Door de coronacrisis zijn de loketten van de dienst Vreemdelingenzaken al een halfjaar dicht. De Gentse schepen Rudy Coddens (SP.A) trekt aan de alarmbel.
Wekenlang zwierf een Libisch echtpaar met twee kleuters en een baby door Gent. In afwachting van een afspraak bij de Dienst Vreemdelingenzaken (DVZ) sliepen ze in het station en konden ze overleven dankzij de hulp van een ngo. Ondertussen zijn ze van de radar verdwenen. ‘Dat zijn echt niet de enige ouders met kinderen die noodgedwongen op straat leven’, zegt Gents schepen van Sociaal Beleid en Armoedebestrijding Rudy Coddens (SP.A). ‘Daarnaast dolen nog heel wat alleenstaande vluchtelingen rond. En niet alleen in onze stad. Wij doen wel wat we kunnen, samen met een aantal ngo’s, maar we hebben niet genoeg capaciteit om al die mensen op te vangen.’
Als we mensen wekenlang aan hun lot overlaten, vormt dat een gevaar voor de volksgezondheid.
Het probleem is dat de loketten van de Dienst Vreemdelingenzaken, die aan het begin van de lockdown werden gesloten, nog altijd niet opnieuw zijn geopend. Ondertussen moeten asielzoekers zich online registreren om een afspraak te kunnen maken. ‘Dat op zich is al een hele uitdaging, want het digitale formulier is alleen beschikbaar in het Frans en het Nederlands’, zegt Coddens. ‘Bovendien heb je een smartphone of computer nodig die in België is geregistreerd om je te kunnen aanmelden. Met enig cynisme zou je haast gaan vermoeden dat de overheid mensen wil afschrikken.’
Heeft iemand zich online geregistreerd, dan duurt het nog weken en soms zelfs meer dan een maand voor er een afspraak wordt vastgelegd. In afwachting krijgen vluchtelingen geen opvang of ondersteuning en leven ze, zoals dat Libische gezin, doorgaans op straat. Pas vanaf het moment dat de afspraak vastligt, begint het verzoek om internationale bescherming officieel te lopen en hebben mensen recht op materiële hulp.’Toen asielzoekers in lange rijen voor de Dienst Vreemdelingenzaken in Brussel stonden aan te schuiven en mensen in het Maximiliaanpark sliepen, waren de media er niet weg te slaan’, zegt Coddens. ‘In die periode hoefden mensen maar enkele dagen tot een week op een afspraak te wachten, terwijl dat nu dus veel langer is. Alleen zijn de wachtrijen vandaag onzichtbaar.’
Bang voor de winter
Rudy Coddens roept de Dienst Vreemdelingenzaken op om de loketten zo snel mogelijk weer te openen. ‘Er moet dringend meer personeel worden ingezet om die wachttijd in te korten. Bovendien zouden de betrokkenen materiële hulp moeten krijgen zodra ze zich hebben aangemeld en niet pas weken later wanneer ze een afspraak hebben.’
In augustus dagvaardden Vluchtelingenwerk Vlaanderen en een rits andere ngo’s de Belgische staat omdat honderden mensen ook toen al op straat moesten zien te overleven. ‘Ik heb de indruk dat men zich dat niet al te veel aantrekt’, zegt Rudy Coddens. ‘Nochtans staan we vandaag voor een onhoudbare en onmenselijke situatie. Ik hou mijn hart vast voor de winter. In tijden van corona is het zelfs een kwestie van schuldig verzuim: Als we mensen wekenlang aan hun lot overlaten waardoor ze geen dak boven hun hoofd hebben, dan vormt dat een gevaar voor de volksgezondheid.’
