Nog een maand en het is zomer. Misschien bent u ook zo’n student die dan zijn scriptie klaar moet hebben en zijn examens ingevuld. En dus zit u al vlijtig te werken. Tenzij u lijdt aan ‘studieontwijkend gedrag’ – ‘soggen’ voor de vrienden.
Kent u het Instantbevredigingsaapje? Voor u ons van onkuise gedachten beschuldigt: we hebben het niet over een of ander seksspeeltje. Dit aapje is een uitvinding van de Amerikaanse auteur Tim Urban, de zelfverklaarde meesteruitsteller. Als student slaagde Urban er niet in om zijn werk netjes te spreiden. Hij deed alles op de dag voor de deadline. Om dat te verklaren, vond hij dus dat aapje uit. Dat neemt in zijn brein het stuur over en wil alleen dingen doen die makkelijk en leuk zijn: Wikipedia-pagina’s uitpluizen, iets lekkers zoeken om te eten, YouTube-filmpjes kijken … Terwijl de rationele beslisser (die eigenlijk aan dat stuur zou moeten zitten) goed beseft dat er dringend iets wezenlijks moet gebeuren, weigert dat aapje de controle uit handen te geven. Tot uiteindelijk het Paniekmonster opdaagt, het enige wezen dat het aapje in z’n boom kan jagen.
Urban is lang niet de enige die last heeft van uitstelgedrag. Iedereen geeft zich weleens over aan dat aapje. Maar bij sommige mensen levert dat echte problemen op. Kinge Siljee van het Nederlandse coachingbureau Studiemeesters krijgt geregeld ‘soggers’ over de vloer: studenten die maar blijven uitstellen en daardoor soms zelfs hun diploma in gevaar zien komen. Ze schreef er een boek over, Studieontwijkend gedrag de baas!. ‘Vaak zijn het mensen die genoeg ambitie en intelligentie in huis hebben,’ zegt Siljee, ‘maar die hun opdrachten toch niet klaar krijgen. Precieze cijfers zijn er niet, maar ik heb toch het gevoel dat het een groeiend probleem is.’
Waarmee heeft dat te maken? ‘Om te beginnen met het dalende aantal contacturen in het hoger onderwijs: als je maar één of twee keer per week in de aula verwacht wordt, verdwijnt er veel motivatie. Maar vooral de invloed van internet en sociale media is groot: studenten krijgen de hele dag door berichten op hun smartphone. Ze worden dus rechtstreeks afgeleid. En er is ook een onrechtstreekse factor. Op sociale media plaatsen de meeste mensen alleen positieve berichten: “Hoera, alweer geslaagd voor mijn examens!” Wie faalt, spreekt daar veel minder over. Waardoor je het gevoel krijgt dat je de enige loser in de zaal bent.’
Drie types
De studenten die bij Kinge Siljee hulp zoeken, denken bijna allemaal hetzelfde: dat ze lui of dom zijn. Alsof soggen een karakterfout is. Niet dus, benadrukt de coach. ‘Uitstelgedrag is menselijk, iedereen heeft er last van. Het komt erop aan de mechanismen erachter te begrijpen en de juiste technieken toe te passen.’ Daarom is het belangrijk om te weten welk type sogger je bent. Siljee onderscheidt er drie. ‘Er is de klassieke sogger: de student die op een terras een biertje gaat drinken wanneer hij eigenlijk moet studeren. Hij onderschat het werk en overschat zijn tijd.’
‘Daarnaast is er de gespannen uitsteller. Die durft niet aan zijn werk te beginnen, omdat hij niet weet wat precies wordt verwacht. Dat type zal nooit zomaar wat lanterfanten: hij gaat iets nuttigs doen, zoals de afwas, om te voorkomen dat hij een laag zelfbeeld krijgt. Het zijn mensen die nooit hebben geleerd om hun successen toe te schrijven aan hun inspanning. Ze denken dat ze af en toe slagen, puur door toeval.’
‘En dan is er de twijfelaar. Die is intelligent maar weet niet goed welke keuzes hij moet maken. Zo’n student die wil dat zijn scriptie meteen goed is voor de Nobelprijs en dus te veel hooi op zijn vork neemt.’
‘Voor elk type is een andere aanpak nodig, anders werkt het contraproductief. Bij een ontspannen sogger moet je door de excuusjes heen prikken, terwijl je bij een gespannen sogger vooral aan het zelfvertrouwen moet werken.’
Al heeft Siljee ook wel wat tips die élke sogger kunnen helpen. ‘Met stip op één: regelmaat. Een student zou zijn studie moeten beschouwen als zijn werk: je gaat elke dag van 9 tot 5 aan de bak, ook als je geen zin hebt. En belangrijk: je studeert niet thuis. Dan kun je na een studiedag de deur achter je dichttrekken en je ontspannen. Bovendien beperk je, net als op het werk, het gebruik van smartphone, laptop, tablet …’
‘En ten slotte: zoek een studie die je interesseert. Je zult nooit alle vakken leuk vinden, maar het is belangrijk dat je dan je toekomst visualiseert: hang een post-it op je laptop met je droomjob.’ En teken er misschien zo’n Paniekmonster bij. Zo hou je dat aapje ver weg.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
