Rik Van Cauwelaert over Guy Spitaels, die op 80-jarige leeftijd overleed.
Knack: Laat Guy Spitaels een politieke erfenis na?
Rik Van Cauwelaert: “In Wallonië wel. Toen de PS in 1992 in de eerste regering van Jean-Luc Dehaene stapte, nadat die van Wilfried Martens struikelde over de Waalse wapenleveringen in het Midden-Oosten, kon Spitaels vicepremier worden of minister van Buitenlandse Zaken. Maar hij koos ervoor minister-president van de Waalse regering te worden. Die keuze was niet zo verwonderlijk, want Spitaels sympathiseerde in zijn jonge dagen met het Mouvement Populaire Wallon. Zijn grote belangstelling voor de buitenlandse politiek belette niet dat hij tot het einde een oprechte Waalse regionalist is gebleven. In één van zijn laatste interviews, verschenen in Le Soir, pleitte hij voor een Waals plan-B. Want, zei hij, het is zinloos voort te onderhandelen met de Vlamingen die België hebben afgeschreven.”
Guy Spitaels werd in zijn eigen partij ‘Dieu’ genoemd – naar het voorbeeld van François Mitterrand in Frankrijk. Zegt dat ook iets over de macht van Spitaels? “Eind van de jaren 1980 noemde de Britse zakenkrant Financial Times Guy Spitaels de machtigste man van België. En eerlijk gezegd, dat was hij ook. Bij de verkiezingen van december 1987 haalde de PS ruim 40 procent van de Franstalige stemmen. Daarmee domineerde hij niet alleen de Waalse maar ook de Belgische politiek. Een regering maken zonder de PS was gewoon onmogelijk. Dat heeft Wilfried Martens moeten ondervinden.”
“Zijn almacht dateert uit die tijd. Opvallend genoeg heeft zijn zware veroordeling naderhand in het Agusta-proces dat prestige niet aangetast. Hij was tot voor kort zowat de enige die Elio Di Rupo tot de orde kon roepen.”
Wat herinnert u zich zelf van hem?
“Dat hij op elk moment onbewogen bleef. Ook na zijn grote verkiezingszege in 1987. Die nacht stonden we als laatsten in de RTL-studio. Hij liet toen duidelijk verstaan dat hij, indien nodig, de Voerense burgemeester José Happart die hem nochtans de overwinning had opgeleverd, opzij zou zetten om in de regering te kunnen stappen en dat hij met Jean-Luc Dehaene ging praten. En zo geschiedde.”
“Zelfs tijdens het Agusta- en Dassault-proces voor het Hof van Cassatie, dat voor hem de ultieme vernedering was, bleef hij onbewogen. Hij is daar later ook nooit meer op teruggekomen. Het grootste drama in zijn leven was de dood van zijn dochter die in 1984 verongelukte. Maar ook dat heeft hij in stilte, omringd door een kleine groep vrienden, verwerkt.”
