De politieke en economische ontwikkelingen van de voorbije jaren hebben de emeritus hoogleraar van de Leuvense rechtsfaculteit Luc Huyse danig geïntrigeerd. ‘Kiezen dient vandaag bij velen om komaf te maken met wie geregeerd heeft.’
Luc Huyse: Een wezenlijke problemen is dat de verkiezingen niet langer het hart van de democratie zijn. Ik weet wel dat politici verkiezingen nog altijd als hun hoogmis beschouwen. De kiezer, hopen zij, geven hen zo legitimiteit en macht. De media denken dat blijkbaar ook, vandaar dat ze zich in hun berichtgeving overmatig fixeren op verkiezingen. Al onze politieke commentatoren hebben het nu al over 2014.
Toch is de waarde van de verkiezingen fel gedevalueerd. Ten eerste hebben de verkozenen steeds minder macht. Die is uitgehold door de verhuizing naar het Europese niveau. En door internationale organisaties als de OESO, het IMF en de Wereldbank. Die sturen onze politici voortdurend richtlijnen. Die nemen bijna de vorm aan van mandementen, bevelen haast. Daardoor is de manoeuvreerruimte voor onze overheden veel kleiner geworden.
Dat besef van de machteloze politicus is inmiddels doorgedrongen bij de kiezers. Wie zij ook verkiezen, het zijn hoe dan ook mannen of vrouwen met minder macht. Die maken zich wel sterk dat ze dit of dat zullen oplossen, maar veel van die kreten zijn gefluit in het donker. Als puntje bij paaltje komt, is Ford toch weg. Net als Opel en Renault.
Ongeacht of een regering van linkse, centristische of rechtse signatuur is, ze is relatief machteloos tegen de economische powers that be.
Huyse: Precies. De kiezer begint dat te beseffen. Hij ziet dat de keizers vaak naakt zijn . U wilde mij bijvoorbeeld vragen waarom burgemeesters als Louis Tobback en Patrick Janssens en voeg er gerust Stefaan De Clerck bij toch door de kiezer afgestraft werden, terwijl ze hoog scoorden bij enquêtes over hun beleid en in tevredenheidsindexen. Mijn antwoord is: omdat verkiezingen stilaan niet meer dienen om nog te belonen. De Franse socioloog Pierre Rosanvallon spreekt zelfs van dés-élections. Ik vertaal het als wegwerpverkiezingen. Kiezen dient vandaag bij velen om komaf te maken met wie geregeerd heeft.” (WP)
Het volledige interview met Luc Huyse vindt u in Knack van 19 december.
