Ludo Bekkers

‘Vlaanderen verliest 2 grote kunsternaars in 2 weken tijd’

Ludo Bekkers Kunst- en fotografierecensent

Kort na elkaar zijn twee beeldende Vlaamse kunstenaars overleden. De dag nadat de beeldhouwer Jan Dries werd begraven overleed de schilder Karel Dierickx. Als kunstenaars hadden zij weinig gemeen tenzij hun gedrevenheid en de inzet voor een vorm van esthetiek die heel verschillend was.

Jan Dries (Mol, 1925)

Jan Dries begon zijn carrière als keramist die op kleiner formaat en in sobere kleuren op de grens van het constructieve en het lyrische werkte. Later koos hij voor marmer en bleef een zekere ambivalentie koesteren tussen geometrie en sensualiteit. De kracht van het marmer kon hij omzetten in een materie waar, enerzijds orde, evenwicht en structuur gepaard gingen met gevoeligheid en zin voor een etherische benadering van het leven.

Dat werd uiteindelijk zijn passie, werken creëren die het materiële overstegen, niet zozeer door hun vormgeving maar vooral door hun betekenis die hij er aan gaf. Het was geen gemakkelijk toegankelijke kunst net omdat Dries er een inhoud in formuleerde die zo persoonlijk was dat hij bijna hermetisch werd. In 1974 ontwierp hij, voor een tentoonstelling in het Openlucht Museum voor Beeldhouwkunst Middelheim in Antwerpen, een werk dat nauw verwant was met land art. Een hellend/dalend vlak, uitgegraven in het gras dat vorm gaf aan wat hij noemde “een meditatieve ruimte, het zelf-zijn”.

In 1986 kon hij dit concept, in steen, uitwerken op het Theaterplein in Antwerpen waar het minder tot bezinning dan tot jolijt van de skateborders werd gebruikt. Tot zijn groot verdriet werd het in 2007, met de heraanleg van het plein, onherroepelijk vernietigd. Dit werk was al een eerste teken dat hij zich meer en meer naar de filosofie zou keren. De nog onbezoedelde natuur waar hij in Zoersel, zijn streek, woonde en werkte, de afzondering waarin hij leefde waren factoren die het geestelijke in zijn oeuvre alsmaar meer uitdiepten. Het witte marmer, in sobere vormen gehakt en de speling van het licht daarin, dat was de materiële en artistieke vertaling van zijn ideëen.

Karel Dierickx (Gent, 1940)

Dierickx was een schilder pur sang. Zijn intelligentie, zijn vakmanschap en zijn zin voor esthetiek hebben hem decennia lang geleid om een artistiek model te scheppen dat altijd op de dualiteit abstract/concreet heeft gebalanceerd. Hij evolueerde langzaam van werken waarin een geometrisch patroon merkbaar is naar een vrijere stijl die lyrischer werd met de jaren. Alhoewel zijn vertrekpunt, soms onbewust, een realistische vorm of situatie was werd die gaandeweg vergeten en ontstond een schilderij dat nog nauwelijks een indruk van de werkelijkheid naliet.

Het was als een stramien waarop de fantasie, de schilderslust en de verliefdheid op kleur geborduurd werden. In portretten, landschappen, marines of een stilleven kwam het schilderkunstige prioritair aan het onderwerp. Met een poëtisch inzicht verwerkte hij het thema tot een herinnering die geladen was met een innerlijke ontroering. Het kleurenpalet was nooit uitbundig maar innerljjk geladen. Zijn schilderijen waren geen uitbundige uitingen van visuele ervaringen maar eerder bespiegelingen op een thema.

Alhoewel de traditie van de schilderkunst sterk voelbaar bleef was het resultaat toch hedendaags. Dat komt omdat de grens tussen realiteit en interpretatie verlegd werd naar een vrije vorm. Een onderwerp, welk dan ook, is niet verbonden met een bepaalde realiteitservaring maar toch enigszins aanwezig in de herinnering. Die bewuste interpretatie maakte de kern uit van wat Dierickx bedoelde en toonde. Daarbij kwam nog een zekere sensualiteit met het omgaan van de picturale materie die de toeschouwer haast dwingt om het schilderij visueel af te tasten en er de poëzie van te ervaren.

Zijn oeuvre werd hier tè weinig gewaardeerd maar hij nam wel deel aan de Belgische inzending van de Biënnale van Venetië in 1984 en hij had een trouw publiek vooral in Duitsland. Als een soort rehabilitatie organiseerde een bekende galerie in Brussel dit jaar nog een mooi overzicht van zijn schilderijen, tekeningen en kleine sculpturen.

Beide kunstenaars waren veel meer dan ambachtelijke kunstschilders, ze tilden hun oeuvre boven het materiële tot een geestelijke ervaring.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content