Russen viseren Brusselse denktank in

MICHAIL CHODORKOVSKI Rusland onderzoekt of de oligarch lobbyactiviteiten van het Brusselse EU-Russia Centre heeft gefinancierd. © GettyImages

België heeft in 2016 een rechtshulpverzoek van Rusland ontvangen. Het verzoek kadert in het gerechtelijk onderzoek naar de oligarch Michail Chodorkovski. Dat vernam Knack.

Michail Chodorkovski (53), de voormalige topman van energiebedrijf Yukos, werd in 2003 door het Amerikaanse zakenblad Forbes uitgeroepen tot rijkste man van Rusland. Datzelfde jaar geraakte hij in onmin met president Vladimir Poetin, toen hij de ‘endemische corruptie’ onder diens leiderschap aanklaagde en zelf politieke ambities koesterde. Hij werd gearresteerd op verdenking van fraude en belastingontduiking, en zat tot 2013 in een strafkamp in Siberië. Na zijn vervroegde vrijlating in 2013 verkaste hij naar Zwitserland en het Verenigd Koninkrijk, maar met zijn organisatie Open Rusland blijft hij de oppositie steunen in zijn vaderland.

Rusland en Chodorkovski’s entourage vechten al jaren een verbeten juridische strijd uit over de nalatenschap van Yukos, dat in 2006 bankroet werd verklaard. In 2014 besliste het Permanent Hof van Arbitrage in Den Haag dat Rusland 50 miljard dollar moest betalen aan de voormalige eigenaars van het energiebedrijf. Een andere rechtbank, van beroepsrechters, in Den Haag gaf Rusland dan weer gelijk. En eind 2015 berichtte The Guardian dat in Rusland een gerechtelijk onderzoek was gestart naar de voormalige aandeelhouders en het management van Yukos, die onder meer van witwassen worden verdacht.

Knack vernam dat de procureur-generaal in Moskou in 2016 een rechtshulpverzoek naar België heeft verstuurd. Het federaal parket bevestigt dat, maar wil niet kwijt of België erop is ingegaan. ‘Wij dienen hier alleen als postbus. Dit is geen dossier van het federaal parket zelf’, zegt woordvoerder Thierry Werts. Volgens goed geïnformeerde bronnen vroeg de Russische procureur-generaal om huiszoekingen te doen bij een Belgisch bedrijf en bij het EU-Russia Centre, een internationale vzw die kantoor houdt in Brussel. Zo wil hij de geldstromen van Chodorkovski en zijn entourage in kaart brengen. Rusland onderzoekt of de oligarch lobbyactiviteiten van de denktank heeft gefinancierd.

De Brit Fraser Cameron, voormalig directeur van het EU-Russia Centre, bevestigt dat de ‘Belgische overheid intussen al een onderzoek heeft gevoerd’ en dat de federale politie ‘een aantal dossiers heeft onderzocht en daarna heeft terugbezorgd’. Hij noemt het Russische onderzoek ‘duidelijk politiek gemotiveerd’.

Sowieso ligt de zaak politiek gevoelig. Het EU-Russia Centre is in 2007 opgericht door Europese topfiguren: Pat Cox (voormalig voorzitter van het Europees Parlement), Paddy Ashdown (voormalig Hoge Vertegenwoordiger voor Bosnië en Herzegovina), Heidi Hautala (Europarlementslid) en Günter Burghardt (voormalig ambassadeur van de Europese Unie in de Verenigde Staten). Op zijn website omschrijft het centrum zichzelf als ‘de leidende onafhankelijke informatie- en expertisebron voor iedereen die geïnteresseerd is in het moderne Rusland, zijn democratische status en de toekomst van zijn relatie met de EU’. Het organiseerde debatten en conferenties, had ontmoetingen met toppolitici, en onderhield contacten met internationale media, maar het laatste opiniestuk op zijn website, over de Oekraïne-crisis, dateert al van 2015. Het lijkt erop dat het centrum sindsdien een slapend bestaan leidt.

De Russische ambassade in België wil geen commentaar geven op de kwestie.

Door KRISTOF CLERIX

‘Het Russische onderzoek naar het EU-Russia Centre is duidelijk politiek gemotiveerd.’

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content