Vervanging F-16’s: ‘Er zijn geen aantoonbare professionele fouten gemaakt’

Minister van Defensie Steven Vandeput (N-VA), 20 maart 2018. © Belga

De informatie van Lockheed Martin over de levensduurverlenging van de F-16’s werd binnen Defensie ‘conform de geldende bevoegdheden opgevolgd en behandeld’. De info moest niet naar de minister worden doorgestuurd.

‘Er zijn geen aantoonbare professionele fouten gemaakt.’ Dat concludeert minister van Defensie Steven Vandeput (N-VA) uit de interne en externe audits die zijn gevoerd naar de manier waarop binnen de defensiestaf is omgesprongen met het rapport van vliegtuigbouwer Lockheed Martin over de levensduurverlenging van de F-16. ‘De informatie werd niet gemanipuleerd’, aldus minister Vandeput.

De audits werden opgevraagd nadat twee rapporten van vliegtuigbouwer Lockheed Martin opdoken die aangaven dat onze 54 F-16’s langer zouden kunnen vliegen dan de 8.000 uren die steevast werden vooropgesteld. Dat zou de vervanging van de gevechtstoestellen minder dringend maken.

De Federale Interne Audit besluit dat voor de behandeling van de informatie binnen Defensie ‘geen handeling of het nalaten van een handeling werd vastgesteld, die een inbreuk is op de wetten, de besluiten, de omzendbrieven, de interne regels en de interne procedures, noch een handeling of het nalaten van een handeling werd vastgesteld die manifest getuigt van een ernstige tekortkoming in de professionele verplichtingen of in het beheer van een federale administratieve overheid’.

De informatie in het rapport van Lockheed Martin werd conform de geldende bevoegdheden opgevolgd en behandeld, en moest ook niet worden doorgestuurd naar de minister van Defensie en de Chef Defensie. Ook geeft de externe audit aan dat de informatie geen impact heeft op het lopende aanbestedingsdossier voor de vervanging van de F-16’s.

Ook de interne audit concludeert dat er geen aanwijzingen werden gevonden die wijzen op een bewuste strategie van leidinggevende officieren om informatie niet te delen met de hiërarchie. Wel valt niet te ontkennen dat de intermachten projectstructuren onvoldoende werden gebruikt, alsook dat recurrente stafvergaderingen van de intermachten stafstructuur ‘deze lacune in de informatiestromen niet opvingen’, luidt het. ‘De facto viel men aldus terug op een ‘Single Service’ structuur voor het programma ter vervanging van de F-16. Hierin schuilt het gevaar dat alleen gelijkgezinde visies de richting bepalen en een gezonde kritische blik ontbreekt.’

U hebt informatie achtergehouden. Daar zal u de prijs voor betalen.

Wouter De Vriendt, Groen

Oppositielid Wouter De Vriendt (Groen) leek niet onder de indruk van de conclusies uit de audits. ‘Het dédain en de gemakzucht waarmee de studies van Lockheed Martin van tafel worden geveegd, is inhoudelijk en intellectueel niet correct’, vindt De Vriendt. ‘Zijn er nog studies binnen het Directoraat-Generaal Material Resources die als niet relevant zijn bestempeld?’ richtte hij zich tot luitenant-generaal Rudy Debaene. De Vriendt was erg streng voor Defensie. ‘U hebt informatie achtergehouden. Daar zal u de prijs voor betalen. Hier is iets gebroken’, luidde het. Het groene Kamerlid wilde van de minister ook weten hoe het zit met de ‘zware inschattingsfout”‘die hij sommigen binnen de legerstaf enkele weken geleden nog aanwreef, toen de studie van Lockheed Martin voor het eerst opdook.

Levensduurverlenging geen haalbare kaart

Daarnaast werd ook bijkomende informatie gevraagd aan de Amerikaanse luchtmacht. Op basis van de laatste memo liet minister Vandeput verstaan dat die levensduurverlenging geen haalbare kaart is. Om er over na te denken, moet Defensie beschikken over 90 procent van de vluchtgegevens over de ganse levensduur. Probleem is dat ons leger slechts over zestien meettoestellen beschikt en dat pas sinds 2006. Volgens luitenant-generaal Rudy Debaene kan met andere woorden slechts 20 procent van de vluchtgegevens worden geregistreerd en zijn die gegevens van voor 2006 zelfs niet beschikbaar.

‘Niemand binnen Defensie zal tekenen om de Belgische F-16’s langer te laten vliegen.’

Rudy Debaene, Defensie

Vandeput en Debaene gaven aan dat Defensie zelf de luchtwaardigheid van de toestellen moet garanderen boven de 8.000 vlieguren. ‘Wie gaat die verantwoordelijkheid nemen?’, vroeg de minister. Debaene vulde aan dat Defensie niet de technische competenties heeft om die verantwoordelijkheid op zich te nemen. ‘Niemand binnen Defensie zal tekenen om de Belgische F-16’s langer te laten vliegen’, aldus de luitenant-generaal.

Bovendien wijst de memo er volgens de minister en de generaal op dat een levensduurverlenging van de F-16’s allesbehalve kosteloos zou zijn. Een aantal systemen moet bijvoorbeeld worden aangepast. Zelfs met ‘dergelijke substantiële investeringen’ zal de F-16 niet dezelfde overlevingskansen in een operationele omgeving met geïntegreerde luchtverdediging hebben, luidt het. Bovendien zou de studie ook aangeven dat ook andere systemen aanpassingen vergen. ‘Als je alles samenlegt, ben je niet veraf van de nota die ik indertijd aan de regering heb bezorgd en op basis waarvan werd beslist over te gaan tot de aankoop van nieuwe gevechtstoestellen’, aldus minister Vandeput.

Oppositie misnoegd met gang van zaken

De oppositiepartijen zijn ondertussen misnoegd over de manier waarop ze inzage krijgen in de audits. Ze vinden het niet alleen niet kunnen dat ze pas donderdag werden uitgenodigd in de commissie Defensie, maar ook dat ze slechts een samenvatting ter beschikking krijgen is hen een doorn in het oog.

‘Men wil dit in de doofpot houden. Een deftige parlementaire controle wordt onmogelijk gemaakt.’ Kamerlid Wouter De Vriendt (Groen) was duidelijk niet te spreken over de gang van zaken.

De commissieleden kregen bij aanvang van de zitting een samenvatting van de audits toebedeeld. ‘Op basis van zeven bladzijden samenvatting moeten wij hier een debat voeren’, kloeg De Vriendt. Eenzelfde geluid weerklonk bij Dirk Van der Maelen (sp.a). ‘De commissie is nog niet eens begonnen of we krijgen al een kaakslag. We werden 26 uur op voorhand verwittigd, we hebben de documenten niet eens kunnen zien en de externe audit waarop de minister zich zo beroemde, is samengevat op een papiertje van één bladzijde.’

Van der Maelen vroeg een schorsing van de zitting. ‘Dit is een onaanvaardbare manier waarop de regering omgaat met dit parlement.’

Ook Hendrik Vuye (Vuye & Wouters) was scherp. Hij hecht nog maar weinig belang aan de interne audit naar de manier waarop binnen Defensie is omgegaan met het rapport van Lockheed Martin over de levensduurverlenging van de F-16’s. ‘En de externe audit is niet eens een blad papier. Hoe ver gaat ge uw broek nog laten zakken?’, richtte hij zich tot de meerderheid. ‘Hoe zeer gaan jullie van het parlement nog een schouwspel laten maken?’

Zowel commissievoorzitter Karolien Grosemans als Peter Buysrogge (N-VA) benadrukten dat deze zitting ‘iets extra’ is en niet ter vervanging komt van de hoorzittingen die op 18 april waren gepland. ‘Indien ik had gewacht tot 18 april, zou hier een ander debat zijn gevoerd. Het kot zou hier te klein zijn geweest. Vandaar de beslissing om snel naar het parlement te komen’, stelde Grosemans. ‘De audits kunnen het hele weekend worden bestudeerd.’

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content