De VRT heeft weer lastige weken beleefd. Zowel op de werkvloer als binnen de politiek doen vermoedens van grensoverschrijdend gedrag en halve waarheden heel wat stof opwaaien. ‘Ceo Frederik Delaplace is een benoeming van de N-VA, zo zegt men’, aldus gewezen minister van Media Eric Van Rompuy (CD&V). ‘Ik hoop dat dat niet klopt.’
‘Ik ben het moe om in de krant dingen te lezen waar we ons voor schamen. Van dingen te ontdekken die blijkbaar zijn gebeurd onder de neus en voor de ogen van degenen die van VRT een veilige plek horen te maken.’
In een interne mail binnen de VRT maakt tv-gezicht Bart Schols, bekend van De Afspraak, zich boos over de afgelopen weken. Schols’ mail, die bij De Standaard belandde, is een reactie op een andere mail van medewerkersplatform ‘Iedereen VRT’. Daarin werd het welzijnsbeleid bij de VRT verdedigd. ‘Er is een reële wil bij zowat alle directieleden, managers en medewerkers om tot een positieve verandering te komen. Dat lukt niet als we telkens opnieuw het verleden blijven oprakelen.’
Het verleden oprakelen hoeft niet eens, aldus Schols. ‘We mogen het met de regelmaat van de klok mee ontdekken en incasseren. Dat ben ik inderdaad meer dan moe.’ Hij vindt de boodschap van ‘Iedereen VRT’ zeer ongepast.
‘Wat moeten wij nog geloven van wat deze ceo ons vertelt?’
Grensoverschrijdend gedrag
De openbare omroep zit in woelig vaarwater. Opnieuw. Net als bij eerdere incidenten staat de persoon van Frederik Delaplace centraal, de ceo die sinds 2020 aan het roer staat bij het ‘Huis van Vertrouwen’.
De laatste oprisping kwam er nadat de Vlaamse oppositie een parlementaire hoorzitting met Delaplace van september en nieuwe onthullingen in de media had samengelegd. Weekblad Humo zoemde recent in op het gedrag van Ricus Jansegers. Eind augustus mocht de creatief directeur Content beschikken. Ook netmanager Lotte Vermeir was niet langer welkom aan de Reyerslaan.
In Humo verklaarde voormalig minister van Media Benjamin Dalle (CD&V) dat hij klachten had ontvangen over grensoverschrijdend gedrag van Jansegers. ‘Ik heb daar iets mee gedaan: ik heb teruggekoppeld met Frederik Delaplace en Frieda Brepoels (N-VA), voorzitter van de raad van bestuur. Ik heb de woorden “grensoverschrijdend gedrag” en “toxisch leiderschap” gebruikt, dat herinner ik me.’
Wat bleek? In een parlementaire hoorzitting in september, die er kwam naar aanleiding van het vertrek van Jansegers en Vermeir, had Delaplace gezegd geen weet te hebben van klachten van grensoverschrijdend gedrag. De conclusie was helder, aldus Groen: de ceo heeft gelogen.
Ongelukkig uitgedrukt
Tijdens de plenaire vergadering van het Vlaams Parlement op woensdag maakte kersvers mediaminister Cieltje Van Achter (N-VA) een opvallende indruk. De N-VA-minister haalde de kastanjes uit het vuur voor Delaplace, die zelf geen extra commentaar wilde geven.
‘Hij heeft zich inderdaad, op zijn minst, ongelukkig uitgedrukt’, aldus Van Achter. ‘Wat hij bedoelde is dat hij geen formele klacht, geen officiële melding heeft ontvangen.’
De oppositieleden maakten zich druk over de semantische sluipweg van de minister. Bovendien, zo stipt Gwendolyn Rutten (Open VLD) aan, had Delaplace in september helemaal geen vragen gekregen over ‘formele klachten’ van grensoverschrijdend gedrag.
In de commissievergadering, die online te herbekijken is, valt de term inderdaad niet.
Zo vraagt Stephanie D’Hose (Open VLD) aan Delaplace ‘of iemand ooit grensoverschrijdend gedrag van Ricus Jansegers of Lotte Vermeir heeft gemeld’.
Bram Jaques (Groen) wil van Delaplace weten ‘of er meldingen zijn geweest van grensoverschrijdend gedrag door een van de ontslagen personen’.
Als Delaplace niet op de vraag antwoordt, vraagt Groen-fractieleider Mieke Schauvliege ‘nog een antwoord op de vraag of Lotte Vermeir de ceo heeft gecontacteerd met klachten over grensoverschrijdend gedrag’. Daarop komt een negatief antwoord.
De drie vakbonden bij de VRT gingen op hun achterste poten staan. In een brief aan Van Achter plaatsten ze vraagtekens bij de handel en wandel van de ceo. ‘Komt de voorbeeldrol van de VRT voor de strijd tegen grensoverschrijdend gedrag niet in het gedrang?’
‘Ik snijd je ballen eraf’
Ondertussen publiceerden verschillende media uitspraken die Jansegers zou hebben gedaan aan de Reyerslaan. ‘Ik snijd je ballen eraf met een onscherp mes’, zou hij volgens Het Nieuwsblad tegen een medewerker gezegd hebben. En nog: ‘Ik ga je overrijden en kom nog eens terug om zeker te zijn dat je dood bent.’
Gwendolyn Rutten zegt tegen Knack niet te begrijpen waarom Delaplace niet zelf het woord neemt. ‘Waarom antwoordt minister Van Achter in zijn plaats? Ik kan niet anders dan concluderen dat de N-VA de ceo de hand boven het hoofd houdt.’
Sinds het aantreden van Delaplace volgt het ene incident het andere op. In 2023 klaagde het personeel over een ‘zwijgverbod’ vanuit de VRT-top. Enkel de communicatiedienst zou met ‘externen’ mogen praten. Begin dit jaar bleek dat Het proces dat niemand wou, de docureeks over Bart De Pauw op vraag van de top werd uitgesteld na een gesprek tussen De Pauw, Jansegers en Delaplace. Terloops bleek dat de VRT-top de bejubelde reeks Godvergeten, over misbruik in de kerk, eerst wilde uitstellen.
Desinformatie
Binnen de Vlaamse regering klinkt het unisono dat Delaplace niet ter discussie staat. Meerderheidspartij Vooruit zit in een ongemakkelijke positie. Ten tijde van de regering-Jambon, toen de Vlaamse socialisten in de oppositie zaten, was Vooruit een van de grootste criticasters van Delaplace. Niet zelden werd Delaplace verweten zich te gedienstig op te stellen tegenover de politiek, en de N-VA in het bijzonder.
‘De top van de VRT is een bijhuis van de N-VA geworden’, zegt Rutten onomwonden. ‘Waarom spreekt een N-VA-minister anders recht wat krom is? Vriend en vijand zullen toegeven dat er de laatste jaren een soort van appeasement is ontstaan tussen politiek en de top van de VRT. Op zich is dat goed, maar dat neemt niet weg dat we nu al verschillende situaties hebben gezien waarbij het hoofd van de VRT creatief met de waarheid is omgesprongen.’
Binnen de Vlaamse regering klinkt het unisono dat Delaplace niet ter discussie staat, maar Vooruit zit in een ongemakkelijke positie.
Rutten verwijst naar de beleidsnota van minister Van Achter. ‘Door in budgettair moeilijke tijden de VRT structureel te versterken’, zo staat er, ‘onderstreept deze regering het belang dat ze hecht aan een sterke publieke omroep in een periode waar technologische vooruitgang en desinformatie ons medialandschap op de proef stellen.’ Rutten: ‘Hoe kan je desinformatie bekampen als de topman van de VRT te pas en te onpas halve waarheden verkondigt? Wat moeten wij nog geloven van wat deze ceo ons vertelt?’
Politisering van de VRT
Ook volgens Eric Van Rompuy (CD&V), die mediaminister was tussen 1995 en 1999, is er iets aan de hand. ‘Ik stel vast dat de politiek opnieuw bij de VRT intervenieert. Dat was in mijn periode met ceo Bert Degraeve nooit het geval geweest.’
Van Rompuy zette destijds veel politiek kapitaal in om de invloed van de politiek op de Reyerslaan te temperen. Hij ging er prat op dat Degraeve niet werd aangesteld op basis van zijn politieke relaties, maar vanwege zijn kunde. ‘Frederik Delaplace is een benoeming van de N-VA, zo zegt men’, aldus Van Rompuy. ‘Ik hoop dat dat niet klopt. Anders heeft mijn hervorming van de VRT en de depolitisering tot niets gediend.’
Voor Rutten gaat het om meer dan politisering. ‘Door haar houding vergoelijkt de N-VA grensoverschrijdend gedrag. Je zal maar iemand zijn met een baas die je dingen toesnauwt zoals Jansegers. Volgens de integriteitscode van de VRT aanvaardt het bedrijf “geen enkele vorm van grensoverschrijdend gedrag, intimidatie, uitsluiting en discriminatie op welke grond dan ook”. Er werd echter geen gevolg gegeven aan de klachten tegen Jansegers.’
Ondertussen zijn er steeds meer aanwijzingen dat Jansegers en de VRT een dading sloten, waarbij de schuldvraag onbeantwoord blijft. De VRT verwijst enkel naar een oud persbericht, waarin staat dat ‘Ricus Jansegers besloten heeft VRT te verlaten’.
Pittig detail: op donderdag 12 december wordt Frederik Delaplace in het Vlaams Parlement verwacht. Officieel voor de bespreking van het jaarverslag van VRT. Nu al staat vast dat er wat meer op de agenda zal staan.
‘Misschien moet Frederik Delaplace eens zijn ontslag aanbieden bij de koning?’
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier