‘Het Belgische voetbalbestel is oud, wit en niet geneigd om veel te veranderen’, zegt Antwerp-kapitein Faris Haroun. FC United, een nieuwe docureeks over racisme in het Belgisch voetbal, geeft hem gelijk.
Op 3 mei start op Canvas FC United, een documentaire die drie afleveringen lang ingaat op racisme en het gebrek aan diversiteit in het Belgisch voetbal. Het thema is verre van nieuw maar blijft brandend actueel – ook al zijn er uiteraard minder incidenten nu, door de coronacrisis, geen fan nog een stadion bezoekt. Racisme is geen onderwerp waar voetbalbestuurders graag over praten, behalve dan in de verleden tijd. ‘Er zijn absoluut nog problemen,’ besluiten ze dan, ‘maar het gaat de goede kant op.’ Regisseur Sander De Geyter van Deklat Binnen, het productiehuis achter FC United, wil dat op z’n minst nuanceren. ‘Het flagrante racisme van de jaren 1970 en 1980 is gelukkig verdwenen’, zegt hij. ‘Er worden geen bananen meer op het veld gegooid. Vandaag komen de oerwoudgeluiden van enkelingen in de tribunes en niet van een duizendkoppig koor. Maar er zijn verontrustende tendensen.’
Zoals?
Sander De Geyter: Onder zeer jonge voetbalfans is het bijvoorbeeld bon ton om extreemrechtse slogans te scanderen. In de docu zit de getuigenis van een anoniem lid van Schild & Vrienden. Na de beruchte Pano-reportage over die extreemrechtse jongerenbeweging in 2018 volgde een opvallende instroom vanuit de harde kernen van Vlaamse voetbalclubs. Een verontrustende evolutie waarvan de Belgische voetbalbond niet op de hoogte was.
Lukaku heeft een boek vol verhalen over racisme in het voetbal.
In de documentaire komen wereldsterren als Romelu Lukaku en Yannick Carrascoaan het woord. Hebben hun ervaring met racisme hen gevormd?
De Geyter: Absoluut. Vooral Lukaku heeft een boek vol verhalen. Het gaat niet alleen om openlijke beledigingen maar ook om drempels die voor hem zijn opgeworpen. Als zwarte speler opgroeien in het Belgisch voetbal, waar wit de norm blijft, is zelfs voor een supertalent een ontregelende ervaring.
Helpen campagnes als Say No to Racism?
De Geyter: Je moet ze voeren, want ze hebben een belangrijke boodschap. Maar daarmee mag het laatste woord niet gezegd zijn.
We zijn gaan praten met Peter Bossaert, de ceo van de voetbalbond. Hij lijkt oprecht bekommerd om de problematiek, en hij eist aandacht voor diversiteit, ook als het over gendergelijkheid en seksuele oriëntatie gaat. Maar hij wil niet benoemen wat er vroeger is misgegaan en waarom het zo lang heeft geduurd eer er echte actie kwam.
Het is ook allemaal weinig concreet. In 2020 presenteerde de Engelse voetbalbond een plan dat clubs oplegt om minstens 15 procent van de managementfuncties en 25 procent van de coachingjobs te reserveren voor minderheden. Die daadkracht ontbreekt in België. Faris Haroun, de kapitein van Antwerp, bestempelt ons voetbalbestel als ‘oud, wit en niet geneigd om veel te veranderen’. Hij heeft geen ongelijk.
Aan de andere kant kun je zeggen: in het voetbal ontmoeten blank en zwart elkaar tenminste.
De Geyter: Dat volkse, universele is de grote kracht van het spelletje. Maar voetbal kan nog zoveel méér betekenen. In de laatste afleveringen van FC United tonen we hartverwarmende lichtpunten, zoals de communitywerking bij AA Gent en mooie multiculturele initiatieven als de Antwerpse City Pirates en de RWDM Girls. In Molenbeek voetballen honderden meisjes, met of zonder hoofddoek. Sommigen praten Frans, anderen Nederlands, Arabisch of Duits. Het is heus mogelijk om iedereen zich welkom te laten voelen en te laten genieten van het mooiste spel ter wereld.
FC United
Vanaf maandag 3 mei op Canvas en vrtnu.be.
