‘We komen hier niet om ons te verontschuldigen, enkel om uitleg te geven over wat Panama rond transparantie heeft gerealiseerd’, stelde een Panamese regeringsdelegatie in de kamercommissie Panama Papers. ‘Onze naam is door het slijk gehaald maar wij zijn niet de enige schuldigen.’
Liefst 48.360 Panamese offshores duiken op in het datalek van het Panamese advocatenkantoor Mossack Fonseca, dat Knack kon inkijken in samenwerking met de Süddeutsche Zeitung en het Internationaal Consortium van Onderzoeksjournalisten. 314 daarvan zijn direct gelinkt aan België.
Panamees viceminister van Buitenlandse Zaken Luis Miguel Hincapié en viceminister van Financiën Eyda Varela de Chinchilla gaven donderdagvoormiddag in het parlement tekst en uitleg over hun financiële sector, goed voor 8 procent van het bnp van Panama.
‘We zijn niet blij met de benaming Panama Papers’, stak Hincapié van wal. ‘Natuurlijk is alles begonnen bij Mossack Fonseca (met hoofdzetel in Panama, nvdr) maar er is geen enkele Panamese bank en er zijn maar weinig Panamese bedrijven bij betrokken.’ Hij herhaalde wat de Panamese president Juan Carlos Varela eerder al schreef in een opiniestuk in de New York Times: ‘Dit is een wereldwijd probleem. Panama is niet enige betrokken land. Het is niet correct dat Panama met vinger wordt gewezen. Alsof wij enige schuldige zouden zijn.’
De delegatie benadrukte dat Panama de voorbije tijd meerdere maatregelen heeft genomen om meer transparantie te verzekeren. Dat is immers een van de knelpunten bij de offshoresector: vaak is niet duidelijk wie er precies achter de bedrijven schuilgaat. Net dat maakt offshores zo interessant om pakweg belastingen te ontwijken of crimineel geld te verbergen.
Minister Hincapié benadrukte de ‘stappen vooruit die zijn gezet’. Hij noemde onder meer wetgeving over de identificatie van klanten, en het schrappen van aandelen aan toonder. Wie zo’n aandeel fysiek bezit, is eigenaar van het bedrijf. Maar doordat de naam van de aandeelhouders nergens vermeldt staat, wordt de anonimiteit verzekerd. Maar dat kan dus niet langer in Panama, aldus Hincapié.
In april had president Varela ook al de oprichting van een internationaal panel aangekondigd om de transparantie van de offshore industrie te verbeteren.
Onderhandelen met België
Financiënminister Varela De Chinchilla vulde aan dat Panama met verschillende derde landen akkoorden heeft gesloten (of erover onderhandelt) om informatie uit te wisselen: de VS, Colombia, Japan en Duitsland. Nu kan ook België aan dat rijtje toegevoegd worden. Minister van Financiën Johan Van Overtveldt (N-VA) kondigde donderdagochtend aan dat de Panamese delegatie akkoord ging om met België onderhandelingen te starten over de automatische uitwisseling van fiscale gegevens.
Varela de Chinchilla benadrukte ook nog dat ‘meer dan tachtig procent van de offshore vennootschappen’ uit de Panama Papers niét in Panama is gevestigd, en ‘al het geld in andere landen zit’.
‘Ons vertrouwen is zwaar geschokt’
De Belgische kamerleden reageerden kritisch op de uiteenzetting van de Panamese ministers. ‘Ons vertrouwen in Panama is zwaar geschokt’, zei Dirk Vandermaelen (SP.A). ‘Voor de Panama Papers uitlekten waren er al zware vermoedens, maar de onthullingen tonen dat het nog erger is dan we ooit gedacht hadden. Panama zal zware inspanningen moeten doen om het vertrouwen te herstellen. Tot de Panama Papers uitlekten, moesten we vaststellen dat Panama in de OESO-oefening om internationale belastingfraude tegen te gaan zich enkel met slepende voeten heeft ingeschreven in de inspanningen.’
Vandermaelen wilde weten of de gegevensuitwisseling met België ook zou slaan op het verleden. ‘Wat mij betreft kan het niet ver genoeg teruggaan.’
Daarop antwoordde minister Hincapié dat internationale normen normaal niet voorzien in retroactiviteit. ‘Maar wat strafrechtelijke aangelegenheden betreft, zullen we wél gegevens uit het verleden overmaken.’ Hincapié zei verder dat Panama ‘veel inspanningen doet om zijn imago weer op te poetsen’. Hij voegde eraan toe dat Panama het land is dat ‘misschien wel het meeste verdragen over de uitwisseling van gegevens heeft getekend (ter wereld, nvdr), zij het niet volgens de OESO-normen.’ Voortaan zou Panama die OESO-normen wél gaan volgen.
Lege doos
Luk Van Biesen (Open VLD) vond dat de Panamese delegatie in haar voorstelling de zaken minimaliseerde. ‘Vergeet niet dat de Panama Papers gaan over slechts één advocatenbureau. Er zijn verschillende Fonseca’s in uw land geweest die hebben meegewerkt aan internationale fiscale fraude. U zou de zaken beter in het juiste perspectief zetten.’
Georges Gilkinet (Ecolo) begreep dat het niet aangenaam was ‘om met de vinger te worden gewezen voor een ernstige misdaad -want daarover gaat het hier. Ik begrijp uw gevoelens, maar u moet ook de onze begrijpen. Belastingparadijzen vormen een probleem voor de wereldeconomie, maar ook voor overheidsfinanciën.’
Benoît Piedboeuf (MR) stelde dan weer vragen bij de substantie achter de offshoresector op zich. ‘Er is een groot verschil tussen échte bedrijven en papieren bedrijven. Vindt u het normaal dat vennootschappen eigenlijk een lege doos zijn, met activiteiten die louter in het buitenland plaatsvinden?’
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
