Vic Anciaux (91) overleden: ‘Een monument in de Vlaamse beweging’

Oud-voorzitter van de Volksunie Vic Anciaux is vrijdag overleden. Hij was 91 jaar. Zijn overlijden werd door zijn zoon, senator Bert Anciaux, meegedeeld.

‘Net afscheid genomen van ons vake’, schreef Bert Anciaux op sociale media. ‘Zo blij en gelukkig met een leven vol inzet en plezier. Zo dankbaar voor alles’.

Vic Anciaux was decennialang een boegbeeld van de Volksunie (VU). Hij was partijvoorzitter en staatssecretaris.

Vic Anciaux werd geboren in Boechout bij Antwerpen op 24 december 1931. Hij liep middelbaar onderwijs aan het Antwerpse Onze-Lieve-Vrouwecollege en behaalde in 1957 aan de universiteit van Leuven het diploma van doctor in de geneeskunde. Daarna werd hij huisarts in Machelen, niet ver van Brussel.

Zijn politiek engagement kwam naar eigen zeggen uit woede vanwege de wantoestanden in de Nederlandsonkundige Brusselse ziekenhuizen.

In 1954 werd Vic Anciaux lid van de Volksunie. Op gemeentelijk vlak is Vic Anciaux actief geweest als gemeenteraadslid in Machelen en in Brussel. Na de verkiezingsnederlaag van 1978 – te wijten aan de afscheuring van de radicale vleugel (later het Vlaams Blok) uit onvrede met het Egmontpact – volgde Vic Anciaux Hugo Schiltz op als voorzitter van de VU. Bij de verkiezingen van 1981 kon Anciaux de VU weer met winst doen aanknopen.

Vic Anciaux bleef voorzitter tot 1986. Later zou ook zijn zoon Bert die functie opnemen.  Vic Anciaux was dertig jaar lang parlementslid. In 1965 werd hij voor de eerste keer verkozen in de Kamer, waar hij ook even fractieleider was. Vic Anciaux werd ook staatssecretaris in de federale en Brusselse regering.

Eind jaren 70 was hij in de regering-Tindemans II en in de regering-Vanden Boeynants bevoegd voor Nederlandstalige Cultuur en Sociale Zaken in Brussel. Via de aankoop van gemeenschapscentra zoals de Ancienne Belgique wil hij de Nederlandstalige cultuur in Brussel laten uitstralen.  In die periode stelde hij ook hij een migrantennota op , waarmee hij de integratie en levensstandaard van migranten wilde verbeteren. Door de val de de regering werd de nota nooit uitgevoerd. Migrantenbeleid was ook een van de bevoegdheden die Anciaux later als Brussels staatssecretaris kreeg.  In 1997 stapte Vic Anciaux uit de Brusselse regering uit onvrede met de manier waarop die een taalakkoord wenste uit te voere

Vic Anciaux was van 1979 tot 1986 voorzitter van de Volksunie. Hij was ook staatssecretaris voor Vlaamse Cultuur en Brusselse zaken van 1977 tot 1977 en Brussels staatssecretaris van 1989 tot 1997.

Eind jaren 70 was hij in de regering-Tindemans II en in de regering-Vanden Boeynants bevoegd voor Nederlandstalige Cultuur en Sociale Zaken in Brussel. Via de aankoop van gemeenschapscentra zoals de Ancienne Belgique wil hij de Nederlandstalige cultuur in Brussel laten uitstralen. In die periode stelde hij ook hij een migrantennota op , waarmee hij de integratie en levensstandaard van migranten wilde verbeteren. Door de val de de regering werd de nota nooit uitgevoerd. Migrantenbeleid was ook een van de bevoegdheden die Anciaux later als Brussels staatssecretaris kreeg. 

In 1997 stapte Vic Anciaux uit de Brusselse regering uit onvrede met de manier waarop die een taalakkoord wenste uit te voeren. Hij zette kort daarna ook een punt achter zijn actieve politieke loopbaan. Later zou hij de oprichting van het Brussels Gewest als een politieke vergissing omschrijven. Hij had Brussel liever als één stad gezien in plaats van een gewest met negentien gemeenten.

Na zijn ontslag bleef Vic Anciaux wel lid van de partij en na het uiteenvallen van de Volksunie in 2001, volgde hij zijn zoon Bert naar het links-liberale Spirit. Bert stapte later over naar sp.a, maar zijn vader zou hem niet volgen. De socialisten waren voor hem te weinig Vlaams.
Vic Anciaux is vader van zeven kinderen. Vijf van hen zijn politiek actief, in verschillende partijen. Bert zetelt in de Senaat voor Vooruit, Roel is voor Vooruit provincieraadslid en gemeenteraadslid in Meise, Koen was Open VLD-schepen in Mechelen en zetelt nu in de provincieraad van Antwerpen, Jan was voor de N-VA OCMW-voorzitter in Vilvoorde en Hilde was namens het kartel sp.a-spirit-Groen jarenlang schepen in Machelen. Ook Marie-Paule Quix, zijn tweede vrouw, zetelde jarenlang in de gemeenteraad en het Brussels Parlement.
Zelf vond Anciaux geen nieuwe partij. Met de N-VA, de enige overgebleven erfgenaam van de VU, liep hij niet hoog op. ‘De N-VA doet niets voor Vlaanderen. Dat stoort mij zeer’, liet hij in augustus 2017 tijdens een interview met Knack optekenen.
Anciaux bleef na zijn politieke loopbaan nog geruime tijd actief als voorzitter van onder meer de Vlaamse Liga tegen Kanker (VLK). In april 2016 werd bij Anciaux longkanker vastgesteld.

‘Hij stak er bovenuit’

Meerdere Vlaamse en Brusselse politici reageren op het overlijden.

Vlaams minister van Binnenlands Bestuur Bart Somers (Open VLD) noemt Anciaux ‘één van zijn helden.’

Somers, zelf ooit lid van de VU, stelt op Twitter dat Anciaux ‘er bovenuit stak’. ‘Een fiere Vlaming, open en verdraagzaam en altijd aan de kant van de kwetsbare mens’. Volgens de liberaal ‘koos hij nooit het platgetreden pad’.

Vlaams minister van Welzijn Hilde Crevits (CD&V) neemt ‘afscheid van een warme man, een warme Vlaming’, terwijl minister van Onderwijs Ben Weyts (N-VA) spreekt van een ‘warme flamingant’. ‘Vlaams-nationalisten komen er gelukkig in vele soorten en kleuren, Vic Anciaux was er een van’, zegt hij.

Federaal minister van Volksgezondheid Frank Vandenbroucke (Vooruit) zegt dat het overlijden van Vic Anciaux hem ‘bijzonder raakt’. ‘Vic was een monument in de Vlaamse beweging: Vlaams, sociaal en democratisch. Met zijn engagement en zijn sociale visie op gezondheid en gezondheidszorg – zoals in de strijd tegen kanker – heeft hij sterke sporen getrokken. Vic was ook een buitengewoon warme en innemende man, iemand die je nooit vergeet. Zijn ideeën en idealen mogen ook niet vergeten woorden.’

Groen-covoorzitter Nadia Naji, zelf een Brusselse, stelt dat de hoofdstad met Vic Anciaux een ‘voorbeeldpoliticus en Brusseleir “vè et leive”‘ verliest. Haar collega bij Groen Jeremie Vaneeckhout zegt dat Vlaanderen en Brussel ‘een voortrekker verliezen’. ‘Open, zelfbewust en sociaalvoelend, vol verantwoordelijkheidsgevoel’, beschrijft hij Anciaux.

Brussels minister Elke Van den Brandt (Groen) noemt de ex-VU-voorzitter ‘een warme man, met visie en overtuiging, die hij omzette in een eindeloos engagement voor Brussel.’