Kathleen Van Brempt (Vooruit)

‘Orban verzet zich met alle macht tegen de komst van migranten, maar zijn eigen land dreigt leeg te lopen’

Kathleen Van Brempt (Vooruit) Europarlementslid voor Vooruit

‘Orban is dan het lichtend voorbeeld voor rechts-populistische leiders in Europa, maar die laten zelden het hele plaatje zien’, schrijft Kathleen Van Brempt. ‘Over de rampzalige demografische evolutie in het land wordt meestal zedig gezwegen.’

Donderdag buigen de regeringsleiders van de lidstaten zich over de herziening van het Europese asiel- en migratiebeleid. Hoewel het debat zich vooral focust op de oprichting van ‘selectiecentra’ in Noord-Afrika, blijft het belangrijkste knelpunt het ontbreken van Europese solidariteit en daarom de herziening van de Dublin-regeling. Die bepaalt dat de eerste lidstaat waar een asielzoeker toekomt, verantwoordelijk is voor de asielprocedure. Dat systeem zet een onevenredige druk op landen als Griekenland, Italië en Spanje. Zowel het Europees parlement als de Europese Commissie hebben getracht alternatieven te ontwikkelen waarbij asielzoekers gespreid worden over de Unie.

Die oplossing kende een rabiate tegenwerking van voornamelijk Oost-Europese landen, met het Hongarije van Victor Orban op kop. Orban is dan ook het lichtend voorbeeld voor rechts-populistische leiders in Europa. Op 9 april toonde staatssecretaris Theo Francken zich nog verheugd over de ‘rechtse monsteroverwinning’ in Hongarije. ‘De EU zal nog sterker moeten inzetten op een nieuw migratiemodel. STOP alle illegale boot- en andere migratie,’ tweette hij.

Orban verzet zich met alle macht tegen de komst van migranten, maar zijn eigen land dreigt leeg te lopen.

Maar populistische leiders laten zelden het hele plaatje zien. Want je kan je met recht en reden afvragen waarom Orban zich als een duivel in een wijwatervat verzet tegen migratie naar zijn land? Het populistische antwoord zal luiden: ‘Vol is vol. Wij willen dus geen migranten meer.’ Dat gaat echter niet op voor Hongarije. Dat land dreigt stilaan leeg te lopen. Over die rampzalige demografische evolutie wordt in alle talen gezwegen. Nochtans zal ze op termijn dramatische effecten hebben en zullen de Hongaren misschien hopen dat er zo af en toe toch eens wat mensen in hun richting migreren.

Er wonen nu 9,8 miljoen mensen in Hongarije. Tegen 2100 zal de bevolking van Hongarije nog slechts 62,5 procent bedragen van wat ze in 2000 was, zo blijkt uit cijfers van de Verenigde Naties. Dan zullen er iets meer dan 6 miljoen mensen in Hongarije wonen; minder dan in 1900. Terwijl de wereldpopulatie in diezelfde periode steeg van 1,6 miljard in 1900 naar meer dan 10 miljard tegen het einde van de eeuw, zowat een verzesvoudiging.

De ontvolking is nu al een van de prioriteiten van de regering Orban, die maatregelen neemt om vooral middenklassegezinnen meer kinderen te laten krijgen door pakken geld te beloven aan ouders met ten minste drie kinderen die een eigendom kopen, of door het kindergeld en allerlei bijdragen te verhogen. Orban maakt zich daar uiteraard populair mee, en dat is ook de bedoeling. Of zoals Peter Kreko, directeur van het Political Capital Institute in Boedapest het zegt: ‘De belangrijkste reden achter deze regeringsbeslissing is de electorale achterban van de regering tevreden stellen. Om dat te doen is dit een goede maatregel. Maar om de demografische neergang te keren, is dit financiële ondersteuningsprogramma zeker onvoldoende.’ Cynisch genoeg is de leegloop van het land deels te verklaren door emigratie – jonge Hongaren die het land verlaten – samen met lage geboortecijfers en hoge sterftecijfers.

Hongarije is niet het enige land dat met ontvolking kampt. Bijna alle Oost-Europese landen die zich heftig verzetten tegen een eerlijke spreiding van migranten over de Unie, worden geconfronteerd met een bevolkingsimplosie. Volgens de bevolkingsvooruitzichten van de Verenigde Naties uit 2017 zullen – als er zich geen mirakel voordoet – de meeste landen van Centraal- en Oost-Europa tegen het eind van de eeuw een kwart minder inwoners tellen. Al die landen bevinden zich in de top tien van de meest ontvolkende landen ter wereld. Bulgarije, de huidige EU voorzitter, maar ook het snelst leeglopende land, zal van 9 miljoen inwoners in 1998, naar 7 miljoen vandaag, uiteindelijk zakken naar 5,4 miljoen inwoners in 2050.

Op termijn is ontvolking vernietigend voor zowel de economie als de maatschappelijke samenhang van een land. Niet alleen worden landen onaantrekkelijk voor investeerders door een gebrek aan jonge en geschoolde arbeidskrachten, de competitiviteit daalt, evenals het financiële draagvlak voor sociale zekerheid, gezondheidszorg en pensioenen.

Vandaag is de economische situatie in Hongarije nog rooskleurig, maar dat komt vooral dankzij de financiële steun van de EU.

Vandaag is de economische situatie in Hongarije nog rooskleurig, maar dat komt vooral dankzij de financiële steun van de EU. Tussen 2007 en 2020 zal Hongarije zowat 50 miljard euro Europees geld hebben ontvangen. Meer dan de helft van de publieke investeringen in Hongarije komen van de EU cohesiefondsen. Een studie besteld door het kabinet van de Hongaarse premier, toonde aan dat de Hongaarse economie tussen 2007 en 2015 zonder EU-steun met 1,8 procent gekrompen zou zijn in plaats van met 4,6 procent gestegen. Investeringen in het land zouden niet gestegen zijn met 2,8 pct, maar gedaald met 31,3 pct. Orban kan op het thuisfront zijn pauwenveren spreiden dankzij de inbreng van de EU, maar doet er alles aan om op het terrein van asiel en migratie elke solidariteit met de rest van Europa te weigeren. Het is diezelfde Orban die hier door populisten voorgesteld wordt als de redder van Europa.

Wie beweert dat we in Europa nooit nog een migrant zullen te zien krijgen als we maar ‘de boten terugsturen’ maakt zijn bevolking blaasjes wijs.

In werkelijkheid schuift hij de problemen voor zich uit. De ontvolking zorgt nu al voor arbeidstekorten in bepaalde sectoren, landelijke gebieden lopen langzaam leeg, mensen vluchten naar de steden er is een brain drain naar andere lidstaten aan de gang. Oost-Europese leiders spelen dus met de toekomst van hun bevolking als ze weigeren migratie toe te staan.

Dat West-Europa grotendeels gespaard is gebleven van die dramatische leegloop is het gevolg van de migraties van de afgelopen decennia. Niemand zal ontkennen dat die migraties ook problemen met zich meebrengen, die we inderdaad verwaarloosd hebben. Maar zoals David Milliband het onlangs schreef in een opiniestuk in de Washington Post is de kreet van die andere populist Matteo Salvini #chiudiamoiporti’ – ‘we sluiten de poorten’ – geen beleid, maar enkel een hashtag.

Europa zal wellicht langzaam – te langzaam – evolueren naar een systeem waarbij op verschillende niveaus grote inspanningen moeten gebeuren. Een ambitieuzere en menswaardige, veilige opvang in de regio met toegang tot onderwijs, gezondheidszorg en degelijke huisvesting is daarbij een belangrijke prioriteit, aangevuld met de mogelijkheid om van daaruit hervestigingen te organiseren naar Europa.

Die mensen zullen gespreid moeten worden over de Unie. Asielzoekers die toch de overtocht maken, zullen aan de buitengrenzen, zoals in Italië of Griekenland, opgevangen moeten worden en daar snel duidelijkheid moeten krijgen over hun situatie. Wie recht heeft op asiel wordt toegewezen aan een EU-lidstaat, wie niet erkend wordt, moet terugkeren. Om dat laatste mogelijk te maken, zijn afspraken nodig met de landen van herkomst, wat betekent dat ook arbeidsmigratie uit die landen, op maat van de EU-arbeidsmarkt, mogelijk moet worden. Dergelijk getrapt systeem kan migratie beheersbaar maken. Wie echter beweert dat we in Europa nooit nog een migrant zullen te zien krijgen als we maar ‘de boten terugsturen’ maakt zijn bevolking blaasjes wijs.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content