Te weinig personeel bij douane: ‘Nieuwe scanners van 10 miljoen euro zullen controles niet doen toenemen’

Vincent Van Peteghem (CD&V) op bezoek bij de douane in Beveren op 5 januari 2021. © Belga
Tex Van berlaer
Tex Van berlaer Journalist Knack

Eind 2022 verwacht minister van Financiën Vincent Van Peteghem nieuwe scanners om onder meer cocaïne te onderscheppen in de havens. Maar er is niet genoeg personeel om die machines te bedienen, zeggen ACV en ACOD. ‘De mazen in het net zijn nú al groter geworden.’

Vijf mobiele scanners voor tien miljoen euro. Daarmee wil de regering de strijd tegen de drugscriminaliteit drastisch opvoeren. Minister van Financiën Vincent Van Peteghem (CD&V) wil op termijn elke zogenaamde hoogrisicocontainer scannen. Dat zijn containers die na een risicoanalyse verdacht lijken. De scanners zullen terechtkomen in de drugsgevoelige containerterminals in de haven.

Maar die aankoop dreigt een slag in het water te worden, waarschuwen de vakbonden. Zij voeren al wekenlang actie wegens personeelstekorten. ‘Zonder extra investeringen in het personeel zullen de nieuwe scanners niet optimaal gebruikt kunnen worden’, zegt Johan Lippens van ACV Openbare Diensten. ‘De aankoop zal het aantal controles dus niet verhogen.’

Meer nog, door de tekorten verloopt de huidige scanning nu al niet vlekkeloos. ‘Door de lage bezetting vermindert de kans op vangsten’, zegt Lippens. Zo werkt de Antwerpse haven op dit moment al met mobiele en vaste scanners. In een ideale situatie worden mobiele scanners, die over de container rijden, bemand door vier à vijf personen. Het absolute minimum is drie.

In de praktijk werken de douaniers altijd met de minimale bezetting. Dat komt de veiligheid niet ten goede, zo klinkt het.

Naast twee scantunnels, beschikt de haven ook over ‘backscatters’, een mobiel inspectiesysteem gemonteerd op een bestelwagen of lichte vrachtwagen.

Vorig jaar onderschepte de douane 65,4 ton cocaïne in de haven van Antwerpen. Met drie ton meer dan in 2019, was 2020 een recordjaar. In 2020 werden 25.000 containers daadwerkelijk gescand. In 102 containers werden drugs aangetroffen.

Een recente reorganisatie van het werkgebied van de douanebeambten zorgt ervoor dat het werkgebied is gegroeid in omvang. ‘Daardoor zijn ook de mazen in het net groter geworden’, zegt Lippens. ‘De situatie wordt problematisch’, bevestigt Luc Martony van de socialistische ACOD Financiën.

De douane vist in dezelfde vijver als Defensie en de politie, maar ons pensioenstelsel is minder aantrekkelijk.

Luc Martony (ACOD Financiën)

Een mobiele scanner te Beveren op 5 januari 2021.
Een mobiele scanner te Beveren op 5 januari 2021.© Belga

Operatie Sky

Nochtans kwam de strijd tegen de georganiseerde misdaad recent nog volop in de aandacht in de nasleep van Operatie Sky. De enorme actie leidde tot 200 huiszoekingen, 48 verdachten werden opgepakt. De politieoperatie startte in 2018 en onderschepte 1 miljard versleutelde berichten van zogenaamde cryptofoons van het bedrijf Sky ECC, die erg in trek zijn bij criminelen.

Ook de douane maakte deel uit van Operatie Sky. Zo goed als alle mobiele eenheden van het land werden naar Antwerpen gestuurd, ook Duits- en Franstalige douaniers.

‘De regering vordert de douane ook regelmatig op in globale operaties tegen terrorisme, banditisme en voor de grensbewaking tijdens lockdown’, zegt Lippens. Het gewone werk komt steeds meer in het gedrang.

Volgens Martony is de concurrentie in de sector nijpend, want zowat alle veiligheidsdiensten zoeken volk. ‘De douane vist in dezelfde vijver als Defensie en de politie, maar ons pensioenstelsel is minder aantrekkelijk.’

Ook een recent goedgekeurde loonsverhoging bij het leger zal de douaniers parten spelen, vreest de ACOD’er. Uitgerekend gisteren meldde defensieminister Ludivine Dedonder (PS) dat zich dit jaar al zo’n 6.000 kandidaten hebben gemeld, meer dan het dubbele in dezelfde periode vorig jaar.

Voor de Brexit werden er weliswaar een aantal aanwervingen uitgevoerd bij de douane. Het vertrek van het Verenigd Koninkrijk uit de Europese Unie bracht meer werk met zich mee. ‘Die aanwervingen zijn echter een druppel op een hete plaat’, zegt Lippens. ‘Het gevolg was dat voorziene aanwervingen voor andere diensten van de FOD Financiën niet konden gebeuren.’

Het kabinet-Van Peteghem was zondag niet bereikbaar voor commentaar.

Vincent Van Peteghem (CD&V)
Vincent Van Peteghem (CD&V)© Belga

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content