Responsabilisering langdurig zieken verhit gemoederen in Kamercommissie Sociale Zaken

Verhitte gemoederen woensdag in de Kamercommissie Sociale Zaken, over het wetsontwerp van het ‘Terug naar Werk-plan’ van minister van Volksgezondheid Frank Vandenbroucke (Vooruit). De PVDA wilde het wetsvoorstel van de agenda halen en ging daarover in de clinch nog voor de bespreking was gestart. Het voorstel werd uiteindelijk maar deels besproken en niet gestemd, nadat de PVDA een uur het woord nam.

Al bij het begin van de zitting woensdag vroeg de PVDA om de bespreking van het wetsontwerp van minister Vandenbroucke om langdurig zieken te sanctioneren indien ze pertinent weigeren mee te werken aan mogelijke herintegratie op de arbeidsmarkt, van de agenda te halen. Het argument dat de partij daarvoor aandroeg, was het ‘negatief’ advies van het Riziv over het ontwerp, dat dinsdag/gisteren pas werd bezorgd aan de commissieleden. En dat terwijl het al in februari was uitgebracht, en ‘minister Vandebroucke het tot nu toe had over een positief advies’, aldus PVDA’er Gaby Colebunders. 

‘Waarom werd dit advies slechts de dag voor de bespreking aan de leden van de commissie overgemaakt? Wou de minister er misschien geen ruchbtaarheid aan geven?’, zei ook PVDA-fractievoorzitster Sofie Merckx bij aanvang van de zitting. 

Commissievoorzitster Marie-Colline Leroy (Ecolo) weigerde echter het punt van de agenda te halen. Leroy wees erop dat het niet mogelijk is een wetsontwerp te schrappen waarvan de regering gevraagd heeft het te behandelen. Het ontwerp bleef dus op de agenda staan, als derde in de rij van woensdag te behandelen wetsontwerpen.

‘Forcing van Vivaldi’

Dat kon op weinig bijval rekenen van voorzitster Leroy, die haar geduld verloor en Merckx met aandrang verzocht om zich te houden aan de bespreking van het wetsontwerp dat ter tafel lag. ‘Als u het niet eens bent met een tekst, mevrouw Merckx, dan stemt u tegen! De manier waarop u deze procedure misbruikt is bijzonder vervelend’, zei Leroy, die Merckx verzocht zich aan de agenda te houden. Waarop fractievoorzitster Merckx een wel erg lange lezing van grieven tegen de tweede tekst aanvatte. 

Minister Vandenbroucke, die tijdens de gedachtewisselingen met de commissievoorzitter had gezwegen, onderbrak die. ‘U moet uw oren uitkuisen. U wil vooral tijd rekken. En wat u herhaalt, is onzin’, zei Vandenbroucke, die tijdens de eigenlijke bespreking van het bewuste wetsontwerp ‘de sfeer van verdachtmaking’ laakte. 

Nog tijdens de bespreking kreeg het standpunt van PVDA bijval van het Vlaams Belang. ‘U drijft uw wil door en dat tegen alle adviezen in’, zei Ellen Samyn. ‘In principe zouden wij voor hebben gestemd, maar door de manier waarop zullen we ons nu onthouden’. Nog in de oppositie noemde Valerie Van Peel (N-VA) het wetsontwerp ‘een holle doos’. 

Een heel aantal partijen kon vervolgens niet meer aan bod komen doordat – opnieuw PVDA – ditmaal bij monde van Gaby Colebunders, meer dan een uur het woord nam. De verdere bespreking en stemming werden dan ook uitgesteld naar een volgende zitting op 22 juni. 

‘Terug naar Werk-plan’

Het ‘Terug naar Werk-plan’ van minister Vandenbroucke, waar de regering half mei groen licht voor gaf, voorziet er onder meer in dat bedrijven met relatief veel langdurig zieke werknemers vanaf 2023 een financiële sanctie kunnen krijgen. De langdurig zieken zelf verliezen 2,5 procent van hun uitkering als ze na lang aandringen blijven weigeren om mee te werken aan het reïntegratieproces. De plannen maken deel uit van het voornemen van de regering om de werkzaamheidsgraad op te trekken tot 80 procent. 

Concreet krijgen langdurig zieken na 10 weken afwezigheid een vragenlijst toegestuurd, waarin hen onder meer wordt gevraagd hoe hun gezondheidstoestand is, en of ze denken terug aan de slag te kunnen gaan. Op basis daarvan kan het ziekenfonds inschatten wie een traject kan opstarten bij een ‘Terug Naar Werk-coördinator’, een relatief nieuwe functie bij de ziekenfondsen die door een eerdere hervorming van Vandenbroucke werd ingevoerd.  

Als de langdurig zieke na een cascade aan verwittigingen niet reageert, verliest die 2,5 pct van zijn uitkering. 

Ook voor bedrijven komen er sancties. Bedrijven waar in de laatste vier kwartalen zeker drie werknemers zijn uitgevallen voor minstens twaalf maanden én waarbij het aantal langdurig zieken drie keer hoger ligt dan het gemiddelde in de privé en twee keer hoger dan het gemiddelde in de eigen sector, betalen per kwartaal een bijdrage van 0,635 procent op de lonen, wat neerkomt op 2,5 procent op jaarbasis.