Regisseuse en actrice Karlijn Sileghem: ‘Zijn wij niet allemaal onnozelaars?’

Karlijn Sileghem was in de wolken met het boekje Onnozele dat Bart Moeyaert haar gaf. Ze maakte er een tragikomedie van waarin alles en iedereen te koop is.

Vertel eens, wat is uw prijs?

Karlijn Sileghem: Ik ben onbetaalbaar! (lacht) Het decor van Onnozele is een pop-upstore, en aan alles en iedereen hangt een prijskaartje. Dat ziet er grappig uit, maar het is gewoon de realiteit. Alles wordt vandaag door een economische bril bekeken. Toen ik op mijn 29e voor het eerst moeder werd, kreeg ik te horen dat mijn marktwaarde fors zou dalen. De situatie is zó doorgeslagen. De sociale zekerheid brokkelt af, zelfs in het onderwijs zie je die verschuiving, en kunst wordt als een product behandeld. Kunstenaars moeten tegenwoordig vooral goede ondernemers zijn, er wordt van hen verwacht dat ze marktonderzoek doen. Maar creatief of innerlijk onderzoek wordt amper aangemoedigd.

Draaft u niet een beetje door?

Sileghem: (onverstoorbaar) Die ontwikkeling in de samenleving ligt, samen met de tekst van Bart Moeyaert, aan de basis van onze Onnozele.

Zou u zichzelf een onnozele durven te noemen?

Sileghem: Ach, wie niet? We zijn toch allemaal onnozelaars? Bart Moeyaert schreef zijn Onnozele niet voor mij maar in 2011 als een nieuwjaarsgeschenk voor de uitgeverijen Querido, Nijgh & van Ditmar en Van Oorschot. Het is een verhaal over drie zussen die op de vlucht zijn naar een veilig land. Bart liet zich inspireren door de mythe waarin oppergod Zeus de jonge prinses Europa ontvoert. Een belangrijke passage is: ‘We lopen gewoon verder, we moeten op onze tanden bijten en daarna kan ons niets meer gebeuren. Niets meer. Ach, er kan u altijd iets gebeuren, zelfs als ge nie schoon zijt of al lelijk zijt gemaakt.’ Die zin beschrijft hoe weinig zekerheid het leven ons biedt. Ook al streven we naar zekerheid en geloven we als onnozelaars dat onze keuzes ons dat zullen geven.

In het stuk vertel ik over de tocht van de zussen. De pop-upstore is een metafoor voor hoe ik de samenleving zie: een plek waar alles op zijn financiële waarde wordt beoordeeld. Er hangt onder meer een digitale animatie van een schilderij van Sophie Kuijken. Ze maakt verstilde portretten van ontwrichte zielen, tegen een neutrale achtergrond. Sophie heeft twintig jaar gewacht om met haar werk naar buiten te komen, omdat ze elke vorm van commercie wilde mijden.

Echt grappig klinkt dit allemaal niet.

Sileghem: Oh, maar het wordt een feestje, hoor! Ik ging naar de toneelschool omdat ik niet kon stilzitten en omdat ik op de scène de feestelijkheid terugvond die bij ons thuis hing. Mijn vader tapdanste ons wakker. En zelfs nu, als tachtiger, waagt hij zich nog aan een balletpasje. Dat feestelijke zit ook in Onnozele. Er is champagne, de mensen krijgen een ‘onnozel’ cadeautje mee, en muzikant Nils De Caster – hij werkte mee aan de film The Broken Circle Breakdown – vertelt het verhaal al musicerend mee. We brengen onder meer een song over een paard waaraan je raad kunt vragen. (grijnst) Pas op, dit is niet mijn stand-upcomedydebuut, hè? Dit is mijn multimediale, tragikomische solodebuut. Als dit aanslaat, dan ga ik in mijn volgend project misschien wel in de etalage van een slager liggen. Tussen de te keuren fijne vleeswaren.