Versoepeling vreemdelingenwet: ‘Wie bepaalt of aanwijzingen zwaarwichtig genoeg zijn?’

Donderdag wordt waarschijnlijk een wijziging van de vreemdelingenwet goedgekeurd, waardoor iemand die hier geboren is, toch kan uitgewezen worden. Sp.a leek zich te gaan onthouden, maar stemt toch tegen.

Binnen de huidige vreemdelingenwet mogen migranten zonder veroordeling het land worden uitgezet, tenzij ze hier geboren zijn of zijn aangekomen voor hun twaalfde verjaardag. Donderdag stemt de Kamer voor volksvertegenwoordigers een wetsvoorstel vanuit de regering om vreemdelingen die hier geboren zijn ook uit te wijzen als ze een bedreiging vormen voor de nationale orde en veiligheid. Daar hoeft geen veroordeling aan vast te hangen, waardoor experts vrezen dat het vermoeden van onschuld in het gevaar komt. Het kabinet van staatssecretaris voor Asiel en Migratie Theo Francken (N-VA) maakt zich in De Morgen dan weer sterk dat er ‘in de praktijk bijna altijd een veroordeling zal zijn, of minstens zwaarwichtige aanwijzingen.’

‘Wie bepaalt of aanwijzingen zwaarwichtig genoeg zijn?’ vraagt Sylvie Micholt, advocate gespecialiseerd in migratierecht bij Amistadlaw, zich af. ‘In ieder geval niet een rechter. De rechterlijke macht wordt hier buitenspel gezet.’

Nog opvallend: het zal moeilijker zijn om in beroep te gaan bij de Raad voor Vreemdelingenbetwistingen. Een beroepsprocedure betekent nu nog een opschorting van de uitwijzing in afwachting van de uitspraak, maar dat is niet meer het geval in het nieuwe wetsontwerp.

In De Morgen uitten enkele experts hun bezorgdheid. Ellen De Smet, professor migratierecht aan de UGent, zegt dat er een risico bestaat ‘dat de mensenrechten niet gerespecteerd worden’. Ze denkt ook dat het hoorrecht, waarop Open Vld en CD&V fel hebben gehamerd, niet zo sterk is. Dat spreekt Sarah Smeyers van N-VA tegen. ‘We willen geen loopje nemen met de rechtsbeginselen. Enkel in bepaalde urgente gevallen, waarin het zo dringend is dat er geen tijd is om een hoorzitting te organiseren, kan de Dienst Vreemdelingenzaken beslissen om meteen tot een beslissing over te gaan.’

‘Het hoorrecht moet absoluut zijn’, vindt Micholt, ‘ook in zware gevallen. Belgen die een zware misdaad krijgen, worden ook altijd gehoord binnen de Salduzwet.’

In de praktijk kunnen mensen volgens de nieuwe wet worden uitgewezen naar een land waar ze niet zijn geboren en nooit hebben gewoond. ‘Iemand heeft nog altijd een nationaliteit’, zegt Katrien Jansseune, de woordvoerder van Theo Francken. ‘Als een Fransman hier geboren is, blijft hij een Fransman.’ Een sterke band tussen de persoon en het land is daarvoor niet nodig, zegt Jansseune. ‘Als iemand zware feiten pleegt, is zijn band met het land waar hij verblijft ook niet erg sterk.’

‘Soms is een wetsvoorstel niet zwart-wit’

‘Wij steunen het voorstel, dat het regeerakkoord en de Europese regels volgt’, zegt Thomas Vanwing, woordvoerder van de Open Vld-Kamerfractie. ‘Het is ook een maatregel die enkel voor de zwaarste zaken mag worden gebruikt.’

Dat bevestigt Nahima Lanjri van CD&V, al zei ze erbij dat er een aantal zaken in het wetsontwerp stonden waar de partij het moeilijk mee had. ‘Uiteraard willen ook wij criminelen en terroristen streng straffen. Maar mensen die hier geboren en getogen zijn naar een land sturen waar ze nooit of amper hebben gewoond, dat gaat voor ons zeer ver.’

Lanjri benadrukt dat personen die meer dan tien jaar legaal verblijven in België iets meer beschermd zijn tegen uitwijzing. ‘Zij kunnen enkel uitgewezen worden omwille van ernstige redenen van openbare orde of nationale veiligheid, én op voorwaarde dat het gedrag van de betrokkene een werkelijke, actuele en voldoende ernstige bedreiging voor het fundamenteel belang van de samenleving is’, klinkt het.

Oppositiepartijen Groen en sp.a onthielden zich allebei tijdens de stemming in de commissie Binnenlandse Zaken. Sp.a gaf bij monde van Ben Segers, hoofd van de studiedienst, aan tegen het wetsontwerp te gaan stemmen, waar het zich in de commissie Binnenlandse Zaken nog onthield. Monica De Coninck, die voor sp.a in de commissie zit, bevestigt dat: ‘We hebben veel vragen gesteld en op basis van de antwoorden beslist om tegen te stemmen.’

Wouter De Vriendt van Groen legde op Twitter dan weer uit waarom zijn partij zich zal onthouden: ‘Soms is een wetsontwerp niet zwart-wit. Er zijn duidelijke contra’s, maar ook pro’s. De uitkomst kan dus uithouding zijn. In het wetsontwerp staat ook dat een land criminele vreemdelingen moet kunnen uitzetten. En daarmee zijn we het eens.’