‘Terugkommoment maakt van nieuwe autobestuurders betere chauffeurs’

Wie na 1 oktober 2017 een voorlopig rijbewijs B heeft aangevraagd, of dit na deze datum heeft ingeruild tegen een ander model, is sinds 1 januari 2019 wettelijk verplicht om het zogeheten terugkommoment te volgen. Dat moet gebeuren binnen een periode van zes tot negen maanden na het afhalen van het definitief rijbewijs. Hoe sneller een nieuwe autobestuurder zich hiervoor inschrijft, hoe sneller hij of zij aan de beurt komt én een betere chauffeur wordt.

Het terugkommoment is een wettelijk verplichte cursus van vier uur voor iedereen die na 1 oktober 2017 een voorlopig rijbewijs heeft aangevraagd of dit na die datum tegen een ander model heeft ingeruild. Nieuwe bestuurders die onder de regeling vallen, ontvangen een uitnodiging van het Vlaams Huis voor de Verkeersveiligheid.

In eerste instantie was daarin sprake van een termijn van drie maanden maar Vlaams minister Ben Weyts (N-VA) heeft die periode – op vraag van de Vlaamse Ombudsman – aangepast naar zes maanden, zonder voorafgaandelijk overleg met de instellingen die instaan voor de praktische invulling van het terugkeermoment. Die hadden ondertussen de nodige praktische schikkingen getroffen om de cursus in goede banen te leiden, maar de verwachte toeloop van nieuwe bestuurders bleef hierdoor uit. Die schoven het terugkommoment immers voor zich uit.

Dat uitstelgedrag kan hen straks duur te staan komen. De erkende instellingen vrezen immers voor een opeenhoping van aanvragen tijdens de zomermaanden, een periode waarin de rijscholen het al bijzonder druk hebben met het organiseren van rijlessen voor studenten die hiervoor traditioneel de schoolvakantie uitkiezen.

Focus op positieve aspecten

Over de manier waarop door de ombudsdienst, zonder enige vorm van overleg met de sector, werd gecommuniceerd, waren de erkende instellingen – terecht – not amused, zo vernemen we uit de mond van Chris Vanhee, zaakvoerder van ProMove. Die was nauw betrokken bij de realisatie van het project en werkte het draaiboek voor de praktijkoefeningen uit. Hij vindt dat er nu ook eens op de positieve aspecten van het terugkommoment mag worden gefocust.

‘Vooreerst wil ik een hardnekkig misverstand uit de wereld te helpen: het terugkommoment is géén examen, je kan je rijbewijs dus niet kwijtspelen. De cursus bestaat uit een introductie, twee uur praktijk en een groepsgesprek van anderhalf uur.

‘Het is niet toevallig dat nieuwe bestuurders zes tot negen maanden na het behalen van hun rijbewijs worden uitgenodigd. Statistieken tonen aan dat het risico op een ongeval dan het grootst is. Men overschat de eigen vaardigheden, en onderschat de gevaren op de weg en dat levert een zeer gevaarlijke cocktail op.

‘Het terugkommoment is geen traditionele rijvaardigheidscursus maar vertrekt van een concept dat inzet op sensibilisering en bewustmaking. De praktijkoefeningen confronteren de deelnemers met een reeks belangrijke killers in het verkeer, zoals overdreven of onaangepaste snelheid, te weinig afstand houden, alcohol en afleiding. Tijdens het groepsgesprek krijgen ze de kans om hun ervaringen te delen met lotgenoten’.

Wacht niet te lang

Bij de lancering kwam er kritiek op het terugkommoment, niet op de inhoud maar op het relatief beperkt aantal plaatsen waar nieuwe bestuurders hiervoor terecht kunnen. Wie bijvoorbeeld in Oost-Vlaanderen woont, moet uitwijken naar een andere provincie. ‘De kritiek was terecht en heeft te maken met het feit dat wij in een aanvangsfase verkeren én met de strenge voorwaarden waaraan instellingen moeten voldoen om het terugkommoment te mogen/kunnen organiseren. Zij moeten onder andere over een degelijke onthaalinfrastructuur en groot oefenterrein beschikken. Wij maken ons sterk dat einde mei alle problemen zijn opgelost en dat de Oost-Vlamingen vanaf juni in hun eigen provincie terecht kunnen voor het terugkommoment.’

Chris Vanhee raadt de nieuwe bestuurders aan om het terugkommoment niet op de lange baan te schuiven. ‘Heel wat studenten zonder rijbewijs reserveren de zomermaanden voor het volgen van een rijopleiding wat maakt dat de rijscholen dan de handen vol hebben. Wie dus zijn terugkommoment inplant voor juli of augustus, zal moeilijker een vrije plaats vinden dan nu. Nieuwe bestuurders moeten bovendien beseffen dat het terugkommoment van hen betere chauffeurs maakt, het leert hen beter om te gaan met moeilijke of gevaarlijke verkeerssituaties die helaas dagelijkse kost zijn. In die zin gaat het terugkommoment verder dan de traditionele rijopleiding voor het behalen van een rijbewijs.’

Hardnekkige weigeraars riskeren 4.000 euro boete

Het terugkommoment kost 102 euro. Wie zijn of haar kat stuurt, moet een bijkomende retributie van 51 euro betalen. Hardnekkige weigeraars riskeren een boete die kan oplopen tot 4.000 euro.

‘Dat is inderdaad zo maar ik ga ervan uit dat we hier over uitzonderlijke gevallen spreken. Ik twijfel er niet aan dat jonge bestuurders het nut inzien van het terugkommoment. Verkeersveiligheid is een item dat niemand onberoerd laat. Iedereen kent wel iemand in zijn of haar familie of kennissenkring die het slachtoffer is geweest van een verkeersongeval. Welnu, het terugkommoment is er juist op gericht om ongevallen op de weg te voorkomen en vanuit die optiek durf ik te spreken van een investering in plaats van een kost van 102 euro.

‘Alhoewel de insteek niet helemaal vergelijkbaar is, tonen statistieken in Oostenrijk aan dat het aantal ongevallen bij de doelgroep van nieuwe bestuurders, na de invoering van het terugkommoment, met 28 procent daalde.’

Goed idee voor iedere bestuurder

Intussen hebben reeds een 400-tal nieuwe bestuurders het terugkommoment gevolgd bij ProMove. De reacties van de deelnemers zijn bijzonder positief. Chris Vanhee: ‘Achteraf is iedereen vol lof over de ervaring en beleving. Niemand die nog klaagt over de prijs. Het terugkommoment wordt ervaren als een aanvulling op de traditionele rijopleiding én als een verrijking van hun rijkunde. Vandaar dat heel wat deelnemers ervoor pleiten om het terugkommoment in de een of andere vorm aan te bieden voor iedere bestuurder, jong én oud.

‘Mijn ervaring leert dat het terugkommoment de deelnemers bewust maakt van de uitdagingen en gevaren die het verkeer inhoudt. Uit hun commentaren achteraf kan ik afleiden dat zij van hieruit met een andere ingesteldheid achter het stuur vertrekken en zich bewust zijn van hun eigen verantwoordelijkheid. Ik hoop dat zij hieruit ook de nodige inspiratie putten om te weerstaan aan de verleiding om alcohol of drugs te gebruiken voor het rijden. En altijd en overal hun snelheid aanpassen aan de omstandigheden, ook in de zone 30 en 50.

‘Bovendien, de handen van de bestuurder horen tijdens het rijden aan het stuurwiel en niet aan de smartphone. Dat geldt voor alle autobestuurders, voor jong én oud. Zelfoverschatting is van alle leeftijden.’