Laaggeschoolden zijn de grote afwezige op de arbeidsmarkt. ‘Misschien moet de regering wel banen voor laaggeschoolden uitvinden’, stelt Steven Vanackere, ondervoorzitter van de Hoge Raad, voor.
Laaggeschoolden zijn de grote afwezige op de arbeidsmarkt. Bijna de helft biedt zich zelf niet aan op de arbeidsmarkt, en wie zich wel aanbiedt, dreigt uit de jobmarkt geduwd te worden door mensen met een diploma. Dat blijkt uit een analyse door de Hoge Raad voor de Werkgelegenheid. ‘Misschien moet de regering wel banen voor laaggeschoolden uitvinden’, stelt Steven Vanackere, ondervoorzitter van de Hoge Raad, voor.
Ons land telt bijna 1,4 miljoen laaggeschoolden: mensen met hoogstens een diploma lager secundair onderwijs. Daarvan bood bijna de helft (48 procent) zich niet aan op de arbeidsmarkt. Van de actieven komt ook een deel niet aan de bak. De werkloosheidsgraad onder laaggeschoolden bedraagt meer dan 12 procent. Ze worden uit de arbeidsmarkt geduwd door mensen met een diploma: meer dan de helft van de laaggekwalificeerde banen wordt ingenomen door middengeschoolden.
De schoonmaaksector is goed voor meer dan de helft van die laaggeschoolde jobs, maar ook bijvoorbeeld in fastfoodrestaurants zijn heel wat laaggeschoolden aan de slag. Beduidend meer vrouwen dan mannen zijn actief in laaggekwalificeerde banen, net als niet-Europeanen.
Waarom bieden laaggeschoolden zich zo weinig aan op de arbeidsmarkt? De Hoge Raad wijst op de lage lonen en het grote gebrek aan vorming bij laaggeschoolden. In ons land neemt amper 20 procent van de laaggeschoolden deel aan permanente opleiding, terwijl dat in Zweden bijvoorbeeld 45 procent bedraagt. Het is ook niet altijd fiscaal interessant om als laaggeschoolde aan de slag te gaan. Er is zelfs sprake van een ‘promotieval’, waarbij het voor laaggeschoolden fiscaal niet interessant is om promotie te krijgen. Maar er is ook de vraag bij de werkgevers naar diploma’s, die laaggeschoolden niet kunnen voorleggen. ‘Werkgevers hebben te veel aandacht voor diploma’s’, aldus Vanackere.
De Hoge Raad bepleit vooral om meer te investeren in levenslang leren, in het bijzonder voor laaggeschoolden. Maar er is ook het opvallend pleidooi om na te denken over nieuwe banen door de overheid voor laaggeschoolden. ‘Er is een heel leger aan telefonistes verdwenen en ingeruild voor een keuzemenu. Vindt u het leuk om aan de telefoon een nummer in te toetsen voor die of die dienst. Ik niet’, aldus Vanackere. Idem als er zonnig weer is aan de kust. ‘De coronacrisis heeft geleerd dat er nood is aan mensen die met een glimlach de massa kunnen begeleiden’. Dergelijke overheidsbanen zouden een alternatief kunnen vormen voor een uitkering, argumenteert de ondervoorzitter van de Hoge Raad.
