‘Ook Europese leiders worden meegetrokken in een Saoedische PR-operatie’

‘We moeten drukkingsmiddelen zoeken om de vrouwenrechtensituatie in het land te blijven aanklagen’, schrijft europarlementslid Hilde Vautmans (Open VLD) in aanloop naar de G20-top van dit weekend, die voorgezeten wordt door Saoedi-Arabië.

Deze Europese Commissie heeft de uitgesproken ambitie een geopolitieke rol te spelen. Dan is het uiteraard van belang diplomatieke betrekkingen te onderhouden met de grootmachten in het Midden Oosten, zowel met Israel en Iran als met de Saoedi’s. Alleen zo kunnen we proberen iets van invloed te hebben op het behoud van de stabiliteit in die gevaarlijke, maar voor ons zo belangrijke regio. Daarom heeft EU zo lang gevochten voor een plek rond de tafel van de toppolitiek. Wegblijven is dan een zwaktebod.

Maar we moeten daar eerlijk in zijn: de diplomatieke evenwichtsoefening is soms zeer moeilijk. Het is al langer bekend dat het Saoedische regime een van de meest vrouwonvriendelijke ter wereld is. En dat de virtuele G20-top dit weekend, waaraan ook Europese leiders deelnemen, voorgezeten wordt door Saoedi-Arabië maakt het des te pijnlijker. Internationale geloofwaardigheid is immers een wapen dat tegen de eigen bevolking ingezet wordt.

Het kan anders. Zo’n diplomatiek hoogtepunt kan ook een drukkingsmiddel zijn.In aanloop naar de top van de G20 verschenen berichten dat de regering een aantal vrouwenrechtenactivisten zou vrijlaten en hun ‘schuld’ zou kwijtschelden.

Ook Europese leiders worden meegetrokken in een Saoedische PR-operatie.

De hoofdrol in dit trieste verhaal is voor Loujain Al-Hathloul, een bewonderenswaardige vrouw die samen met negen andere in mei 2018 werd gearresteerd. De reden: ze verzetten zich tegen het verbod voor vrouwen om zelf en onbegeleid met de auto te rijden. Het barbarisme van die wet werd doorgetrokken in hun behandeling in de gevangenis. Loujain Al-Hathloul wordt sindsdien vastgehouden als staatsgevaarlijk element, zonder tegenspraak en maandenlang zonder het recht haar familie zelfs maar te mogen zien. Ze zouden ook gemarteld zijn. Sinds 26 oktober is Loujain Al-Hathloul in hongerstaking tegen de manier waarop ze behandeld wordt, en ook druk vanuit het VN-vrouwenrechtencomité verandert daar niks aan.

Het Europees Parlement riep de betrokken staatshoofden en de leiders van de Europese Raad en de Commissie op om de G20 te gebruiken om druk te zetten op de behandeling van de Saoedische vrouwen. Een van de thema’s op de agenda is net ‘women empowerment’. Dan zijn we verplicht daar, als Europese Unie, een ernstig signaal te geven.

Het lot van deze dappere vrouwen, die hun strijd voor een absoluut minimum aan menselijke waardigheid met hun leven kunnen bekopen, is bovendien tekenend voor de bredere mensensrechtensituatie in het land. De moord op de kritische journalistJamal Khashoggi in de Saoedische ambassade in Istanbul in 2018 is een ander voorbeeld, dat wijst op een regime dat zich gesterkt weet door haar onaangetaste positie. Het Westen mag niet overgaan tot de orde van de dag.

Het is niet dat je geen manieren hebt om dat signaal kan geven. Het Europees parlement heeft herhaaldelijk opgeroepen om de diplomatieke aanwezigheid op de G20 een niveau te verlagen. Als de staatshoofden dan toch deelnemen, moeten ze hun gewicht in de schaal werpen.

Er is ook sprake van dat Europa de economische banden met de Saoedies verder aan zou halen. Ook dat is een element dat als een stok achter de deur moet dienen. Ik heb gevraagd dat de zaak volgende week opnieuw op de plenarie agenda van het Europees Parlement te zetten. We moeten drukkingsmiddelen zoeken om de vrouwenrechtensituatie in het land te blijven aanklagen.

Want intussen zitten Loujain Al-Hathloul en haar medestrijders nog steeds vast. Hun vrijheden, zelfs hun leven lopen gevaar. Het is aan de Europese leiders om hen een stem te geven aan de tafel van de macht.