Opvoeding: hoe zinvol is time-out voor kinderen?

© iStock

Vijftig jaar geleden keek niemand vreemd op als een opstandig kind naar de kolenkelder werd gestuurd. Vandaag is zo’n time-out erg omstreden. ‘Een kind leert er niets uit, maar je kunt er wel een grens mee afbakenen.’

Iedereen die ooit een peuterpuber in huis had, kent de befaamde woedebuien – de term ‘ terrible two‘ zegt genoeg. Soms kan het helpen om je kind in zulke gevallen af te leiden (‘Kijk, Bumba!’) of te negeren. Dat zijn alvast twee opties uit de ’toolbox’ die Kind & Gezin op zijn website meegeeft. Helemaal onder aan dat lijstje – met heel wat doorgewinterde methodes als ‘dagelijkse rituelen’ en ‘consequent zijn’ – prijkt het meest omstreden middel: ’time-out of even apart gaan’. Al wordt dat meteen gekaderd. Uw kind een uur lang opsluiten in de kolenkelder was misschien sociaal aanvaard in de jaren vijftig, maar vandaag wordt toch aanbevolen om het kort te houden – één minuut per leeftijdsjaar, met een maximum van vijf minuten – en het vooral niet te pas en te onpas te doen. Die nuancering is niet uit de lucht gegrepen. Steeds meer ouders en experts zijn sterk gekant tegen time-outs. Volgens de Amerikaanse psychiater Daniel Siegel geef je je kind daarmee een fout signaal: het mag alleen bij je zijn als het volgens jouw regels leeft. Door het kind af te zonderen, voelt het zich afgewezen, wat in zijn brein ervaren wordt als fysieke pijn.

Opvoeding: hoe zinvol is time-out voor kinderen?
© Bart Schoofs

Toch hoeft u zich niet meteen schuldig te voelen als uw kind weleens in de gang staat. Op lange termijn zijn er namelijk geen schadelijke effecten, zo blijkt uit een recente studie in Journal of Developmental & Behavioral Pediatrics. Onderzoekers analyseerden ontwikkelingsdata van kinderen uit bijna 1400 gezinnen. Of daar wel of geen time-outs werden toegepast, had geen enkele invloed op de ontwikkeling van angst, depressie, agressie, grensoverschrijdend gedrag, zelfcontrole of creativiteit. ‘Dat is alvast een goede zaak’, zegt kinderpsychiater Lieve Swinnen, die uitdrukkelijk aangeeft dat ze geen groot voorstander is van een time-out. Maar in bepaalde gevallen kan het wel zinvol zijn, geeft ze toe. ‘Het is een beproefde methode om als ouder grenzen aan te geven en negatief gedrag te stoppen. Als een kind zichzelf of anderen in gevaar brengt, kun je dat niet altijd oplossen door het simpelweg te negeren of af te leiden. Dan kan het nuttig zijn om je kind even op de gang of in het toilet te zetten – of op zijn kamer, als het al wat ouder is – zodat iedereen de kans krijgt om af te koelen.’

Escalatie voorkomen

Eén grote misvatting wil Swinnen wel uit de wereld helpen: dat kinderen iets leren van zo’n afkoelperiode. ‘Veel ouders denken dat hun kind wel zal stoppen met bijten of slaan omdat het geregeld in time-out wordt gezet. Maar kinderen leren enkel vanuit een positieve benadering. Door hen te tonen hoe ze hun problemen wél op een goede manier kunnen oplossen. Door met hen te praten en zelf oplossingen te laten bedenken. En door hen positieve feedback te geven. Maar soms is een kind of tiener natuurlijk zó overstuur dat praten niet lukt. Dan kan een korte time-out een middel zijn om de rust te laten terugkeren en escalatie te voorkomen. Ook bij jezelf, als ouder. Want tijdens een woedeaanval is het voor iedereen moeilijk om kalm te blijven. Heel wat ouders beginnen dan te roepen, of blijven hameren op bepaalde principes, wat een averechts effect kan hebben. Stuur je kind dus gerust even weg, maar ga daarna zeker weer op zoek naar verbinding. Als ouder is het vaak efficiënter om het ijzer te smeden als het koud is.’

Opvoeding: hoe zinvol is time-out voor kinderen?
© Bart Schoofs

Een time-out kán dus, maar er zijn wel een paar duidelijke regels. ‘Ten eerste: koppel het aan specifiek gedrag. Als je je kind voor alles en nog wat in de gang zet, zal dat niet veel effect hebben. Maar als het geregeld een bepaalde grens overschrijdt, door bijvoorbeeld te slaan op kleine broer of zus, kun je die wel afbakenen met een time-out. Veel kinderen zullen in de gang effectief rustig worden, omdat ze broer of zus even niet meer zien. Maar bij anderen werkt het totaal niet: ofwel gaan ze compleet door het lint, ofwel worden ze heel angstig.’ In zulke gevallen kun je ook kiezen voor een time-in, aldus Swinnen. ‘Dan moet je kind ook even in afzondering, maar het blijft wel in dezelfde kamer. Zeker voor kleine kinderen kan dat helpen. Als ze wat ouder worden, is het meestal beter om hen toch even naar hun kamer te sturen. Soms beginnen ze daar gewoon te spelen, wat ook een manier is om te kalmeren. Ook het toilet kan een optie zijn, al geldt ook daar: ken je kind. Als dat de neiging heeft om in volle woede al het toiletpapier in de wc te duwen, schiet je natuurlijk niets op.’ En wat als je kind weigert om naar z’n kamer of het toilet te vertrekken? ‘Dan ga je als ouder zelf gewoon even naar je kamer. Zo vermijd je dat de strijd hoog oploopt en kun je nadien weer rustig met elkaar praten.’

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content