Gezinsbond

‘Stemrecht op 16 geeft jongeren de kans om ook thema’s op de politieke agenda te plaatsen’

Gezinsbond Vereniging die belangen van gezinnen wil verdedigen in Vlaanderen en Brussel

‘Jongeren willen hun toekomst mee vorm geven en moeten die kans ook krijgen’, zegt Hilde Timmermans van de Gezinsbond.

In 1981 heeft ons land de wettelijke stemleeftijd verlaagd van 21 naar 18. Vandaag gaan steeds meer stemmen op om stemrecht al vanaf 16 jaar in te voeren. Voorstanders menen dat dit de politieke interesse van jongeren zou aanwakkeren en dat hun inspraak en maatschappelijke participatie zou versterkt worden. Tegenstanders zijn van oordeel dat jonge­ren van 16 nog niet klaar zijn om een politieke stem uit te brengen, én dat zelf ook niet vragen. De Gezinsbond bekijkt de vraag vanuit het perspectief van ‘getrapte meerderjarigheid’, die jonge mensen een groeiende handelingsbekwaamheid geeft, in functie van leeftijd en maturiteit.

Jongeren zijn actieve burgers

Een voorstel voor stemrecht op 16 jaar bij de lokale verkiezingen van 2018 kreeg in mei onvoldoende steun in het Vlaams parlement. Nochtans beveelt het Europees Parlement haar lidstaten aan om na te denken over een minimumleeftijd van 16 jaar om zo de electorale gelijkheid van de burgers van de Unie verder te vergroten. Verschillende spreekbuizen van Vlaamse jongeren zijn alleszins wel voorstander van een verlaging van de kiesleeftijd. De Vlaamse Jeugdraad en het Kinderrechtencommissariaat pleiten uitdrukkelijk voor stemrecht op 16.

Stemrecht op 16 geeft jongeren de kans om ook thema’s op de politieke agenda te plaatsen

Geen stemplicht, omdat ze het belangrijk vinden dat jongeren zich hier zelf klaar voor moeten voelen. De Vlaamse Jeugdraad wijst erop dat het belangrijk is om kinderen en jongeren van jongs af aan te laten participeren aan het maatschappelijk leven door in te zetten op verschillende vormen van directe en indirecte participatie. Formeel stemrecht en andere vormen van participatie (jeugdraden) kunnen elkaar aanvullen. Ook de Vlaamse Scholierenkoepel hamert op het belang van actieve leerlingenparticipatie op school als basis voor latere maatschappelijke betrokkenheid en engagement.

Mogen groeien in verantwoordelijkheid schept vertrouwen

Een pijnpunt blijft het vertrouwen van jongeren in politiek, vooral in politieke partijen, zo blijkt uit onderzoek. Jongeren voelen zich blijkbaar nog onvoldoende betrokken en vertegenwoordigd. Stemrecht geeft jongeren de kans om die thema’s waar ze van wakker liggen mee op de politieke agenda te plaatsen en zo weer meer vertrouwen te krijgen in onze democratische besluitvorming. Want ook al hebben ze nog geen stemrecht, jongeren van 16 krijgen vandaag wel al op heel wat andere domeinen een grote verantwoordelijkheid, denken we aan de seksuele meerderjarigheid, het recht om eigen spaargeld af te halen, met de brommer rijden, met het akkoord van de ouders alleen gaan wonen en zelf de kinderbijslag ontvangen op het eigen domicilie-adres, doorverwezen worden naar een gewone strafrechter (uithandengeving), een studentenjob uitoefenen…

Het zou dus niet onlogisch zijn om jongeren, die vandaag op 16 jaar al op heel wat punten als handelingsbekwaam worden beschouwd, ook het recht te geven om hun stem te laten horen aan beleidsmakers. Niet als plicht, maar als recht omdat wellicht niet elke jongere zich vandaag hier al klaar voor voelt.

Om jongeren maximaal te ondersteunen in dit recht is burger­schapsvorming op school belangrijk. Een sterke invulling hiervan in het eindtermenpakket kan bijdragen tot een grotere maatschappelijke en politieke betrokkenheid van jongeren. De impact hiervan wordt veel sterker als de obligate bezoekjes aan onze politieke instellingen gekoppeld worden aan levendige debatten over maatschappelijk thema’s en echte inspraak op school. Maar ook ouders spelen een belangrijke rol. Onderzoek wijst uit dat jongeren hun ouders niet slaafs volgen in hun stemgedrag, ouders beïn­vloeden vooral de mate waaraan kinderen belang hechten aan verkiezingen. Samen praten over maatschappelijke thema’s binnen het gezin is dus belangrijk om jongeren politiek bewust te maken.

Vandaag al stem van jongeren ernstig nemen

Jongeren kunnen sinds 2011 in Vlaanderen vanaf 16 meestemmen in lokale referenda. De Gezinsbond is voorstander om jongeren in de toekomst ook te laten mee stemmen in verkiezingen op alle beleidsniveaus. Hiervoor zijn er meerdere aanpas­singen nodig aan wetten en decreten. Vlaanderen heeft een eerste kans hiertoe gemist, door het stemrecht op 16 voor de lokale verkiezingen van 2018 niet goed te keuren. Het is weinig waarschijnlijk dat er op korte termijn een draagvlak gevonden wordt voor een verlaging van de kiesleeftijd op de andere beleidsniveaus. Toch geven jongeren vandaag al duidelijke signalen aan politici.

De Vlaamse scholierenkoepel nam het voortouw in het eindtermendebat door 17.000 scholieren op verschillende manieren te laten meedenken en wacht nu vol ongeduld op politiek initiatief dat rekening houdt met hun inbreng. De Vlaamse Jeugdraad toont aan de hand van 800 interviews bij Vlaamse jongeren dat onze jeugd wel degelijk wakker ligt van thema’s als geestelijke gezondheid, het milieu, armoede, onderwijs, diversiteit, tewerkstelling, mensen op de vlucht… In het najaar zullen alle jongeren de kans krijgen hier verder op te reageren. Het zijn vormen van participatie waar volwassen burgers en politici nog heel wat van kunnen leren. Wanneer geven we jonge mensen het vertrouwen en de verantwoordelijkheid waarvan ze vandaag al duidelijk aantonen dat ze het meer dan waard zijn?

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content