Opnieuw kritiek op shoppingcentrum Machelen

Projectontwikkelaar Uplace wil in Machelen een groot winkel- en recreatiecomplex bouwen. De Vlaamse regering is het project opvallend genegen, ook al is het in strijd met het Ruimtelijk Structuurplan.

Op de terreinen van de vroegere Renaultfabriek moet een complex verrijzen van zo’n 190.000 vierkante meter, met kantoren, horeca, recreatie en ‘beleveniswinkels’. Experience shopping is de toverterm die een winkelcentrum moeten verantwoorden van 55.000 vierkante meter, even groot als dat van Wijnegem, het grootste van ons land. In 2012 gaan de werken van start.

Voor de herontwikkeling van de vervuilde terreinen langs het viaduct van Vilvoorde werd een zogeheten brownfieldconvenant afgesloten tussen onder meer de gemeente Machelen, de Vlaamse overheid en de projectontwikkelaar Uplace. De operationeel directeur van Uplace is Lorin Parys, tegelijk de nieuwe voorzitter van de Leuvense afdeling van de Open VLD. Parys was woordvoerder van economieminister Patricia Ceysens (Open VLD) in de regering-Somers I (2003-2004). Toen Ceysens minister van Economie was in de regering-Peeters I (2007-2009) keurde de Vlaamse regering op haar voorstel het brownfieldconvenant goed, samen met zeventien andere dossiers. Dat gebeurde op 5 juni 2009, twee dagen voor de verkiezingen.

Daarin enige belangenvermenging ontwaren, vindt Parys sterk overdreven: ‘Dat zou een overschatting zijn van mijn capaciteiten en een onderschatting van het lange proces van besluitvorming.’ Parys wijst erop dat ook de huidige Vlaamse regering, zonder liberalen, het project steunt. ‘Het project creëert meer dan 3000 jobs. Dat was de belangrijkste reden om het convenant nog vóór de verkiezingen goed te keuren. Samen met tientallen andere dossiers, trouwens.’

Voor stedenbouwkundige Erik Grietens (Bond Beter Leefmilieu) is het project om nog andere redenen bedenkelijk. ‘Het complex zal bijna uitsluitend met de auto bereikbaar zijn, en dat op zowat de meest congestiegevoelige plek van het land. Het is volledig in tegenspraak met het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen, dat resoluut kiest voor winkels in de kernen in plaats van langs autowegen. Een principe dat trouwens ook de teneur is van de Startnota Winkelen in Vlaanderen van minister-president Kris Peeters (CD&V).’ Om het complex toegankelijk te maken, komen er wandelpaden, een toegangsweg, nieuwe afritten van de Brusselse Ring en een aansluiting met de E19. ‘Voor de private partijen zijn de kosten daarvan bekend, zij betalen een vaste prijs’, aldus Grietens. ‘De werkzaamheden waar de overheid voor opdraait, zijn echter nog niet begroot. De Vlaamse overheid schrijft dus een blanco cheque uit. Dat vond ook de Inspectie van Financiën. Die gaf een negatief advies.’

Naast de Uplace-plannen liggen er in het noorden van Brussel twee soortgelijke projecten op de tekentafel. Aan de Van Praetbrug in de kanaalzone wil de Groep Mestdagh een winkelcentrum van 50.000 vierkante meter bouwen. En Brussel-Stad heeft ambitieuze plannen voor de Heizelvlakte. Ook daar komt een winkelcentrum, dat van Brussels minister-president Charles Picqué (PS) 100.000 vierkante meter groot mag zijn.

‘Drie gigantische winkelcentra op een steenworp van elkaar, dat is absurd’, aldus Erik Grietens. ‘Maar private belangen krijgen blijkbaar voorrang op een doordacht ruimtelijk beleid. Er is geen enkel overleg of coördinatie tussen de projecten. Niet alleen op het vlak van ruimtelijke ordening en mobiliteit schept dat grote problemen, ook economisch is het waanzin. Denkt men echt dat de mensen meer zullen shoppen omdat er meer winkelcentra worden gebouwd?’

In de krant Le Soir zegt Brussels minister van Economie Benoît Cerexhe (CDH) dat hij in een brief aan Vlaams minister-president Kris Peeters om overleg heeft gevraagd, maar geen antwoord kreeg. De Brusselse regering overweegt in beroep te gaan tegen de vergunningen voor het Uplace-project. (BBI)