Het Rekenhof raamt de kosten van consultancy voor de federale overheid in de periode 2020-2022 op 2,5 miljard euro. Dat blijkt uit een rapport dat woensdag gepubliceerd werd. Volgens het Rekenhof gaat het om 2 miljard euro voor IT-consultancy. Het overige bedrag ging naar andere domeinen, zoals strategie en management.
Naast klassieke aanwervingen kunnen federale organisaties voor hun IT-behoeften een beroep doen op detachering en externe consultancy. Het Rekenhof stelt vast dat de inzet van externe IT-consultants via Smals, dat de IT-infrastructuur van de overheid bouwt en beheert, in de periode 2018-2024 gestegen is van 17,8 tot 36 procent in de omzet van Smals. Het aandeel detacheringen daarentegen nam af, ook al bleef het qua volume stabiel.
Die evolutie is deels te verklaren door de toename van het aantal organisaties die gebruik kunnen maken van de raamomvereenkomsten van Smals, klinkt het. ‘Die evolutie wijst op een mismatch of op een tekort aan intern IT-personeel, met inbegrip van detachering. Dat komt door het ontbreken van een strategie, onder meer voor IT-competentiemanagement, en omdat de inzet van consultants niet wordt omkaderd of geëvalueerd’, voegt het Rekenhof eraan toe. Bij Egov Select, het IT-rekruteringsbureau van de federale overheid, ziet het Rekenhof dan weer dat het aantal gedetacheerden sinds 2019 verdubbelde, door toenemende IT-behoeften van haar leden.
Het Rekenhof stelt daarnaast vast dat de federale staat niet beschikt over een gecentraliseerde inventaris van de consultancyopdrachten. Ook ontbreekt het aan een expliciete definitie van wat onder die contracten valt. Zo moest het Rekenhof zelf de consultancy-uitgaven in 137 federale organisaties verzamelen om een eigen inventaris te kunnen opstellen.
Tot slot stelt het Rekenhof structurele inbreuken vast op de regelgeving voor overheidsopdrachten. Daarvoor analyseerde het 101 contracten, waarmee een uitgave van 2,2 miljard euro gemoeid was. Zo werd bij een vijfde van de opdrachten de behoefte onvoldoende verantwoord, werd in de helft van de opdrachten de voorbereidingsfase niet gedocumenteerd en werd in acht op de tien gevallen de inzet van consultancy niet of onvoldoende gerechtvaardigd. Ook waren in bijna de helft van de gevallen de ramingen van de waarde van de opdracht niet erg realistisch.
Het Rekenhof formuleert verschillende aanbevelingen. Zo adviseert het om de voorwaarden om voor detachering te kiezen te verduidelijken. Ook vraagt het om IT-resources te plannen om de behoeften via detachering te dekken in plaats van via externe consultancy. Er moet ook geanalyseerd worden of de personeelsstatuten van het federaal overheidspersoneel wel adequaat zijn voor het beheer van het IT-personeel, oordeelt het Rekenhof.