Uitkering bij ziekte beperkt: ‘Contractuelen krijgen kruimels terwijl statutairen veel moeten opgeven’

Vlaamse statutaire ambtenaren zullen voortaan nog dertig kalenderdagen lang hun volledige salaris krijgen uitbetaald. Daarna vallen ze terug op 65 procent. De vakbonden overwegen acties.

Daarmee wil Vlaams minister van Bestuurszaken Liesbeth Homans (N-VA) de verschillen tussen statutairen en contractuelen verder wegwerken. Een statutair ambtenaar kan vanaf nu ook ontslagen worden na twee negatieve evaluaties gedurende de hele loopbaan. De regering keurde de nieuwe regels vrijdag goed.

De statutaire ambtenaren worden niet langer onbeperkt aan 100 procent doorbetaald bij ziekte. Er worden wel uitzonderingen voorzien, voor bijvoorbeeld arbeidsongevallen, beroepsziekten of ernstige ziekten zoals kanker of MS. In die gevallen wordt het volledige loon behouden. ‘Deze maatregel is ingegeven als een incentive om mensen sneller terug aan het werk te krijgen’, zegt Homans vrijdag in een mededeling. ‘De praktijk toont aan dat wanneer mensen lang van hun werkplek wegblijven, de kans tot re-integratie sterk afneemt. We willen werknemers dus ondersteunen om sneller aan de slag te gaan.’

Daarvoor voorziet Vlaanderen onder meer in trajectbegeleidingen of begeleide heroriëntering.

Daarnaast worden de mogelijkheden om contractuele medewerkers aan te trekken uitgebreid. In 2016 zorgde Homans er al voor dat lokale besturen de keuzevrijheid krijgen om personeelsleden statutair dan wel contractueel aan te stellen. Nu worden ook voor de Vlaamse overheid de mogelijkheden uitgebreid. Zo zullen medewerkers voor activiteiten die door andere instanties, zoals andere overheden of de privé-sector, worden gefinancierd voortaan contractueel worden aangeworven.

Ambtenaren die afwezig zijn zullen ook makkelijker kunnen worden vervangen door contractuelen.

Voor statutairen worden de ontslagmogelijkheden uitgebreid. Tot nu toe kon een statutaire ambtenaar worden ontslagen na twee negatieve evaluaties binnen de drie jaar. Die periode wordt losgelaten. Ontslag is voortaan mogelijk na twee negatieve evaluaties gedurende de hele loopbaan. De opzegvergoeding wordt afgestemd op die van de contractuelen.

De Vlaamse regering zet tot slot ook een pensioenfonds op voor het aanvullend pensioen van contractuelen. Dat is mogelijk sinds er een federaal regelgevend kader is.

Acties

De timing vlak voor het zomerreces is niet toevallig, merkt Ilse Remy van ACV Openbare Diensten op. Het dossier zal over de zomer getild worden. Ten vroegste in september volgen dan onderhandelingen met de vakbonden, die over dit dossier nog geconsulteerd moeten worden. ‘Wij verwachten geen gemakkelijk overleg en beraden ons met de drie vakbonden samen over eventuele acties’, zegt Remy. ‘De regering bouwt het ambtenarenstatuut drastisch af onder het mom van harmonisering tussen contractuelen en statutairen’, vervolgt Remy. ‘Maar contractuelen krijgen slechts kruimels die totaal niet in verhouding staan tot wat statutairen moeten opgeven aan arbeidsvoorwaarden. Bovendien worden de nadelen van een statutaire tewerkstelling niet aangepakt. Zo vallen statutairen bij werkloosheid na een tijdje terug op een lagere uitkering.’

Remy benadrukt dat de arbeidsvoorwaarden een grote rol spelen bij de beslissing van kandidaat-werknemers om voor de overheid te gaan werken. ‘Minister Homans maakt graag de vergelijking met grote Vlaamse privébedrijven, maar zij sluiten vaak voor hun personeelsleden een verzekering af waarbij die in geval van ziekte het eerste jaar een bedrag bovenop hun uitkering krijgen waardoor ze aan 100 procent van hun loon komen.’

Ook VSOA is niet te spreken over de plannen van de Vlaamse regering. ‘We zullen dit nooit aanvaarden, we laten de Vlaamse ambtenaren niet afslachten’, zegt Francis Van Lindt van VSOA. De liberale overheidsvakbond zal zich intern beraden en met de andere vakbonden in gesprek gaan over een mogelijke reactie. ‘Iemand die een jaar ernstig ziek is, valt terug op 65 procent van zijn of haar loon gedurende elf maanden. Voor sommige ambtenaren is dat een loon dat onder het bestaansminimum ligt’, zegt Van Lindt. ‘Ik begrijp dat men het misbruik wil aanpakken, maar dit is geen misbruik. Men gaat mensen die langdurig ziek zijn, laten terugvallen op een hongerloon.’

Ook de plannen voor de ontslagregeling, waarbij een ambtenaar na twee negatieve evaluaties tijdens zijn hele carrière ontslagen kan worden, vallen niet in goede aarde bij de vakbond. ‘Iemand die door omstandigheden minder goed presteert en een negatieve evaluatie krijgt, vervolgens pakweg 25 jaar goed presteert en dan door omstandigheden opnieuw een negatieve evaluatie krijgt, kan ontslagen worden. Ik pleit niet voor een gepriviligieerd statuut, maar dit gaat wel heel ver.’

Eigenlijk wilde de minister de beslissing nog voor de zomer laten goedkeuren op het sectorcomité, maar dat is niet gelukt, legt Jan Van Wesemael van ACOD uit. ‘Daardoor hebben we de tijd om onze troepen te mobiliseren’, klinkt het. ‘Er komen harde acties. Op 4 juli roepen we al onze militanten samen en gaan we ons beraden over onze reactie, ook in samenspraak met de andere vakbonden.’

De vakbondsman toont zich strijdvaardig. ‘We gaan doen wat de cipiers doen en ten strijde trekken. In de ogen van de N-VA en bij uitbreiding de rest van de regering zijn de ambtenaren niet meer dan een stuk vuil. Dit zal niet gemakkelijk passeren.’