‘Ooit was het een schande om te scheiden, vandaag is het een schande om bij elkaar te blijven’, zegt de Belgisch-Amerikaanse Esther Perel, auteur van Liefde in verhouding.
De in Antwerpen geboren Esther Perel is een van de populairste relatietherapeutes van de Verenigde Staten. Haar boeken zijn bestsellers, meer dan 21 miljoen mensen hebben haar Ted-talks bekeken en meer dan 40 miljoen haar podcasts beluisterd. ‘Anno 2018 willen we van een relatie dezelfde dingen die we er altijd van verwacht hebben: een familie, economische steun en een zekere sociale status’, zegt Perel. ‘Tegelijkertijd zijn we romantischer geworden. Een partner moet een minnaar, een vertrouweling en een beste vriend zijn. Daar is nog een derde aspect bij gekomen. Door het huwelijk moeten we onszelf kunnen vervolmaken. Onze partner moet onze zielsverwant zijn, onze one and only.’
Seks is een prisma waardoor je de hele samenleving kunt bekijken. Je kunt er elk onderwerp beter door begrijpen.
De partner is degene voor wie ik mijn vrijheid opgeef: dat is toch niet nieuw?
Esther Perel: Onze partner is degene voor wie ik mijn Tinderaccount opgeef. Degene voor wie ik niet meer eindeloos door mijn duizenden contacten zit te grasduinen. Tegelijkertijd leven mensen veel geïsoleerder. Iedereen zit in zijn eigen cocon waardoor we andere koppels zelfs geen ruzie meer horen maken. Bovendien steken mensen vandaag veel meer tijd in hun kinderen en hun werk, waardoor hun relaties ondervoed dreigen te raken.
Uw nieuwste boek heet Liefde in verhouding. Een nieuw perspectief op trouw en ontrouw. Waarom schrijft u over ontrouw?
Perel: Vandaag moet een geliefde aan al onze verwachtingen voldoen. Als je die opvatting beter wilt begrijpen, moet je kijken welke impact ontrouw heeft. Door de lens van de ontrouw probeer ik de liefde in de eenentwintigste eeuw te begrijpen. Ooit was het een schande om te scheiden, vandaag is het een schande om bij elkaar te blijven. Kijk maar naar wat Hillary Clinton allemaal over zich heen heeft gekregen na het Lewinsky-schandaal Natuurlijk was ontrouw altijd pijnlijk. Als iemand die je vijftien jaar lang als je zielsverwant hebt beschouwd je bedriegt, wordt dat een trauma dat je ideaalbeeld van de liefde aan diggelen slaat. Mensen belanden daardoor zelfs in een identiteitscrisis en weten niet meer wie ze zijn.
U denkt dat ontrouw ook heilzaam kan zijn.
Perel: Ontrouw is geen kwestie van seks, maar van verlangen. Een verlangen naar intensiteit, erkenning én herkenning. Een verlangen naar jeugdigheid, naar voelen dat je leeft en in het midden van de aandacht staat. En natuurlijk is het ook een verlangen om je grenzen te overschrijden. Let op, ik praat ontrouw niet goed. Ik zeg enkel dat het een nieuw perspectief kan bieden. Tijdens een van mijn Ted-Talks zeg ik: ‘In je leven zul je verschillende keren een relatie hebben. Soms zal dat met dezelfde persoon zijn. Als je ontrouw bent geweest, is je relatie waarschijnlijk voorbij. Maar misschien wil je een nieuwe relatie met dezelfde persoon?’ Wie die zin inspirerend vindt, komt bij mij terecht. Wie dat niet vindt, eindigt bij zijn psychotherapeut of zijn advocaat.
U hebt een therapiepraktijk in New York én u staat aan het hoofd van een mediabedrijf dat podcasts maakt en workshops organiseert.
Perel: Ik ben dertig jaar lang voornamelijk therapeute geweest. Maar ik gaf ook les aan studenten, dokters en ondernemers. Die laatsten hebben me geleerd hoe je een merk in de markt moet zetten en wat het belang is van schaalvoordelen. Ik vond dat ik iets belangrijks bij te dragen had en dus wilde ik veel mensen bereiken.
Wat kunnen mediatherapeuten ons bijbrengen?
Perel: De traditionele instituten, en zeker de religie, hebben hun invloed verloren. Daardoor moet het individu alles beslissen. Vroeger bepaalden de kerkklokken wanneer ik moest opstaan, nu moet ik dat zelf doen. Net zoals ik moet kiezen wanneer ik mijn telefoon uitzet, wanneer en hoe vaak ik de liefde bedrijf en of ik gezond eet. Niets is nog verboden en dus moet ik alle regels zelf bedenken. Dat vereist een enorm zelfvertrouwen. Allerlei experts willen ons daarbij hebben. Maar ze hebben niet noodzakelijk meer levenservaring dan wij en vaak hebben ze dezelfde gebreken. Nu ja, wat zijn experts eigenlijk? Ik ben een anti-expert. Ik stel enkel vragen, ik heb geen antwoorden.
U wordt toch ook als een expert opgevoerd?
Perel: In de Verenigde Staten word ik altijd voorgesteld als een thought leader. Seksualiteit wordt in Amerika zelden op een ernstige manier behandeld. Seks is nochtans een prisma waardoor je de hele samenleving kunt bekijken. Je kunt er elk onderwerp beter door begrijpen: wat onze verhouding tegenover vrouwen, kinderen, het lichaam en verlangen is. Wat mij aan seks interesseert, is niet zozeer of, hoe vaak en hoelang mensen het doen. Ik bestudeer erotiek om te begrijpen wat het vandaag betekent om een koppel te zijn en wat je nodig hebt om je levenslustig te voelen.
Binnen de week stond uw boek in de Amerikaanse bestsellerlijsten. Hoe verklaart u dat succes?
Perel: Mijn populariteit valt ook deels te verklaren door de filmpjes die ik maak en die je op YouTube kunt bekijken. Daarnaast is er ook mijn podcast. Als therapeut zet ik mijn deuren wagenwijd open. Iedereen kan meeluisteren naar intieme gesprekken tussen twee mensen. Uit heel Amerika bieden er zich vrijwilligers aan wier gesprekken we mogen opnemen. Mijn podcast is door meer dan veertig miljoen mensen beluisterd. Veertig procent van hen zijn mannen.
Is dat niet een tikje voyeuristisch?
Perel: Luister naar die gesprekken en je zult merken hoe universeel de verhalen zijn. Wie vandaag iets vreselijks meemaakt, vraagt zich vaak af of hij de enige is die zoiets overkomt. We willen weten hoe het er bij andere mensen aan toegaat en hoe zij het redden. Dankzij mijn podcast weten we dat.
U geeft lezingen van New York tot in Saudi-Arabië.
Perel: Ik ben een Belgische jodin die in Vlaanderen geboren is uit Poolse ouders. Daarna ben ik naar Israël verhuisd, vervolgens naar Boston en ten slotte naar New York. Ik ben het prototype van een kosmopoliet die functioneert in de wereldwijde economie. Doordat ik al die verschillende gezichtspunten heb leren kennen, is mijn werk veel sterker geworden. In het Frans zijn erg intelligente en interessante boeken vaak compleet onleesbaar. In Amerika heb ik geleerd om helder te communiceren en vakjargon te vermijden. Van Europa heb ik geleerd dat je de complexiteit van problemen niet moet wegvlakken en dat je soms vragen moet stellen zonder antwoorden te willen geven. Amerikanen denken dat alle problemen, ook de existentiële vraagstukken, opgelost kunnen worden.
U wordt wel eens vergeleken met Dr. Ruth, een Amerikaanse die in de jaren tachtig populaire programma’s over seks maakte.
Perel: Ik voel me vereerd om met haar vergeleken te worden. Er is enige gelijkenis tussen ons, want we praten allebei met een accent en zijn allebei beïnvloed door de Shoa. Dat geeft ons een zekere afstandelijkheid én vrijheid tegenover de samenleving. Ondertussen is Dr. Ruth tachtig. Ze is een indrukwekkende vrouw. We hebben samen al twee televisieprogramma’s gemaakt.
Zij leerde mensen iets over seks in een tijd waarin er vooral gezwegen werd. Vandaag heeft de samenleving andere noden. Ik ben iemand die mensen helpt nadenken over hun relaties en alle tegenstrijdigheden die daarbij horen, zowel op privé als op professioneel vlak.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
