In Genk is de laatste Ford van de band gerold. De ochtendploeg ging er voor de laatste keer aan de slag. Knack.be volgde de allerlaatste productiedag. ‘Emotioneel? Dat is het al twee jaar lang, elke dag.’
Na 50 jaar en miljoenen wagens is het doek gevallen voor Ford Genk. De laatste productiedag bestond vooral uit controles. De laatste Galaxy werd gisteren in elkaar gezet, het einde van een tijdperk. ‘Het is een raar gevoel’, zeggen de meeste werknemers die de fabriek verlaten. Een groot deel van hen komt vandaag nog de laatste spullen ophalen. Een paar zware veiligheidsschoenen in een zak van Bart Smit, het is een detail dat op je netvlies brandt.
De meeste arbeiders hebben een fotoboekje bij zich, gekregen van de directie. Daarin staat hun leven in de fabriek, samengevat in enkele foto’s. Het is een aandenken van de directie, die de werknemers in een kort tekstje bedankt. ‘Veel succes met je verdere loopbaan’, staat erin. Een vreemde formulering, want veel arbeiders hebben nooit een andere job gekend.
‘Ha hierzie, de gelukkigen die nog werk hebben’, roept een man die de fabriek verlaat naar de journalisten aan de poort. Maar niet iedereen is opgewekt. Veel mensen stappen door, met de kin in de kraag. Vooral jonge mensen hebben geen zin om vragen te beantwoorden. ‘Ik heb al genoeg aan mijn hoofd’, klinkt het verontschuldigend.
Een afscheid is nooit feestelijk, en de weergoden maakten het vandaag extra triest met mist en motregen. Symbolisch haast, voor de onzekere toekomst van veel werknemers.
Gebrul en geclaxonneer
Als eerbetoon aan al wie zijn leven opbouwde in en rond de fabriek, werden rond 12.30 uur overal in Genk de kerkklokken geluid en de sirenes aangezet. De laatste post moest ook de luidste worden.
Voor dat moment verzamelden de nog aanwezige werknemers voor de ingang van de fabriek. Ze vormen er een grote cirkel en brullen mee met het geclaxonneer, en het geloei van de sirenes. Hier en daar vallen mensen elkaar in de armen. Bonkige kerels vallen erlkaar in de armen, en wensen elkaar het beste. Tranen en getoeter, het einde van een tijdperk.
‘Nu is het echt gedaan’, zeggen veel mannen en vrouwen na het eerbetoon. ‘Het is triestig dat het zo moet eindigen, maar het is niet anders. Het gaat overal zo’, vertelt een rijzige vijftiger. ‘Nu gaat iedereen zijn eigen weg.’
De komende dagen zijn er nog een aantal werknemers die meehelpen om de fabriek te ontmantelen. Morgen is er nog een afscheid voor de werknemers, maar voor heel veel mensen is de toekomst een vraagteken.
Kleurpotlodendoos
Even voordien is er onder het grote Ford-logo een ‘begrafenis’ met koffietafel georganiseerd. Enkele mensen van de vakond en PVDA nemen er het woord. ‘Dit weekend stond ik in een frituur van een frietchinees’, steekt Gaby Colebunders van wal. ‘Ik was er samen met een Turk en een Italiaan, en met drie slaagden ze er uiteindelijk in om een bestelling door te geven. Het duurde even, maar het lukte. Het deed me denken aan mijn eerste dagen bij Ford. Toen we daar als een kleurpotlodendoos van nationaliteiten samen aan iets werkten waar we trots op waren. Wij waren Ford. We zijn collega’s en vrienden geworden, familie zelfs. Ze kunnen ons werk afpakken, maar dat nemen ze ons niet meer af.’
Leeggewerkt en opgebruikt
Colebunders is nog altijd woest. ‘Ik ben een strijdsyndicalist, altijd al geweest’, zegt hij met trillende stem. Hij is er trots op dat de werknemers van de toeleveringsbedrijven ook een sociaal plan hebben. ‘Het is de eerste keer dat zoiets tot stand is gekomen, maar ik vind het logisch.’
Zijn gedachten gaan uit naar zijn collega’s. ‘Iedereen hier boven de vijftig heeft chronische problemen. Gewrichten, spieren, noem maar op. De mensen zijn hier leeggewerkt, opgebruikt en worden nu op straat gezet. Ze zijn gehavend, ze hebben jarenlang belastingen betaald zoals iedereen en nu zijn ze werkloos, maar sommigen zullen hen wegzetten als profiteurs. Onrechtvaardig vind ik dat.’
Hier en daar wordt ook gefoeterd dat bepaalde organisaties werknemers nu al benaderen met het aanbod om hun opzegvergoeding te beleggen, met de belofte van een torenhoge winst. ‘Aasgieren zijn het’, vindt een man op weg naar zijn wagen.
‘Toekomst is zwart, gitzwart’
Coleblunders is pessimistisch over de maanden en jaren die komen. ‘We hebben vijftig jaar de mijnen gehad, dan vijftig jaar Ford, maar wat zal er zijn voor onze kinderen. De werkloosheid is hier nu al zo hoog, er zijn vele keren meer werklozen dan er vacaturest zijn. En de politiek, die doet niets. De toekomst is zwart, gitzwart.’
Beroepsdoppers
‘ s Ochtends vroeg was het nog kalm op de parking voor de fabriek. De échte klap kwam er twee jaar geleden, toen de sluiting werd aangekondigd. Maar het blijft moeilijk. ‘Mensen gaan er op heel uiteenlopende manieren mee om’, vertelt een psychologe op weg naar de fabriek. ‘Veel hangt af van hun persoonlijke situaties, maar er is nog steeds veel angst, onbegrip en woede. Het hakt erin.’
Terwijl het begint te motregenen komen druppelsgewijs mensen aan om hun spullen op te pikken. ‘Joepie, het is gedaan met de nest’, klinkt het wrang bij Ludo terwijl hij zijn sleutels in een box laat vallen. ‘Die ga ik wel bijhouden’, zegt hij terwijl zijn badge in zijn jas glijdt.
Dat vandaag een emotionele dag is, wordt door zijn twee collega’s genuanceerd. ‘De laatste twee jaar is het elke dag emotioneel geweest’, vertelt Erik. ‘Ik denk dat de mensen niet echt tonen wat de ze voelen: er is veel ongerustheid, maar de meesten houden zich sterk.’ Samen met een derde collega hebben ze ongeveer drie decennia op de truck-afdeling gewerkt.
‘De mensen denken dat wij nu een pensioen hebben, maar in feite worden we beroepsdoppers’, vertelt Ludo. ‘Ja we worden begeleid naar een nieuwe job, maar wat gaat dat geven? Ik weet het niet.’ Hij heeft zijn bedenkingen bij de maatregelen van de regering, en de toekomst voor zijn jongere collega’s.
‘Drama voor de streek’
‘Werknemers krijgen een fiscaal voordeel als ze 55-plussers aanwerven, maar echt correct is dat toch niet? Al die jonge mensen hier, die hebben het veel meer nodig dan wij.’
‘Dit is een drama voor de streek’, besluit Erik. ‘Veel jonge mensen zullen hier wegtrekken. De echte klap zal pas binnen een paar maanden voelbaar zijn. De eerste maanden is er steun, maar daarna staan we er alleen voor. De mensen die een huis moeten afbetalen of kinderen die gaan studeren, hoe gaan zij dat aanpakken?’
‘Want ze zullen harder moeten werken, maar voor minder geld’, daar zijn ze het alledrie over eens. ‘Op dat vlak hebben we van Ford niet te klagen. Altijd correct betaald geweest, en we kregen alles waar we recht op hadden. Het is een multinational die goed betaalde, maar nu vertrekt wanneer het hen goed uitkomt. Daar kan je als kleine man niets tegen beginnen.’
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier