Energiespecialist Ronnie Belmans: ‘De regering had geen andere keuze meer’

© IDAgency
Han Renard

‘Het is duidelijk dat Engie niet alle financiële risico’s van de verlengde levensduur van de kerncentrales wil dragen’, zegt Ronnie Belmans, energiespecialist, en emeritus hoogleraar aan de KU Leuven.

De federale regering heeft dus een ‘principeakkoord’ op zak met Engie. Er komen nu gesprekken om de kerncentrales Tihange 3 en Doel 4 vanaf het najaar van 2026, na grondige inspectie en het verkrijgen van de nodige vergunningen, opnieuw op te starten en tien jaar langer open te houden.

Critici doen schamper over het akkoord omdat Engie het zelf heeft over ‘een niet-bindende intentieverklaring’.

Ronnie Belmans: Dat is een normale eerste stap in dit soort procedures: we zijn het eens over een kader en nu gaan we eraan beginnen. Niet meer, maar ook niet minder.

Wat vindt u dan van de kernpunten in deze eerste stap: een verlenging met tien jaar, de centrales worden niet genationaliseerd en Engie blijft de exploitatie voor zijn rekening nemen. Er komt een nieuwe structuur waarin de Belgische staat zal participeren en samen met Engie ‘zowel risico’s als winst’ zal delen.

Belmans: Dat is allemaal heel vaag en laat heel veel ruimte voor interpretatie. Het meest concrete punt in het akkoord is de termijn van tien jaar. Dat is ook een logische termijn, want met het verstrijken van de jaren zal het steeds moeilijker worden om die centrales, met hun verdienmodel gebaseerd op continu draaien, ook continu draaiende te houden. Er zal immers steeds meer hernieuwbare energie beschikbaar komen, met name offshore windenergie en zonne-energie, en dan krijg je steeds vaker momenten dat die centrales hun elektriciteitsproductie moeten verlagen of dat ze moeten worden afgeschakeld. En dat vreet natuurlijk aan hun verdienmodel.

Uitbater Engie zegt: Belgische staat, mee het bad in.

Wat met de andere punten: de Belgische staat zal in de kerncentrales participeren via een nog op te richten vennootschap. Wordt de overheid dan de facto mede-eigenaar van die centrales?

Belmans: Het kan dat de Belgische regering zover zal gaan, maar het is duidelijk dat de privépartij, Engie, heeft besloten dat ze niet alle financiële risico’s van de verlengde levensduur van de kerncentrales zal dragen. Wat er nu juist publiek zal worden gefinancierd en hoe winst en verlies zullen worden verdeeld, weten we nog niet. Maar er zijn een aantal zaken waarvan uitbater Engie zegt: Belgische staat, mee het bad in. En daarmee neemt de Belgische staat dus een commercieel risico. Eigenlijk zoals elektriciteitsmaatschappijen er elke dag nemen. Is het aan politici om dergelijke risico’s te nemen? Ik weet het niet.

Maar wat voor risico’s kunnen dat zijn?

Belmans: We weten nog niet wat er in het uiteindelijke akkoord zal staan. Maar stel dat in Frankrijk de kerncentrales opnieuw op volle capaciteit gaan draaien en dat mede daardoor de Belgische centrales een groot aantal uren van het jaar moeten worden stilgelegd. Dat zijn inkomsten die verdampen. Iemand moet daarvoor opdraaien. Daarover zal nog stevig worden onderhandeld.

Dat zou de Belgische belastingbetaler wel een flinke duit kunnen kosten?

Belmans: Ja, maar evengoed zou dat de belastingbetaler veel geld kunnen opbrengen. Als de Franse kerncentrales zo slecht blijven presteren als nu – een derde van de centrales ligt stil – zullen de elektriciteitsprijzen in Frankrijk ongelooflijk hoog blijven. De Belgische centrales zullen dan met weinig extra kosten heel veel kunnen exporteren naar Frankrijk, tegen hoge prijzen.

En als Frankrijk zijn zaakjes snel op orde heeft?

Belmans: Niemand kan het voorspellen, maar je voelt wel aan dat Engie zich afvraagt of dit nog wel een goede business case is.

Vindt u de geplande verlenging dan geen goed idee?

Belmans: Kijk, op dit ogenblik krijg je de sluiting van twee kerncentrales aan de bevolking gewoon niet verkocht, dat begrijp ik heel goed. Er zijn twee mogelijkheden. Ofwel is de oorlog in Oekraïne over een paar maanden voorbij, wat ik ten zeerste hoop, en is de situatie op de energiemarkt in 2025 weer normaal. En dan hoeft er eigenlijk niets te gebeuren. Ofwel is de oorlog in 2025 nog niet voorbij, of heeft Poetin de gaskraan helemaal dichtgedraaid, en dan hebben we veel meer problemen dan alleen de kerncentrales openhouden.

Maar de regering moet nu beslissen, zonder te weten hoelang die oorlog gaat duren.

Belmans: Dat klopt, maar op zich heeft dit besluit eigenlijk ook niets te maken met de oorlog in Oekraïne.

Volgens premier Alexander De Croo (Open VLD) en minister van Energie Tinne Van der Straeten (Groen) is dat juist hét sleutelargument om ze langer open te houden.

Belmans: Maar die centrales langer openhouden, dus ook na 2025, zal de komende 2 à 3 jaar helemaal niets aan de hoge energieprijzen veranderen.

Groen is in de federale regering gestapt met de belofte om eindelijk de kernuitstap te realiseren, en zal er nu mee voor zorgen dat de kerncentrales langer openblijven.

Belmans: Only fools don’t change their minds. De situatie is totaal anders dan toen de Vivaldi- regering is gestart. Ik denk dat de regering geen andere keuze meer had.

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content