële visie van de Boerenbond staat die van Voedsel Anders, een koepel van 27 agro-ecologische organisaties en milieuorganisaties waaronder bekende namen zoals Bond Beter Leefmilieu, Natuurpunt, Greenpeace, Oxfam, WWF, Velt en BioForum Vlaanderen. Zaterdag wordt er tijdens een evenement in de Gentse Bijloke een rapport voorgesteld met eisen en aanbevelingen voor een duurzaam landbouwbeleid.

Centraal staat de transitie naar grondgebonden veeteelt, een radicale breuk dus met de trend van industriële veehouderij met megastallen waaraan Knack recent een dossier wijdde. ‘Deze verkiezingen kunnen een keerpunt zijn’, zegt Esmeralda Borgo, coördinator van Voedsel Anders. ‘Het nieuwe Gemeenschappelijk Landbouwbeleid geeft de lidstaten meer autonomie bij het verdelen van subsidies. Daarvan moet Vlaanderen gebruikmaken om eigen accenten te leggen. De landbouw staat in heel Europa onder druk. 365 miljard euro blijft natuurlijk veel geld, maar achter dat bedrag schuilt een krimp van 10 procent vergeleken met het huidige meerjarenplan. De sector moet zichzelf opnieuw uitvinden. Dat kan alleen door een omslag te maken naar een agro-ecologisch model dat rekening houdt met uitdagingen zoals de klimaatverandering en de teruglopende biodiversiteit.’

Vele boeren willen net overstappen naar grondgebonden veeteelt met minder dieren en een andere afzet, maar door de schuldendruk kunnen ze die sprong niet wagen.

Esmeralda Borgo, coördinator van Voedsel Anders

In het rapport zitten opvallende voorstellen. Een deel van het Europese geld zou bijvoorbeeld moeten gaan naar een transitiefonds om in de veeteelt zogenoemde ‘lock-ins‘ te bestrijden. ‘De trend van doorgedreven specialisatie en grootschaligheid heeft boeren in een schuldenspiraal doen belanden’, legt Borgo het fenomeen uit. ‘Ze zitten gevangen in een groeimodel dat volledig op export teert. Voor varkensvlees is de Vlaamse zelfvoorzieningsgraad al opgelopen tot 250 procent — pure waanzin. De milieukosten zijn immens. Denk aan het verwerken van het mestoverschot, maar ook aan de import van veevoer. Het beleid heeft dat model aangemoedigd, onder meer via de subsidiecriteria van het Vlaams Landbouwinvesteringsfonds.’

‘Dat moeten we omdraaien. Een nieuw transitiefonds moet veetelers aansporen om te desinvesteren in plaats van groeien. Vele boeren willen net overstappen naar grondgebonden veeteelt met minder dieren en een andere afzet, maar door de schuldendruk kunnen ze die sprong niet wagen.’

Voedsel Anders wil het verdienmodel in de veeteelt radicaal omgooien. Boeren worden uitsluitend betaald om te produceren. ‘Maar in een agro-ecologisch model leveren ze ook belangrijke ecosysteemdiensten’, zegt Borgo. ‘Denk aan waterbeheer, bestuiving en biodiversiteit. Of neem het instandhouden van graslanden, die veel meer CO2 kunnen opslaan dan akkers, wat overigens betekent dat grondgebonden veeteelt een bondgenoot is in de strijd tegen de klimaatopwarming. Voor al die ecosysteemdiensten moeten boeren worden vergoed, zodat ze voor hun inkomen niet alleen van de markt afhangen. Ook daarvoor moeten Vlaanderen de pot met landbouwsubsidies aanspreken.’

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content