Dirk Draulans

‘Onkruid: de term alleen al maakt me misselijk’

Dirk Draulans Bioloog en redacteur bij Knack.

Bioloog en Knack-journalist Dirk Draulans schaart zich achter een initiatief om tuinen natuurvriendelijker te beheren. ‘Een onbegrijpelijk hoog aantal mensen vindt een gemillimeterde gazon het summum van tuinplezier, ondanks het gegeven dat het niet meer is dan wat groen “beton”.’

De mens heeft een massa overbodige en zelfs hatelijke instrumenten gecreëerd. Ongecontesteerd in mijn top-drie staat ‘de bladblazer’: dat lawaaierige ding dat sommige mensen o zo nodig hebben om afgevallen bladeren van hun gazon te blazen. Een onbegrijpelijk hoog aantal mensen vindt een gemillimeterde gazon het summum van tuinplezier, ondanks het gegeven dat het niet meer is dan wat groen ‘beton’: een zo goed als kaalgeschoren platte groene schedel waarop geen diertjes of plantjes toegelaten worden (als ze zich al in die leegheid zouden willen wagen).

Deze natuuronvriendelijke tuiniers willen geen mollen, geen mossen, zelfs geen madeliefjes. Ik ontmoette ooit iemand die me vroeg wat zij toch aan die vervelende vergeet-me-nietjes kon doen. Ze zag er geen idyllische bloemetjes in, alleen maar – horror, the horror – onkruid dat de monotonie van het groene vlak doorbrak. Onkruid: de term alleen al maakt me misselijk. Onkruid is een woord van tuiniers en landbouwers voor natuurlijke planten die in hun weg staan en bijgevolg verdelgd moeten worden.

Het soort tuinier waar ik het over heb, is groot gebruiker van mollenklemmen, ontmossers, herbiciden en pesticiden. En van bladbladers en ander natuur- en buuronvriendelijk tuig. Dat soort tuinier veroorzaakt burenruzies omwille van wat over een hek gewaaide bladeren of naalden. Dat soort mensen dreigt hun gemeente te dagvaarden, omdat afgevallen bladeren langs de straat niet stante pede geruimd worden. Zelfs het kleinste restant van een natuurlijk proces is er te veel aan…

Onkruid: de term alleen al maakt me misselijk.

Wat is er toch mis met afgevallen bladeren? Ze voeden een bodem, zodat hij geen kunstmatige meststoffen nodig heeft. Ze worden gerecycleerd door prachtige beestjes als pissebedden die het natuurlijk afval verteren en omzetten in meer pissebedden. Die worden vervolgens gegeten door tuinvogeltjes, waarvan een deel de voeding vormt van rovertjes als sperwers. Afgevallen bladeren zijn een essentieel onderdeel van de ecologische voedingscascade in onze tuinen, die kan worden gezien als een natuurlijke vorm van wat wij circulaire economie noemen en tegenwoordig zo koesteren omwille van haar milieuvriendelijkheid.

Waarom wordt een molshoop bijna per definitie tot een geweldig probleem gebombardeerd? Je kunt er bloemetjes in planten, desnoods zelfgemaakte, zoals aan het strand. Je kunt er een beeld van een vogeltje of een kabouter op zetten. Wat is er mis met mos in het gras – het is zo zacht om met blote voeten op te lopen? Waarom moeten madeliefjes bestreden worden, er zijn geen lieflijker grasplantjes te vinden?

De moderne tuinier levert een constant en dus verbeten en dikwijls frustrerend gevecht tegen de grote vijand: de natuur. Wat een stress dat daarbij komt kijken! De moderne tuinier zou beter een vriend van de natuur zijn en haar hulp inroepen. Zo’n 10 procent van de Vlaamse ruimte is bedekt met tuinen. Reken er openbare parken, plantsoenen en wegbermen bij, en je komt aan een kwart van de Vlaamse open ruimte. Als je die op natuurvriendelijke wijze beheert, heb je een grote oppervlakte met een nuttige natuurfunctie.

De moderne tuinier levert een constant en dus verbeten en dikwijls frustrerend gevecht tegen de grote vijand: de natuur.

Zo kunnen tuinen bijdragen tot het verhogen van de biodiversiteit: in natuurlijke tuinen is veel meer plaats voor vogels en vlinders en andere elementen van onze natuur dan in steriel groen beton. Ze kunnen verbindingen vormen tussen de weinige natuurgebieden die we nog hebben, waardoor ze grotere populaties van schaarser wordende soorten mogelijk maken. Dat is gunstig voor hun overleving.

Omdat een kwart tot een derde van wat Vlaanderen aan klimaatdoelstellingen moet realiseren uit een aangepast landgebruik kan (moet) komen, kunnen natuurvriendelijke tuinen bijdragen tot de strijd tegen hét heet hangijzer van vandaag (ook politiek): de klimaatopwarming. Meer vegetatie, hoe bescheiden ook, en meer doorlaatbare bodems zijn instrumenteel in het uit de lucht plukken en opslaan van extra CO2 – een belangrijk broeikasgas. Alle beetjes helpen.

Daarom heb ik mij zonder aarzelen geschaard achter de actie Bye Bye Grass van de bevlogen jonge ondernemer Louis De Jaeger. Het meest praktische uitgangspunt van de actie is het beperken van het maaien van uw grasveld tot maximum één keer per maand – als het al zo dikwijls nodig is. Dat op zichzelf bevordert de biodiversiteit. Mijn grasveld – als je het nog zo kunt noemen – wordt maximum twee keer per jaar gemaaid. Het zit er doorgaans vol schattige (en nuttige) insecten, zoals vlinders, zweefvliegen, bijen en hommels. Een plezier om te zien als ik op mijn terras zit te eten. En dan spreek ik nog niet over het gratis vogelconcert dat ik er bij krijg.

Er schuilen grote mogelijkheden voor onze natuur en ons milieu in relatief kleine initiatieven.

Bye Bye Grass wil aandacht voor een natuurvriendelijker tuin- en groenbeheer. Ik was aangenaam verrast door de resultaten van de Groendienst van Aalst, waar bezieler Bart Backaert, die eveneens zijn schouders onder Bye Bye Grass zet, van klassieke parken natuurparadijsjes vol zeldzame planten als bosorchis en kievitsbloem maakte. Met als voornaamste argument naar zijn stadsbestuur toe dat het onderhoud ervan veel minder kost dan dat van het klassieke kaalgeschoren grasveld in de meeste parken.

Er schuilen dus grote mogelijkheden voor onze natuur en ons milieu in relatief kleine initiatieven. Als mensen in wijken dan nog zouden gaan samenzitten om hun afzonderlijke tuinen gezamenlijk te beheren, en de afsluitingen te vervangen door inheemse hagen als meidoorn en sleedoorn, zou het hatelijke gedoe rond bladblazers en over de omheining gewaaide bladeren vervangen kunnen worden door mens- en omgevingsvriendelijk nabuurschap. Ook dat zou een grote meerwaarde opleveren.

Meer informatie vind je op de site van Bye Bye Grass.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content