Koning Filip is volgens Vincent Verbeeck, kind van een Belgisch-Congolese moeder en een Belgische vader, niet persoonlijk verantwoordelijk voor de wandaden van Leopold II. ‘Maar voor mij draagt u als monarch van dit land wel de historische verantwoordelijkheid om de wandaden in Congo publiekelijk te erkennen.’
Sire, u stelt me teleur.
Racisme en raciale ongelijkheid staan weer bovenaan de politieke agenda in België. Ook uw koningshuis, met name koning Leopold II, ligt onder vuur. De roep om bepaalde standbeelden van Leopold II uit ons straatbeeld te verwijderen, klinkt luider dan ooit.
Ik wacht echter op iets anders. Ik wacht op woorden van u, Sire. Ik wacht op een symbolische sorry van het Belgische koningshuis.
Het Nederlandse excuus
Ongeveer een maand geleden werd in Nederland het einde van de Duitse bezetting tijdens de Tweede Wereldoorlog herdacht. De Nederlandse koning Willem-Alexander sprak zijn volk – middenin de corona-epidemie – op historische wijze toe op een verlaten plein in Amsterdam.
Historisch, omdat hij een zwarte pagina uit de geschiedenis van het Nederlandse koningshuis voor het eerst benoemde. Hij gaf toe dat zijn grootmoeder, koningin Wilhelmina, in die Tweede Wereldoorlog de Nederlandse maatschappij tekortgeschoten was. Ze had het nagelaten om tijdens haar tientallen optredens op de radio tijdens de oorlog de Jodenvervolging fel te bekritiseren.
Sire, doe wat uw voorgangers niet deden: een symbolische sorry van het koningshuis.
Het doet me als gekleurd persoon met Congolese roots dromen van een Belgische vorst die de gruweldaden verricht in de toenmalige Kongo-Vrijstaat onder Leopold II durft te benoemen. Misschien kunnen uw woorden, net als de woorden van uw Nederlandse collega dat deden, troost en verzoening brengen voor uw bevolking.
Ik acht u niet persoonlijk verantwoordelijk voor de wandaden van een van uw voorgangers. U bent dat niet. Maar voor mij draagt u als monarch van dit land wel de historische verantwoordelijkheid om de wandaden in Congo publiekelijk te erkennen. Want de pijn van het koloniale verleden is er nog steeds.
Lees ook een voorpublicatie van Peter Verlinden:
Moet België zijn verontschuldigingen aanbieden voor de kolonisatie van Congo?
Een donkere geschiedenis
Koning Leopold II droomde van een kolonie die van hem een groot vorst zou maken. Een kolonie die België, maar vooral zijn koningshuis, op de wereldkaart zou zetten als een imperialistische grootmacht. Een kolonie die de wereld zou tonen waartoe hij in staat was. In 1885 was het zo ver. Kongo-Vrijstaat stond vanaf dan onder zijn persoonlijk bewind.
Zijn ambitie draaide uit op de gruwelijke dood en mishandeling van miljoenen Congolezen. In een poging de kolonie zo welvarend mogelijk te maken voerde men onder het bewind van Leopold II een rubbertaks in. Deze rubbertaks had als doel de ‘inherente luiheid’ van de Afrikaan aan te pakken. Dorpen kregen onmogelijke quota voor rubberontginning opgelegd. De hoeveelheid gewonnen rubber stond in verhouding met het aantal hutten in een dorp. Indien de quota niet werden gehaald, werden de dorpelingen getrakteerd op een scala van gruwelijke bestraffingen zoals verkrachtingen, moord, en foltering. Indien de quota wel gehaald werden gingen ze simpelweg omhoog en waren de bestraffingen gewoonweg bij de volgende controle hun deel.
Door een samenloop van financieel wanbeheer en internationale bezorgdheid over de humanitaire toestand in Kongo-Vrijstaat werd de Belgische regering gedwongen Kongo-Vrijstaat in 1908 te annexeren. Enkele jaren later (1910) zou de rubbertaks worden afgevoerd. Koning Leopold II kreeg nog een schadevergoeding van een ettelijke miljoenen voor ‘bewezen’ diensten.
Troost
Sire, dat uw koningshuis een onmetelijk grote schandvlek op zijn blazoen heeft weten we allebei. Dat u hier geen verantwoordelijkheid voor draagt, is voor mij een uitgesproken zaak.
Maar, Sire, u stelt me wel teleur. Ik droom nog steeds van een Belgische vorst die zich excuseert in naam van het koningshuis voor al de gruweldaden verricht onder het bewind van uw instituut.
Excuses die het Congoleze volk, de Congolese diaspora en de Belgische bevolking troost zouden bieden. Ik vraag u om vandaag te doen wat al uw voorgangers niet deden. Bied ons de troost waar we recht op hebben.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier