Vervangen F-16’s: ‘Defensieprobleem moet snel opgelost, anders volgt politiek-diplomatieke factuur’

F-16. © Belga
Herman Matthijs (UGent, VUB)

België moet de F-16’s vervangen. Een operatie met economische, politieke en militaire implicaties. Professor Herman Matthijs zet de 6 kandidaten op een rij en wijst op het communautaire en budgettaire angeltje en de hoogdringendheid van de kwestie: ‘We zullen als slechtste leerling van de NAVO-klas de politiek-diplomatieke factuur gepresenteerd krijgen.’

België moet de F-16’s vervangen. Toen deze gevechtsvliegtuigen in de jaren zeventig van de vorige eeuw werden aangekocht, hadden de voor- en tegenstanders het over de koop van de eeuw. Uiteindelijk werd de F-16 gekozen boven de Franse Mirage, de Amerikaanse F-17 en de Zweedse Saab. De aankoop van toen gebeurde samen met Nederland, Denemarken en Noorwegen. Hoe kondigt de vervanging van de F-16’s zich vandaag aan?

De 6 kandidaten:

In de huidige stand van zaken zijn er zes kandidaten om de F-16 te vervangen.

1. De F-16 C/D-versie: die wordt slechts geproduceerd tot 2020 en is daardoor niet bruikbaar.

2. De Zweedse Gripen (Saab): die wordt al gebruikt door Zweden, Zuid-Afrika, Zwitserland, Hongarije, Tsjechië en Brazilië. Hiervan zijn vandaag zowat 450 vliegtuigen besteld. Het is opvallend dat de Scandinavische NAVO-buren kiezen voor de F-35. Bovendien is producent Zweden geen NAVO-lid. Daartegenover staat wel dat al twee Oost-Europese NAVO-landen het vliegtuig hebben gekocht.

3. De Typhoon 2 (Airbus): is zowat 650 keer besteld. De Typhoon wordt vooral gebruikt door Duitsland en in mindere mate door Groot-Brittannië, Italië en Spanje.

4. De Franse Rafale (Dassault). Uiteraard is dit het Franse paradepaardje, met zowat 500 exemplaren voor Frankrijk, Indië, Egypte en andere.

5. De F-18 Hornet (Boeing) die met zowat 500 exemplaren vooral wordt gebruikt door de Verenigde Staten, Spanje en Australië.

6. De F-35 (Lockheed Martin). Hier is het orderboekje al aardig gevuld met zo’n 3.000 exemplaren. Vele NAVO-landen hebben hier al voor gekozen, namelijk: de VS, Groot-Brittannië, Noorwegen, Denemarken, Turkije, Italië en ook Nederland.

Kopen of niet?

Als België beslist om de F-16 niet te vervangen, zijn we de bijhorende compensaties kwijt en dat is een aderlating voor de hoog technologische industrie. Bovendien stelt zich de vraag wie dan het Belgisch luchtruim gaat verdedigen?

Als men wel de F-16 gaat vervangen, zijn er een aantal parameters te onderzoeken.

Vooreerst moeten we vaststellen dat dit land niet is ingeschreven in een van de lopende ontwikkelingsprogramma’s. We hebben dus al een achterstand op zowel industrieel als militair vlak.

Uiteraard is ook de aankoopprijs van groot budgettair belang, maar daar lijken niet de grote verschillen te zitten.

Een ander belangrijk gegeven zijn de economische compensaties, wat de industriële knowhow ten goede komt alsook de tewerkstelling.

Daarnaast zijn ook de werkingskosten van belang en dit laatste is deels ook te relateren met de update-kosten. Die zijn steeds het goedkoopste bij het vliegtuig dat de meest verkochte exemplaren heeft. Zo was de update-kost van de F-16 voor België erg goedkoop omdat we 60 vliegtuigen hadden van de 4.000 die van dit type waren verkocht.

Een apart vraagstuk voor België is de nucleaire capaciteit van de vliegtuigen te Peer. Als men dat criterium laat vallen, is er een akkoord nodig met de NAVO. Bovendien werpt dan ook de vraag op over de bestaansreden van die militaire luchthaven.

De taalgrens

Uiteraard is er in ons land ook een communautaire zijde aan dit dossier. Iedereen weet dat de twee toonaangevende Franstalige politieke partijen (MR en PS) goede contacten hebben met Parijs. Daar wordt zeker gepleit om de Franse Rafael aan te kopen. Een dergelijke koop bindt de Belgische militaire politiek aan Frankrijk. Dan blazen we ook de bruggen op voor een Benelux-samenwerking.

Bovendien stelt zich de vraag of een Franse aankoop politiek verkoopbaar is in Vlaanderen. Of gaan we een confederale deal maken? We kopen 25 Rafaels voor de basis van Florennes en laten de Vlamingen kiezen voor Kleine Brogel/Peer. Inzake deze communautaire invalshoek moet men durven toegeven dat de Franstalige partijen veel meer feeling hebben met Defensie dan de Vlaamse politici.

Budgettaire puinhoop

De defensiebegroting is al 20 jaar het onderwerp van besparingen, met weinig zin voor visie en dus ook geen beleid op langere termijn. Hier kunnen we wel wat opsteken van de andere landen.

Momenteel staat de defensiebegroting op 2,4 miljardeuro of 0,8% van het bbp. Zowat 68% van dit budget dient om de 32.000 militairen te betalen, 24% gaat naar werkingskosten en 8% blijft over om te investeren. Zelfs met een inkrimping van het aantal militairen met bijvoorbeeld 10.000 lost men de investeringsproblemen niet op bij Defensie. Een verdere succesvolle samenwerking met Nederland zal ook alleen maar kunnen indien wij meer geld op tafel leggen voor Defensie.

Defensie bespaard van besparingen

Gezien de toenemende internationale spanning rond Europa zien we dat alle landen hun defensie buiten de besparingen houden. Nederland, bijvoorbeeld, zit al boven de 8 miljard euro per jaar en doet er nu structureel 200 miljoen bij.

Deze politiek van de liberaal-socialistische regering in Den Haag ziet men ook bij de socialistische regering-Hollande in Frankrijk, de Britse conservatieve regering-Cameron, de Zweedse linkse minderheidsregering-Löfven, in de Baltische staten en zelfs in de minst bevolkte NAVO-lidstaat: IJsland.

Sinds de Tweede Wereldoorlog wordt een belangrijk deel van de Europese veiligheid betaald door de Amerikanen en het is maar de vraag of de 45ste president van de VS daartoe nog bereid zal zijn.

Conclusie

Onze politici gaan het defensieprobleem niet oplossen door te verklaren dat men dat gaat doen na de volgende verkiezingen. België is de slechtste leerling van de NAVO-klas geworden en om dat tij te keren is er snel een langetermijnengagement nodig om het vertrouwen terug te winnen.

Anders zal de politiek-diplomatieke factuur gepresenteerd worden aan het federale koninkrijk België.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content