‘Ondersteunen van lokale economie met bonnen, kan helpen om de heropstart op gang te trappen’

Lore Baeten (CD&V) pleit voor de introductie van een ‘WinkelHier-cheque’, als instrument om vanuit Vlaanderen de lokale economie een boost te geven.

Vandaag, enkele dagen na een communicatief warrige persconferentie, belde ik mijn kapper eens op. 18 mei mag hij normaal gezien weer open. Dus dacht ik om mijn lokale kapper te steunen al eens te polsen voor een afspraak en uiteraard zoals we wel vaker doen: een gezellig praatje te slaan. Hij vroeg me naar mijn verzorging en ik vroeg hem hoe de zaken gaan in tijden van corona. Het lijkt me dan ook niet evident van de ene dag op de andere dicht te gaan en op technische werkloosheid te vallen.

Toch hoorde ik aan de andere kant van de lijn geen verslagen of gefrustreerde man. In tegendeel: “ik ben dankbaar zei hij”, tot mijn verbazing. “Dankbaar?”, vroeg ik. “Ja, ik ben dankbaar dat ik een dak boven mijn hoofd heb en niet op straat moet slapen. Ik ben dankbaar om gezang in de straten te horen en geen bommen. Ik heb geen tuin, maar ik kan naar het stadspark. Mijn oma van 91 mis ik, maar ik weet dat ik het doe om haar en anderen veilig en gezond te houden. Ik kan niet werken, maar ik verkoop en verstuur kleurpakketjes voor klanten. Ik houd me bezig.”

Het zet me aan het denken. Misschien kunnen we die dankbaarheid als klanten en als overheid ook teruggeven. Morgan is één van de vele hardwerkende medewerkers die zijn KMO zag dicht gaan. Door de opgelegde sluitingen zijn het vooral sectoren waaronder de detailhandel, vrijetijdsbesteding, toerisme en evenementen die het zwaarst worden getroffen. De horeca zou een gemiddelde omzetdaling van 88% kennen, detailhandel en cultuursector 83%. Opnieuw die koopkracht doen stijgen is fundamenteel om onze economie draaiende te houden na en tijdens corona.

Vanaf 11 mei gaan de winkels weer open en het is belangrijk dat we nadenken hoe we onze economie vormgeven. De crisis legde ook een aantal hiaten pijnlijk bloot: handelaars zijn niet altijd mee met de digitalisering van vandaag en miljarden aan koopkracht stroomt online naar het buitenland. Lokaal en dichtbij winkelen is niet altijd evident vanuit ons kot, ondanks de vele creativiteit die in Vlaanderen zeker niet ontbreekt. Het is dus pertinent om na te denken hoe we onze economie kunnen vormen om schokken als deze in de toekomst op te vangen, zeker wanneer virologen voorspellen dat we wel nog zo een pandemieën op ons dak zouden kunnen krijgen.

Economie en gezondheidszorg lijken soms een moeilijk huwelijk. In heel wat media lijkt het alsof we moeten kiezen tussen algemene volksgezondheid of een economisch heropbouw en herstel. Blijven we in ons kot dan gaan we economisch achteruit, gaan we naar buiten dan is er kans op nieuwe pieken en overbelasting van de zorg. Toch zie ik in heel deze discussie ook een verhaal waarin we beide kunnen combineren, en waar we nu al vanuit ons kot de lokale economie kunnen ondersteunen, alleen moet Vlaanderen dit ook willen zien.

Heel wat steden zijn er op eigen houtje al mee begonnen, in de vorm van cheques en bonnen. In Willebroek kan je met de ‘coronabon’ na de crisis terecht bij lokale handelaars en kunnen ondernemers met het geld dat ze nu al ontvangen de komende weken overbruggen, zo stelde Jeroen De Jonghe van Unizo. In Ronse kan je voor 50 euro een bon aankopen die je online of later in winkels en horeca kan inruilen voor een aankoopbedrag van 60 euro. In eigen stad Sint-Niklaas is er platform ‘verBONden’ dat particulieren en ondernemers met elkaar in contact en ervoor zorgt dat klanten nu al een bon kan kopen voor later gebruik. Het ondersteunen van de lokale economie via inruilbare bonnen die de stad verspreid, is een goede manier om lokaal nu al een heropstart te creëren.

Op Federaal en Vlaams niveau is er al ferm geïnvesteerd in hinderpremies en overheidsuitgave om de economie draaiende te houden, maar premies (zoals dit lokaal gebeurt) om die lokale heropstart mee te stimuleren ligt nog niet direct op tafel. Daarom het voorstel om vanuit Vlaanderen een kader te scheppen voor een WinkelHier-cheque. Vertrekkend vanuit de verschillende lokale initiatieven kan Vlaanderen lokale besturen co-financieren zodat er in elke gemeente een WinkelHier-dynamiek ontstaat. Een tripartite systeem tussen Vlaams & lokale overheid, koper en verkoper. De sectoren die vandaag het zwaarst getroffen worden zoals horeca, detailhandel,… kunnen dan vandaag al via zo een systeem bonnen (vb van 100 euro) aan hun klanten verkopen aan de helft van de prijs (vb 50). Wanneer klanten deze na de crisis de cheque of bon spenderen, springt de overheid bij in de rest van de prijs (of bijvoorbeeld 40%). Het gaat hier dus om een soort van koopkrachtpremie waarbij vanuit Vlaanderen in afstemming met lokale overheden een kader wordt geschetst. Dit systeem laat nu al toe om de economie al een boost te geven, zonder dat we moeten wachten op exit fase 2 e of was het niet 3f of g?

Het is een effort voor elke partij. De overheid om het kader te schetsen en financieel tussen te komen, de kmo’s en handelaars om de bonnen over de toonbank te krijgen en de koper om toch in financieel onzekere tijden haar dankbaarheid en steun aan lokale ondernemingen te tonen. Alleen samen komen we de crisis door en hopelijk kunnen we dan binnenkort als we uit ons kot mogen weer gezellig met een glaasje bij de kapper keuvelen over koetjes en kalfjes.

Lore Baeten is gemeenteraadslid in Sint-Niklaas en kandidaat voorzitter van Jong CD&V.