‘Strijd tegen fraude en corruptie is veel meer dan het zoeken naar inkomsten voor de schatkist’

‘Een samenleving kan niet goed functioneren tenzij men inzet op de strijd tegen fraude’, schrijft Louis Ide (N-VA). Hij neemt de verdediging op van minister van Financiën en partijgenoot Johan Van Overtveldt. ‘Zijn beleid werpt vruchten af.’

Johan Van Overtveldt is nu ongeveer anderhalf jaar minister van financiën en zijn beleid werpt vruchten af. De puinhoop van dertig jaar socialistisch beleid laat zich ook voelen in de bestrijding van de fraude. De lijken vallen uit de kast en minister Van Overtveldt mag de Augiasstal uitmesten. Hij werkt keihard aan die rechtvaardige fiscaliteit.

Toegegeven, verzameld links is er deels in geslaagd de minister te framen als zou hij de verpersoonlijking zijn van het tegendeel. Alleen zal objectiviteit zegevieren, daarvan ben ik overtuigd. Eerst en vooral omdat de prioriteit binnen een rechtvaardige fiscaliteit de fraudebestrijding is.

Het is geen toeval dat de programmawet die nu voor ligt in het parlement bijna uitsluitend handelt over fraudebestrijding: 45 van de 50 bladzijden handelen over fraudebestrijding. Jammer dat ik daar nog weinig over las of hoorde in de media, want het zou het foute beeld van de minister van financiën wat corrigeren. Misschien haalt dit toch de media als Roel Deseyn, eens de programmawet gestemd, spontaan recht staat om te applaudisseren, wie weet initieert hij een staande ovatie?

Het is ook geen toeval dat dit jaar de BBI in vier maanden tijd al meer kon innen dan in heel 2015. In april stond de teller al op 228 miljoen euro. In 2015 werd in een heel jaar 220,2 miljoen opgehaald, in 2014 241 miljoen en in 2013 224, 8 miljoen. Duidelijke cijfers. Attente journalisten hadden al lang opgemerkt dat bijna exact een jaar geleden Gerda Vervecken adjunct-kabinetschef werd van Van Overtveldt. Het is niet overdreven te stellen dat Vervecken geldt als de vrouwelijke versie van Karel Anthonissen toen ze nog bij de BBI werkte.

Nog los van het feit hoe een rechtvaardige fiscaliteit er moet uit zien (moeten grote vermogens belast worden, en hoe?), moet de vennootschapsbelastingen hervormd worden, (en hoe?), is fraudebestrijding essentieel. De strijd tegen (sociale en fiscale) fraude en corruptie gaat veel verder dan het zoeken naar inkomsten voor de schatkist. Beide fenomenen zijn als een gangreen op de samenleving die verder gaat dan een verlies aan inkomsten.

Transparency international, een ngo uit Berlijn die corruptie in kaart brengt, plaatst België op de 15e plaats in zijn rangschikking van 2015. Voor de duidelijkheid, hoe hoger je op die lijst staat, hoe beter. We kregen voor het jaar 2015 77 punten toebedeeld. Sinds deze regering aantrad, stegen we elk jaar één punt. Ter vergelijking, op plaats 1 staat Denemarken met 91 punten, Nederland scoort 87 punten, Frankrijk 70 punten, Turkije 42 punten en onderaan vinden we Somalië en Noord-Korea met 8 punten.

Staan we er slecht voor: neen. Kan het nog beter: altijd. In het licht van de brandende actualiteit zal menig Vlaming dit ook zo aanvoelen. Een samenleving kan niet goed functioneren tenzij men inzet op de strijd tegen fraude. Zowel sociale als fiscale fraude destabiliseren een land. Het creëert een gevoel van onrechtvaardigheid die er voor zorgt dat goedbedoelende burgers zich afvragen waarom zij het spel wel eerlijk spelen. Een sociale zekerheid staat of valt met vertrouwen.

Ook op economisch vlak heeft corruptie en fraude een grote weerslag. De internationale economie is gebaseerd op vertrouwen. Wie wil er nu investeren in een land waar er geen rechtszekerheid is en waar smeergeld de orde van de dag is? Maar ook kleinere corruptie ondergraaft het economisch systeem. Investeerders zijn terughoudend wanneer ze oneerlijke concurrentie vrezen van malafide spelers.

Superrijken zijn moeilijk te treffen

In de discussie over rechtvaardige fiscaliteit horen we vaak de roep om extra belastingen op vermogen, vooral om de superrijken te treffen. Dit klinkt altijd heel fijn, maar ik herinner mij vooral dat Gerard Depardieu wel heel snel de Russische nationaliteit verwierf toen zijn vermogen onder druk kwam in Frankrijk. En ik veronderstel dat dit toch de profielen zijn die bedoeld worden onder de term one-percenters? Dus eerlijk toegeven dat de Depardieus van deze wereld moeilijk te belasten zijn, wil niet zeggen dat je niet vindt dat het ok is dat grootkapitaal ontsnapt aan de maatschappij. In tegendeel.

Het is dan ook van het grootste belang dat de inspecteurs van de BBI (en bij uitbreiding de ganse administratie) echte ‘civil servants’ zijn (en daarvoor gewaardeerd worden), want de strijd tegen fraude en corruptie is een strijd voor rechtvaardigheid en het algemeen belang.

Het gaat namelijk niet enkel om meer opbrengsten voor de overheid (en dus voor ons allemaal), het gaat om de impact op de gehele samenleving en economie. Een land zonder corruptie en fraude met een grote rechtszekerheid is de beste garantie op buitenlandse investeerders. En het is dankzij de minister van financiën én zijn wel uitgekozen medewerkers dat deze strijd voor het eerst heel serieus genomen wordt.