Groen! wil een bestuurlijke opruiming in Vlaanderen: de provincies en hun gouverneurs maken plaats voor stads- en streekgewesten met verkozen bestuurders en voorzitters.
‘Het groenboek van Vlaams minister van Binnenlands Bestuur Geert Bourgeois (N-VA) over een interne staatshervorming stelt een aantal terechte vragen over de bestuurlijke verrommeling, maar het draagt geen echte oplossingen aan’, zegt Vlaams Parlementslid Bart Caron (Groen!). Zijn partij is klaar met een kaderdecreet dat de provincies vervangt door stads- en streekgewesten. ‘Het is de ideale schaal om de overgang naar een duurzame economie en samenleving te maken.’
Het grote manco in het groenboek van Bourgeois is volgens Caron het gebrek aan zelfkritiek van de Vlaamse overheid. Die draagt volgens Groen! zelf in grote mate bij aan de bestuurlijke drukte via haar buitendiensten (milieu, stedenbouw, erfgoed enzovoort), door regelneverij en door nieuwe structuren te creëren die steden en gemeenten verplicht om in diverse samenstellingen en gebiedsomschrijvingen samen te werken rond regionale economie, zorgverlening, onderwijs enzovoort.
‘Die tussenstructuren schuiven ook steeds meer weg van de democratie. Er zijn geen verkozen raden, alleen getrapte vertegenwoordigingen van gemeenten en andere overheden’, aldus Caron. Andere kritiek slaat op ‘het pesten van de provincies’ (zij zouden nog alleen ‘grondgebonden bevoegdheden’ overhouden, maar tegelijk blijft de deur voor provinciaal initiatief rond cultuur, welzijn en onderwijs open) en op het uitblijven van stappen om de steden en gemeenten te versterken. Groen! is voorstander van gemeenten van minstens 15.000 inwoners, en pleit voor meer stimuli voor fusies.
Een herverkaveling van de bevoegdheden tussen de verschillende overheden in Vlaanderen moet volgens Groen! resulteren in sterkere gemeenten (met ook een veel grotere rol op het vlak van welzijn) en in een bundeling van bovenlokale taken op het niveau van stads- en streeksgewesten. Dat bestuurlijke model werd tot nu toe enkel uitgeprobeerd in Turnhout, dat met de buurgemeenten Beerse, Oud-Turnhout en Vosselaar een stadsregio van 80.000 inwoners vormt.
In de visie van Groen! wordt economie een kerntaak van de stads- en streekregio’s. Daarvoor krijgen ze een ‘gesloten pakket van bevoegdheden’: economische ontwikkeling, ruimtelijke ontwikkeling, mobiliteit, grote sport- en cultuurinfrastructuur enzovoort. Steden en gemeenten kunnen ook bevoegdheden overdragen. Stads- en streekregio’s worden bestuurd door verkozen raden en voorzitters. Ze komen in de plaats van de provincies en gouverneurs. ‘Het is het meest natuurlijke en geëigende bestuursniveau om een vernieuwend en krachtdadig beleid te voeren en om bovenlokale diensten aan te bieden. De provincies zijn vaak te groot en staan te ver af van de mensen’, aldus nog Caron. Maar zoals bekend delen ze die mening bij de provincies helemaal niet.
Patrick Martens
